Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη
Καθώς η Κύπρος προσπαθεί να κλείσει το θεσμικό της κενό και να εναρμονιστεί με το ευρωπαϊκό πλαίσιο ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (FDI Screening), η συζήτηση για τις ιδιαίτερες ανάγκες και ευαισθησίες κάθε στρατηγικού τομέα γίνεται πιο έντονη. Στη ναυτιλία, έναν από τους πιο διεθνοποιημένους και ζωτικούς κλάδους της κυπριακής οικονομίας, ο προβληματισμός εστιάζει στο πώς η νέα νομοθεσία μπορεί να διασφαλίσει την εθνική ασφάλεια χωρίς να διαταράξει το επενδυτικό κλίμα. Ο Σοφοκλής Κωνσταντίνου, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής και Διευθυντής Νομικών Υποθέσεων του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου εξηγεί, στο Economy Today, γιατί η ναυτιλία ζητά στοχευμένη ρύθμιση, ευελιξία και προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες του κλάδου, προκειμένου η Κύπρος να παραμείνει ανταγωνιστικό διεθνές ναυτιλιακό κέντρο.
Η κυπριακή ναυτιλία αποτελεί πυλώνα της οικονομίας και ταυτόχρονα έναν από τους πιο διεθνοποιημένους και ανταγωνιστικούς τομείς. Πώς αξιολογείτε τη συμπερίληψη της ναυτιλιακής δραστηριότητας στο πλαίσιο του ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (FDI Screening); Ποιες ιδιαιτερότητες του τομέα θεωρείτε ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη νομοθέτηση;
Ως ένα γενικό σχόλιο, το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο είναι υπέρ της συμπερίληψης του τομέα της Ναυτιλίας στο πλαίσιο του ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (FDI Screening), υπό κάποιες προϋποθέσεις όμως. Είναι αυτές οι προϋποθέσεις που θα βελτιώσουν το νομοθετικό πλαίσιο για τον μηχανισμό ελέγχου κάτι το οποίο θα λειτουργήσει θετικά και όχι αποτρεπτικά, στην προσέλκυση επενδύσεων σε πολλαπλούς τομείς της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου και του τομέα της Ναυτιλίας. Πιστεύουμε επίσης, ότι, θα ήταν πρέπον στην προκειμένη περίπτωση το Υπουργείο Οικονομικών να προχωρούσε από την αρχή σε μια Μελέτη Αντικτύπου μέσω της οποίας θα μπορούσαμε να αντλήσουμε συγκεκριμένα συμπεράσματα και θα υποβοηθούσε στον τρόπο ενσωμάτωσης του μηχανισμού ελέγχου. Στην απουσία μιας τέτοιας Μελέτης Αντικτύπου, η προσπάθειά μας επικεντρώνεται στη βελτίωση του κειμένου του Νομοσχεδίου για ένα ρεαλιστικό και βιώσιμο μηχανισμό ελέγχου.
Το ΚΝΕ έχει εισηγηθεί την αύξηση του ποσοστού που ορίζει τον «έλεγχο» από το προτεινόμενο 20% στο 25%+1, ώστε να ευθυγραμμίζεται με τον περί Νομιμοποίησης Εσόδων Νόμο. Πόσο κρίσιμο είναι το θέμα της νομικής συνέπειας και ποια προβλήματα μπορεί να προκύψουν από την υιοθέτηση διαφορετικών ορίων;
Πιστεύουμε ότι η «νομική σαφήνεια» μέσω εναρμόνισης των προνοιών διαφορετικών αλλά αλληλένδετων νόμων βελτιώνει τη νομική συνέπεια. Η εισήγησή μας για αύξηση του ποσοστού που ορίζει τον «έλεγχο» από το προτεινόμενο 20% στο 25%+1, ώστε να ευθυγραμμίζεται με τον περί Νομιμοποίησης Εσόδων Νόμο, σε αυτό στοχεύει. Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα πιο αποτελεσματικό και ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον, διασφαλίζοντας παράλληλα τον μηχανισμό ελέγχου.
Έχετε επίσης εκφράσει ανησυχία για το χαμηλό ύψος του κατώτατου ορίου κοινοποίησης (€2 εκατ.) και προτείνετε την αναθεώρησή του για διατομεακές/γενικές επενδύσεις. Ποιο όριο θεωρείτε ρεαλιστικό και πώς μια αναπροσαρμογή μπορεί να βοηθήσει στην αποσυμφόρηση της διαδικασίας;
Το κατώτατο όριο για την υποχρέωση κοινοποίησης και εξασφάλισης έγκρισης από την Αρμόδια Αρχή έχει πλέον εξαλειφθεί εξ ολοκλήρου σε οριζόντια βάση. Θεωρούμε ότι, αυτή η γενική προσέγγιση (one-size fits all approach) είναι λανθασμένη. Για τον σκοπό αυτό, εισηγηθήκαμε να εισαχθεί ένα σύστημα κατηγοριοποίησης βάσει του οποίου θα υπάρχει ένα συγκεκριμένο/διαφορετικό κατώτατο όριο για καθένα από τους κρίσιμους τομείς, υποτομείς με υποδομές ζωτικής σημασίας και ευαίσθητες εγκαταστάσεις. Για αυτό προχωρήσαμε και στην εισαγωγή επιπρόσθετου ορισμού για τις υποδομές ζωτικής σημασίας όπως αυτός υφίσταται ήδη στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2557 για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων. Μια τέτοια αναπροσαρμογή θα βοηθήσει στο να αποφεύγονται άσκοπες γραφειοκρατικές διαδικασίες και ο μηχανισμός ελέγχου θα ενεργοποιείται όταν είναι απολύτως απαραίτητο.
