Στη δυνατότητα δανεισμού μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων προσβλέπουν οι φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ναυτιλίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα ρευστότητας που δημιουργεί η πανδημία του COVID-19 στις ναυτιλιακές, αλλά και για να συνεχίσει ο τομέας να αποτελεί έναν από τους κύριους αιμοδότες της κυπριακής οικονομίας.
Το θέμα εγείρουν σε παρέμβασή τους στο περιοδικό Economy Today τόσο η Υφυπουργός Ναυτιλίας, κ. Νατάσα Πηλείδου, όσο και ο Γενικός Διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, κ. Θωμάς Καζάκος. Όσον αφορά το πιο πάνω μέτρο, τη στήριξη δηλαδή του τομέα μέσω των κρατικών εγγυήσεων, αξίζει να αναφερθεί πως φορείς του κλάδου τονίζουν και τη σημασία που έχει το πότε αυτό θα εγκριθεί, αφού, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Καζάκος, «θα πρέπει να εγκριθεί άμεσα και να τύχει αξιοποίησης, αφού αν υπάρξει καθυστέρηση θα είναι δώρον άδωρον».
ΧΤΥΠΗΘΗΚΕ ΠΡΩΤΗ
Ο τομέας της ναυτιλίας ήταν από τους πρώτους που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές συνέπειες από την εξάπλωση του ιού, συνεπώς, τόσο στην Κύπρο όσο και σε διεθνές επίπεδο, λήφθηκαν άμεσα μέτρα δράσης. Όσον αφορά την κυπριακή πραγματικότητα, η κ. Πηλείδου, κληθείσα να σχολιάσει πόσο έχει επηρεαστεί ο τομέας της ναυτιλίας από την εξάπλωση του COVID-19, εξήγησε: «Δυστυχώς, ο τομέας της ναυτιλίας ήταν από τους πρώτους που επηρεάστηκαν αρνητικά από την εξάπλωση του κορωνοϊού, εφόσον οι περιορισμοί και οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν, αρχικά στην Κίνα και στην Ασία, επηρέασαν τόσο τη διεξαγωγή εμπορίου όσο και τις συνθήκες της αγοράς, τις δραστηριότητες των ναυπηγείων και άλλων συνεργατών ναυτιλιακών εταιρειών στην Ασία, καθώς και θέματα αλλαγής πληρωμάτων, διεξαγωγής επιθεωρήσεων και επιδιορθώσεων». «Τα προβλήματα αυτά δυστυχώς πολλαπλασιάστηκαν με την εξάπλωση του ιού παγκοσμίως, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να αντιμετωπίζουν τόσο λειτουργικές δυσκολίες όσο και σημαντική μείωση στον κύκλο εργασιών. Κατά συνέπεια, λόγω των πιο πάνω δυσκολιών, έχει επηρεαστεί όλο το φάσμα των ναυτιλιακών και παρεμφερών εργασιών», επεσήμανε, προσθέτοντας πως «ο τομέας που έχει πληγεί περισσότερο είναι αυτός της κρουαζιέρας».
