Του Χρήστου Μιχάλαρου
Η ανάπτυξη της οικονομίας παραμένει το στοιχείο-κλειδί για την μείωση της ανεργίας, η οποία αποτέλεσε ισχυρό βαρίδι για την κυπριακή οικονομία και ταλαιπώρησε την κοινωνία μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης.
Η συγκεκριμένος παράγοντας παραμένει ο βασικός κορμός των επιχειρημάτων για την αντιμετώπιση των περισσότερων δεινών, τόσο στους αριθμούς όσο και στην πραγματική οικονομία, όπως η χαμηλή απασχόληση, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και οι κλειστές κάνουλες των τραπεζών για την χορήγηση δανείων.
Από την θέση της Κυβέρνησης και του κυβερνώντος κόμματος για λιγότερο κράτος και χαμηλή φορολογία, ως κατάλληλο πεδίο για την αύξηση του ανταγωνισμού στον ιδιωτικό τομέα και του επιχειρείν μέχρι την άποψη του ΑΚΕΛ για αυξημένες δημόσιες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, τον αυστηρό δημόσιο έλεγχο και την αποκέντρωση του τραπεζικού τομέα, η ανάπτυξη παραμένει βασική συνισταμένη για την μείωση του αριθμού των ανέργων.
Τι δείχνουν τα νούμερα
Ως γεγονός, από το υψηλό 16,9% το 2013 στο 8,8% του φετινού Μαρτίου η απόσταση δεν είναι αμελητέα, με την πτωτική πορεία να είναι συνεχόμενη, παρά τις δυσκολίες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Στατιστική Υπηρεσία, η ανεργία κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019 κατέγραψε μείωση κατά 1,9% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρσι.
Συγκεκριμένα, ο αριθμός των ανέργων στα τέλη Μαρτίου του 2019 ανήλθε σε 39.252 έναντι 46.468 τον Μάρτιο του 2018. Όσον αφορά στον αριθμό απασχολούμενων, αυτός φέτος έφτασε τα 409.117 άτομα, δηλαδή ποσοστό απασχόλησης 57,6%, σε σύγκριση με 386.098 την αντίστοιχη περίοδο του 2018, όταν το ποσοστό έφτανε το 55,3%.
Συνολικά, το εργατικό δυναμικό ανήλθε σε 448.369, ήτοι ποσοστό 63,2% επί του συνολικού πληθυσμού έναντι 432.566, ήτοι 62,0%.
Όσον αφορά στους νέους ηλικίας 15-24 ετών το ποσοστό ανεργίας ήταν 19,8% του εργατικού δυναμικού των ηλικιών αυτών (άνδρες 22,1%, γυναίκες 18,0%) σε σύγκριση με 25,3% (άνδρες 30,2%, γυναίκες 21,7%) στο αντίστοιχο τρίμηνο του περασμένου χρόνου.
Το ποσοστό των μακροχρόνια άνεργων μειώθηκε στο 34,9% ή 9.760 σε σύγκριση με 29,8% ή 13.852 το πρώτο τρίμηνο του 2018.
Η μείωση ως αποτέλεσμα της αναπτυξιακής πορείας
Μιλώντας στο Economy Today ο Μάριος Μαυρίδης, βουλευτής του ΔΗΣΥ και καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο αναφέρει ότι η πτώση της ανεργίας είναι αποτέλεσμα της αναπτυξιακής πορείας της οικονομίας.
Την χαρακτηρίζει δε ικανοποιητική υπό τις περιστάσεις, δηλαδή σε σχέση με την κατάσταση των προηγούμενων ετών.
«Η ανεργία μειώνεται συνεχώς και ευελπιστούμε ότι θα συνεχίσει να μειώνεται μέχρι να φτάσουμε σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Σημειώνουμε την σημαντική αύξηση της απασχόληση, τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε ποσοστό του εργατικού δυναμικού, τη σημαντική μείωση του ποσοστού της γενικής ανεργίας από 10.7% στο 8.8%, και τη μείωση της ανεργίας στους νέους για πρώτη φορά κάτω από το 20% από 25% που ήταν πριν ένα έτος», σημειώνει.
Σύμφωνα με τον κο Μαυρίδη, ο καλύτερος τρόπος για να μειωθεί η ανεργία ακόμα περισσότερο, είναι η οικονομική ανάπτυξη, κάτι που θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα τόσο της Κυβέρνησης, όσο και του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων.
Εκφράζει δε την άποψη ότι η ανάπτυξη της οικονομίας προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ η δημόσια υπηρεσία θα πρέπει να λειτουργεί εξυπηρετικά και να διευκολύνει τον ιδιωτικό τομέα στις κύριες δραστηριότητές του.