Σε αυτό το στάδιο δεν συμπεριλαμβάνουμε συγκεκριμένα ποσά, καθώς δεν γνωρίζουμε αν το σύστημα κατηγοριοποίησης θα γίνει αποδεκτό. Είμαστε όμως έτοιμοι να προτείνουμε ποσά, όσον αφορά τον υποτομέα των Πλωτών Μεταφορών, βάσει εσωτερικής μελέτης που έχουμε διεξάγει για αυτό τον σκοπό. Πιστεύουμε ότι το σύστημα κατηγοριοποίησης θα εξασφαλίσει ένα ακόμη πιο ευέλικτο αλλά και συνάμα στοχευμένο μηχανισμό ελέγχου με την επιβολή ξεχωριστού ποσού (threshold) επένδυσης, βάσει των σημερινών δεδομένων της αγοράς, κάτω από το οποίο δεν θα είναι υποχρεωτική η κοινοποίηση στην Αρμόδια Αρχή, ανά επηρεαζόμενο τομέα. Επιπρόσθετα, πιστεύουμε ότι η εισήγησή μας για κατηγοριοποίηση των «υποδομών ζωτικής σημασίας» και των «εγκαταστάσεων ευαίσθητου χαρακτήρα» για τον κάθε ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα θα προσφέρει ευκρίνεια στη διαδικασία ενεργοποίησης του μηχανισμού ελέγχου αφού πρώτα θα προσδιορίζεται ο τομέας, π.χ. Μεταφορές – και μετά επιπλέον θα προσδιορίζονται οι υποδομές ζωτικής σημασίας για τον τομέα των Μεταφορών, π.χ. ναυτιλιακές εταιρείες, λιμάνια, αεροδρόμια, τερματικοί σταθμοί κ.λπ..
Ένα είναι ο προσδιορισμός ενός τομέα και άλλο οι υποδομές που εμπίπτουν σε έναν τομέα και για αυτό θα πρέπει να υπάρξει κάποιου είδους διαχωρισμός.
Ποιος είναι ο κίνδυνος για τον ναυτιλιακό τομέα, αν το νέο πλαίσιο προκαλεί καθυστερήσεις ή αβεβαιότητα σε επενδύσεις π.χ. σε λιμενικές υποδομές, logistics ή ναυτιλιακές τεχνολογίες; Πώς επηρεάζεται η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου έναντι άλλων ναυτιλιακών κέντρων;
Όσον αφορά τις Πλωτές Μεταφορές, έχουμε εισηγηθεί επίσης τη συμπερίληψη ειδικής πρόνοιας, βάσει της οποίας ζητούμε όπως, η οποιαδήποτε άμεση ξένη επένδυση επί πλοίου (κατασκευή ή αγοροπωλησία) εξαιρεθεί από το πεδίο εφαρμογής του νόμου, κάτι το οποίο συνάδει και με τις πρόνοιες τής πιο πάνω Οδηγίας. Για παράδειγμα, μια επένδυση για την κατασκευή/αγοροπωλησία ενός πλοίου μεταφοράς υγραερίου, βάσει ζήτησης της σημερινής αγοράς, μπορεί να φτάσει μεταξύ 300 και 400 εκατομμύρια δολάρια και αυτού του τύπου επενδύσεις μέσω SPVs (εταιρειών ειδικού σκοπού) περιλαμβάνει πολλούς επενδυτές. Συνεπώς, η υποχρέωση κοινοποίησης (βάσει ενός οριζόντιου ορίου) θα δημιουργήσει αντικίνητρο για τους επενδυτές, ιδίως στον τομέα της Ναυτιλίας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας έχει επίσης εκφράσει τη θέση ότι, όχι μόνο οι εισηγήσεις μας είναι δικαιολογημένες, αλλά και ότι θα επηρεαστεί η ανταγωνιστικότητα του Κυπριακού Νηολογίου σε περίπτωση μη-υιοθέτησής τους.
Ποια μέτρα θεωρείτε απαραίτητα για να διασφαλιστεί η θεσμική εκπροσώπηση της ναυτιλίας στη διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης επενδύσεων;
Προτείναμε η Συμβουλευτική Επιτροπή, η οποία προβλέπεται στο Νομοσχέδιο, να έχει την ευελιξία να καλεί και άλλους κυβερνητικούς φορείς (όπως, για παράδειγμα, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας αν η επένδυση είναι ναυτιλιακού χαρακτήρα) ανάλογα με τη φύση της επένδυσης προς έλεγχο/αξιολόγηση.
Η Κύπρος θα αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. σε μια περίοδο που θα τεθεί σε ισχύ το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον έλεγχο ΑΞΕ. Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να είναι ο ρόλος της χώρας ως ναυτιλιακή δύναμη, ώστε να ενισχυθεί η αξιοπιστία της και να μην επηρεαστεί η ελκυστικότητα του κυπριακού νηολογίου και επενδυτικού πλαισίου;
Είμαστε της άποψης ότι ο πρωταρχικός στόχος μας θα πρέπει να είναι η άμεση εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου για τη σύσταση ενός ρεαλιστικού και βιώσιμου μηχανισμού ελέγχου. Είναι όμως σημαντικό η λύση (σύσταση ενός ρεαλιστικού και βιώσιμου μηχανισμού ελέγχου) να εδράζεται στο σωστό περιεχόμενο (νομοθετικό πλαίσιο). Με αυτό τον τρόπο, η Κύπρος θα μπορέσει να διατηρήσει και να ενισχύσει την αξιοπιστία της ως ένα μοντέρνο και ανταγωνιστικό επενδυτικό κέντρο χωρίς να διακινδυνεύει την αναπτυξιακή τροχιά των επενδυτικών της στόχων, οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν και τον τομέα της Ναυτιλίας.