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΥΦΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
Το «κοκτέιλ» των επιπτώσεων του ιού περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μια σειρά από νέες προκλήσεις, οι οποίες έθεσαν σε εγρήγορση το Υφυπουργείο Ναυτιλίας προκειμένου να αναχαιτίσει όσο το δυνατόν περισσότερες απώλειες. Δύο περίπου μήνες μετά την εξάπλωση του ιού και στην Κύπρο, η κ. Πηλείδου, κληθείσα να αναφέρει ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, είπε: «Η σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει το Υφυπουργείο Ναυτιλίας είναι η παροχή ουσιώδους στήριξης και άμεσης εξυπηρέτησης σε εταιρείες που αντιμετωπίζουν πρακτικές ή άλλες δυσκολίες, όπως η προσέγγιση λιμανιών με ασφάλεια, ο επαναπατρισμός προσωπικού και ναυτικών, η ασφαλής διεξαγωγή επιδιορθώσεων ή επιθεωρήσεων, ή, σε περίπτωση που αυτές δεν είναι εφικτές, η κατά περίπτωση επέκταση της διάρκειας κάποιων πιστοποιητικών υπό προϋποθέσεις. Επιπρόσθετα, ένα ουσιώδες πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί είναι η αλλαγή και διακίνηση των πληρωμάτων των πλοίων καθώς και των ανώτερων στελεχών ναυτιλιακών εταιρειών, έχοντας ως γνώμονα τη διασφάλιση της υγείας των ναυτικών, των πληρωμάτων και των μεταφορέων». «Απώτερος σκοπός», τόνισε, «είναι η ομαλή συνέχιση των δραστηριοτήτων των ναυτιλιακών εταιρειών για τη διακίνηση των εμπορευμάτων που είναι αναγκαία για τη διαβίωσή μας. Άλλη μια πρόκληση είναι η ομαλή και ασφαλής διεξαγωγή των λειτουργιών του Υφυπουργείου, διασφαλίζοντας συγχρόνως τη συνεχή και αδιάλειπτη εξυπηρέτηση προς τους πελάτες μας, καθώς και η προστασία των εργαζομένων του Υφυπουργείου». «Με την έγκαιρη εφαρμογή ειδικών διαδικασιών, ούτως ώστε όλες οι υπηρεσίες μας να παρέχονται διαδικτυακά και η πλειοψηφία του προσωπικού να εργάζεται από το σπίτι, η λειτουργία του Υφυπουργείου συνεχίζει απρόσκοπτα χωρίς δυσκολίες ή καθυστερήσεις», σημείωσε. Ερωτηθείσα περαιτέρω για τα μέτρα που λήφθηκαν στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας, τόνισε μεταξύ άλλων: «Η ομαλή διεξαγωγή του διεθνούς εμπορίου είναι καίριας σημασίας εν μέσω αυτής της κρίσης, καθώς αποτελεί και τον μόνο τρόπο πρόσβασης σε ζωτικής σημασίας προϊόντα για τους πολίτες».
ΟΙ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ
Ερωτηθείσα με ποια άλλα μέτρα μπορεί να ενισχυθεί η ναυτιλιακή βιομηχανία, η κ. Πηλείδου, αφού υπέδειξε πως οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τα ευρύτερα μέτρα που έχουν εφαρμοστεί ή δρομολογηθεί από την κυπριακή κυβέρνηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό, υπογράμμισε πως «πέρα από τα μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί, η δυνατότητα δανεισμού μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων είναι αναμφίβολα ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει τη ναυτιλιακή βιομηχανία να ξεπεράσει τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζει. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται οι προσπάθειες για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως ναυτιλιακού κράτους με την επέκταση του συστήματος φόρου χωρητικότητας για ακόμα 10 χρόνια (μέχρι το 2030), για ποιοτική ενίσχυση της κυπριακής σημαίας, για απλοποίηση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών νηολόγησης, για απλοποίηση των τελών του νηολογίου (συμπεριλαμβανομένης και της κατάργησης των αρχικών τελών εγγραφής) και για λήψη άλλων μέτρων που ευελπιστούμε ότι θα θωρακίσουν την κυπριακή ναυτιλία, παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν».
Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΟ ΑΕΠ
Αναντίλεκτα, η ναυτιλία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς της κυπριακής οικονομίας, με αξιοσημείωτη συμβολή στο κυπριακό ΑΕΠ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα στοιχεία που παραθέτει η Υφυπουργός Ναυτιλίας είναι ενδεικτικά για τη συνεισφορά του τομέα. Συγκεκριμένα: Οι ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν ή έχουν γραφεία στο νησί μας ανέρχονται σήμερα περίπου στις 250. Περισσότεροι από 55.000 ναυτικοί εργοδοτούνται στα κυπριακά πλοία και περίπου 9.000 άτομα απασχολούνται στην ξηρά, στις ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν στην Κύπρο. Εκτιμάται ότι τα έσοδα από τη ναυτιλία ανέρχονται στο 7% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, ενώ 3% περίπου του εργατικού δυναμικού εργάζεται στην ευρύτερη ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι 220 ναυτιλιακές εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στο σύστημα φόρου χωρητικότητας και δραστηριοποιούνται στην Κύπρο πλαισιώνονται από πληθώρα άλλων εταιρειών, οι οποίες παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες, όπως παροχή καυσίμων και εξοπλισμού, τεχνολογικές και τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, ναυτασφαλιστικές, μεσιτικές, λογιστικές και νομικές υπηρεσίες, ενώ οι πλείστες κυπριακές τράπεζες παρέχουν χρηματοδοτικές δυνατότητες σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ναυτιλιακό τομέα. Ερωτηθείσα αν είναι ορατός ο κίνδυνος για συρρίκνωση του τομέα, η Υφυπουργός Ναυτιλίας ανέφερε πως «οι επιπτώσεις είναι ορατές, ωστόσο ευελπιστούμε ότι οι οποιεσδήποτε δυσκολίες θα υπερπηδηθούν και ο τομέας θα επιβιώσει, παρά τις δυσκολίες. Η Κύπρος διαθέτει την εμπειρία και την τεχνογνωσία ώστε να συνεχίσει να παρέχει υψηλού επιπέδου ναυτιλιακές υπηρεσίες, αλλά και για να ανεβάσει περαιτέρω τη θέση της ως ένα εξαιρετικής σημασίας ναυτιλιακό κέντρο με ανεπτυγμένη υποδομή», κατέληξε.
ΘΩΜΑΣ ΚΑΖΑΚΟΣ - ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ
«Ο τομέας της ναυτιλίας αποτελεί μια αμιγώς διεθνοποιημένη βιομηχανία, η οποία επηρεάζεται από τις διεθνείς εξελίξεις», αναφέρει στη δική του παρέμβαση στο περιοδικό Economy Today ο Γενικός Διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, κ. Θωμάς Καζάκος. Μιλώντας μας για την κατάσταση που επικρατεί τόσο στον κυπριακό όσο και στον διεθνή χώρο στον τομέα της ναυτιλίας, ο κ. Καζάκος υπέδειξε ότι λήφθηκαν μέτρα από την πρώτη στιγμή για τη διασφάλιση τόσο του κλάδου όσο και των εργαζομένων. Την ίδια στιγμή, υπογράμμισε τη σημασία του μέτρου των κρατικών εγγυήσεων για στήριξη των ναυτιλιακών εταιρειών, θέτοντας θέμα και για τη χρονική στιγμή έγκρισης του μέτρου. Επεκτείνοντας περαιτέρω, ο κ. Καζάκος εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος για τη μετέπειτα πορεία του κλάδου, τονίζοντας: «Η ναυτιλία είναι μια παλιά βιομηχανία, συνηθισμένη στις φουρτούνες και στις δυσκολίες, και έχει γρήγορα αντανακλαστικά».
Κληθείς να προβεί σε μια εκτίμηση της κατάστασης, εξήγησε πως οι εκτιμήσεις αυτές δεν έχουν ως ορίζοντα μόνο την Κύπρο αλλά το παγκόσμιο εμπόριο. Πρόσθεσε ωστόσο πως, αν και η ναυτιλία ήταν από τους πρώτους κλάδους που δέχθηκαν πλήγμα, «ήδη διαβλέπουμε μια μικρή επανεκκίνηση της κινεζικής οικονομίας και παραγωγής». Όπως εξήγησε, η εξέλιξη αυτή αποτελεί ένα πολύ καλό στοιχείο αναφοράς, αφού, πέραν του γεγονότος ότι ο κορωνοϊός άρχισε από την Κίνα, τέτοιες πολύ μεγάλες χώρες δημιουργούν, παράγουν, εξάγουν και εμπορεύονται. «Οι ενδείξεις που έχουμε –και το λέμε με πολύ μεγάλη επιφύλαξη– είναι ότι υπάρχει μια πολύ μικρή, αμυδρή επανεκκίνηση της κινεζικής παραγωγής. Αυτό έχει κάποια αλυσιδωτά θετικά επακόλουθα, πρωτίστως για εμάς που είμαστε οι διεθνείς μεταφορείς εμπορευμάτων».