Ανάπτυξη με ίσες ευκαιρίες
Από την πλευρά του ο Χάρης Πολυκάρπου, Επικεφαλής του Τμήματος Οικονομικών Μελετών του ΑΚΕΛ και Υποψήφιος Διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, θεωρεί ότι η ανεργία στην Κύπρο συνεχίζει να καταγράφει πτωτική πορεία επηρεαζόμενη από την ευρωπαϊκή τάση αποκλιμάκωσης σε σχέση με τα πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας της περιόδου 2013-2014.
«Ωστόσο η Κύπρος παραμένει στην πεντάδα των Κρατών με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση γεγονός που αποτυπώνει και τις δυσκολίες που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν πολλοί εργαζόμενοι σήμερα. Επίσης, παρά την αποκλιμάκωση της ανεργίας, αυτή δε συνοδεύτηκε με βελτίωση των όρων απασχόλησης. Ένα μεγάλο μέρος των εργαζόμενων συνεχίζει να έχει μειωμένους μισθούς και ωφελήματα και ένα μέρος των εργαζόμενων, που έχουν επιστρέψει σε θέσεις εργασίας, το έκαναν με χειρότερους όρους απασχόλησης»
Όσον νέους, όπου η ανεργία είναι υψηλή, ο κος Πολυκάρπου τους χαρακτηρίζει ως «τα μεγαλύτερα θύματα της οικονομικής κρίσης», καθώς αποτελούν σχεδόν το 50% του συνόλου.
«Βασικός λόγος υπήρξε η μονοθεματικότητα του αναπτυξιακού μοντέλου αφού ένα μεγάλο μέρος των νέων αν και έχουν τα προσόντα και τις δεξιότητες δεν μπορούν να βρουν εργασία με βάση τις υφιστάμενες συνθήκες στην οικονομία που ολοένα και περισσότερο προσανατολίζεται σε συγκεκριμένους κλάδους ανάπτυξης».
Η ανάπτυξη είναι και για τον ίδιο το κλειδί για την μείωση του φαινομένου, ωστόσο τονίζει ότι αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται με ένα μοντέλο το οποίο θα παράγει ευκαιρίες για όλους.
«Η ανάπτυξη τομέων της οικονομίας όπως η έρευνα και η καινοτομία, ο τομέας της πληροφορικής, ο τομέας της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας μπορούν να αξιοποιήσουν δεξιότητες που μέχρι σήμερα ήταν αναξιοποίητες, ιδιαίτερα στους νέους. Από κει και πέρα η ενίσχυση της απασχόλησης και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας είναι μια διαδικασία που θα πρέπει να γίνει παράλληλα με την βελτίωση των συνθηκών εργασίας είτε αυτό αφορά τους μισθούς και τις απολαβές είτε τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης», επισημαίνει.
Εναλλακτικές λύσεις
Τέλος η οικονομολόγος και Ανεξάρτητη Βουλευτής Άννα Θεολόγου θεωρεί ότι αν και η ανεργία μειώθηκε το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς, ωστόσο ενδεχομένως αυτό να οφείλεται στην αύξηση της ανεργίας κατά την περίοδο του 2018 λόγω και του κλεισίματος της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, με πολλούς πρώην υπαλλήλους να παραμένουν στις λίστες των εγγεγραμμένων ανέργων.
«Όσον αφορά τους νέους μεταξύ 15-24 χρόνων παρουσιάζεται αισθητή μείωση της ανεργίας όμως εδώ πρέπει να αναλύσουμε και άλλους παράλληλους παράγοντες όπως είναι τα επίπεδα των μισθών σε αυτές τις ηλικίες. Εκεί, οι χαμηλοί μισθοί δεν υποβοηθούν στην βελτίωση των δεδομένων της αγοράς και την σταθερότητα που έχει τόση ανάγκη ο τομέας των εργασιακών σχέσεων», αναφέρει.
Εκφράζει δε την άποψη ότι ένας τρόπος για την μείωση της ανεργίας στην Κύπρο είναι η αύξηση μέσω διατάγματος των μισθών στους κοινοτικούς εργαζόμενους και όσους προέρχονται από τρίτες χώρες ώστε με αυτή την πολιτική να προωθηθούν προς απασχόληση οι νέοι Κύπριοι άνεργοι.
«Με αυτό τον τρόπο, οι εργοδότες θα μπορούν να προσλαμβάνουν Κύπριους πολίτες οι οποίοι πολύ απλά θα είναι πιο συμφέροντες οικονομικά, ενώ οι υπήκοοι τρίτων χωρών και οι κοινοτικοί θα συνοδεύονται με υψηλότερο μισθολογικό κόστος.
Τέλος, θεωρεί ότι η ανάπτυξη σε όλους τους τομείς της οικονομίας θα έρθει σταδιακά, αν αποφασιστούν ενιαίες φορολογικές πολιτικές, όχι μόνο για τις τράπεζες.