ΜΕΤΡΑ ΔΡΑΣΗΣ
Όσον αφορά τα μέτρα στήριξης που λήφθηκαν σε τοπικό και διεθνές επίπεδο για τον τομέα της ναυτιλίας, ο Γενικός Διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου εξήγησε πως κινήθηκαν σε τρεις κατευθύνσεις. Τα μέτρα αυτά αφορούσαν: μέτρα κρίσης, μέτρα επιβίωσης και μέτρα οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης.
Σε ό,τι αφορά το πρώτο μέτρο, όπως ανέφερε ο κ. Καζάκος, «από τις πρώτες μέρες, όταν η μια χώρα μετά την άλλη προχωρούσαν σε πλήρη απομόνωση των μεταφορών ή περιορισμό των δυνατοτήτων των λιμανιών, ως πρώτη αντίδραση εξετάσαμε τι μέτρα χρειάζεται η ναυτιλία για να μπορεί να λειτουργήσει. Σε αυτή την κατεύθυνση εστιάσαμε την προσπάθειά μας στους “αθέατους ήρωες”, τους ναυτικούς, εξού και ως διεθνές επιμελητήριο υιοθετήσαμε το σλόγκαν “Heros of the sea”. Έτσι, λόγω των περιοριστικών μέτρων για εξάπλωση του κορωνοϊού, απαγορεύτηκε η εναλλαγή των πληρωμάτων και προσπάθειά μας ήταν να καθοριστούν οι ναυτικοί ως προσωπικό απόλυτης ανάγκης, με πρόσβαση ωστόσο σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Ο δεύτερος άξονας ήταν η εστίασή μας στα μέτρα επιβίωσης. Πέραν των ναυτικών, υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι στην ξηρά και έτσι, λόγω του ότι περίπου το 97% των εταιρειών είναι πολύ μπροστά σε θέματα τεχνολογίας, συνέχισαν να εργάζονται – ακόμα και με απευθείας πρόσβαση πάνω στα πλοία από το σπίτι. Αυτό διασφάλισε τη λειτουργία του κλάδου μας, αφού αποτελεί και κοινωνική ευθύνη από πλευράς της ναυτιλιακής βιομηχανίας η διατήρηση αυτού του απαραίτητου κρίκου στην αλυσίδα ζωής».
Επεκτείνοντας περαιτέρω ως προς τα μέτρα επιβίωσης, αφού σχολίασε ότι τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση είναι στη σωστή κατεύθυνση, τόνισε επιπλέον τη σημασία του μέτρου των κρατικών εγγυήσεων. Ανέφερε πως η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι υψηλού κόστους και για να μπορεί να λειτουργήσει χρειάζεται πρωτίστως να τύχει μιας οικονομικής στήριξης από πλευράς δανεισμού για να μπορεί να καλύψει τις υποχρεώσεις της ή και για θέματα νέων επενδύσεων. Υπογράμμισε ακόμα πως το μέτρο των κρατικών εγγυήσεων είναι επάναγκες και ότι πρέπει να ληφθεί άμεσα και να τύχει της σωστής αξιοποίησης, αφού, όπως είπε, «αν είναι να περάσει ενάμιση μήνα μετά, το πλήγμα θα είναι τόσο, που ίσως να είναι δώρον άδωρον». Καταλήγοντας, είπε πως η ναυτιλία ατενίζει το μέλλον με σοβαρότητα, ψυχραιμία και μια έμφυτη αισιοδοξία και ότι θα παραμείνει και πάλι αιμοδότης της κυπριακής οικονομίας, αν και είναι νωρίς για να καθοριστεί κάποιο χρονικό πλαίσιο.