Της Βάσιας Καττή
Η ιδιωτική εκπαίδευση στην Κύπρο βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε ανοδική πορεία, με ολοένα και περισσότερες οικογένειες να στρέφονται προς αυτήν. Τα αγγλόφωνα και διεθνή σχολεία γεμίζουν από μαθητές, ενώ η παρουσία ξένων οικογενειών που εγκαθίστανται στη χώρα έχει ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη ζήτηση. Η εξέλιξη αυτή έχει ανεβάσει τον πήχη αλλά και το κόστος, με τα δίδακτρα να διαφοροποιούνται σημαντικά ανάλογα με την επαρχία και τη βαθμίδα εκπαίδευσης.
Για πολλές οικογένειες, η επιλογή ιδιωτικού σχολείου αποτελεί πλέον στρατηγική απόφαση που συνδέεται με το μέλλον των παιδιών, αλλά και με τον οικογενειακό προϋπολογισμό, αφού πέρα από τα βασικά δίδακτρα, έρχονται να προστεθούν και δεκάδες έξτρα χρεώσεις - από εγγραφή και βιβλία μέχρι στολές και τέλη τεχνολογίας. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί γονείς κάνουν λόγο για μια «επένδυση ζωής» που απαιτεί προγραμματισμό και οικονομική αντοχή.
Την ίδια στιγμή, το «παζλ» της ιδιωτικής εκπαίδευσης επηρεάζει και άλλους τομείς, όπως την αγορά ακινήτων, αφού η γειτνίαση με δημοφιλή ιδιωτικά σχολεία οδηγεί σε αυξήσεις ενοικίων και τιμών αγοράς κατοικίας. Έτσι, το ζήτημα δεν αφορά μόνο τον τομέα της εκπαίδευσης, αλλά και τη γενικότερη κοινωνική και οικονομική ισορροπία.
Τα ιδιωτικά σχολεία ανά επαρχία
Στην Κύπρο λειτουργούν συνολικά 83 ιδιωτικά σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης και ιδιωτικά σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης. Στη δημοτική εκπαίδευση, η πρωτεύουσα φιλοξενεί 14 ιδιωτικά δημοτικά, ενώ η Λεμεσός ξεπερνά τα 20. Στο άλλο άκρο, η Λάρνακα διαθέτει μόλις τρία, η Πάφος τέσσερα και η Αμμόχωστος μόνο ένα ιδιωτικό δημοτικό σχολείο. Η εικόνα στη Μέση Εκπαίδευση δεν διαφέρει και πολύ. 15 σχολεία στη Λευκωσία, 16 στη Λεμεσό, 3 στη Λάρνακα, 4 στην Πάφο και 2 στην Αμμόχωστο.
Τρεις τύποι σχολείων
Τα ιδιωτικά σχολεία της Κύπρου χωρίζονται στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες:
- Του ιδίου τύπου: Όσα ιδιωτικά σχολεία ακολουθούν χωρίς καμιά παρέκκλιση, τα ισχύοντα αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα των υφιστάμενων τύπων δημόσιων σχολείων.
- Παρομοίου τύπου: Όσα ιδιωτικά σχολεία περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους τα κύρια μαθήματα του υφιστάμενου τύπου δημόσιων σχολείων, τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα σε ό,τι αφορά στον χρόνο και στην ύλη που προνοούνται για τα δημόσια σχολεία.
- Διαφόρου τύπου: Τα ιδιωτικά σχολεία που δεν εμπίπτουν σε καμιά από τις πιο πάνω κατηγορίες.
Επισημαίνεται ότι η ίδρυση και η λειτουργία των Ιδιωτικών Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης διέπεται από τον Νόμο περί Ιδιωτικών Σχολείων και Ιδιωτικών Φροντιστηρίων του 1971 ως 2012.
Δίδακτρα και έξτρα χρεώσεις
Τα δίδακτρα στα ιδιωτικά δημοτικά σχολεία για τη σχολική χρονιά 2025 - 2026 παρουσιάζουν μεγάλες διαφοροποιήσεις, ανάλογα με την επαρχία και το πρόγραμμα σπουδών. Στη Λευκωσία, για παράδειγμα, κυμαίνονται από €3.150 στο Terra Santa μέχρι και €10.550 στο American International School of Cyprus, ενώ στη Λεμεσό φτάνουν ακόμα και τα €17.350 στο Island Private School. Στην Πάφο τα δίδακτρα κυμαίνονται από €5.475 έως €9.300, ενώ στη Λάρνακα από €5.380 έως €7.560. Πέρα από τα βασικά δίδακτρα, σχεδόν όλα τα σχολεία χρεώνουν επιπρόσθετα ποσά για εγγραφή (€100 - €700), επανεγγραφή, βιβλία (€150 - €650 ανά έτος), στολές (€200 - €380), τέλη τεχνολογίας, εκδρομές, καθώς και άλλες χρεώσεις για ανάπτυξη ή capital levy που σε ορισμένα σχολεία ξεπερνούν τα €1.000
Στη Μέση Εκπαίδευση, τα ετήσια δίδακτρα παρουσιάζουν επίσης μεγάλες διαφοροποιήσεις. Στη Λευκωσία κυμαίνονται από περίπου €5.200 - €6.300 (π.χ. Terra Santa, American Academy) έως και €16.350 στο American International School of Cyprus. Στη Λεμεσό, οι τιμές ξεκινούν από €2.900 στο St. Mary’s School και αγγίζουν τα €25.715 στο Island Private School. Στη Λάρνακα τα ποσά κυμαίνονται γύρω στις €6.950 - €8.745, στην Αμμόχωστο περίπου €7.600 - €8.200, ενώ στην Πάφο από €6.970 έως €9.800. Σημαντικό είναι ότι αρκετά σχολεία διαφοροποιούν τις χρεώσεις ανά τάξη, με αυξήσεις όσο προχωρά ο μαθητής. Και εδώ, πέρα από τα δίδακτρα, οι γονείς καλούνται να καλύψουν πρόσθετες χρεώσεις για εγγραφή, τεχνολογικό εξοπλισμό, βιβλία και δραστηριότητες, που αυξάνουν σημαντικά το συνολικό κόστος φοίτησης.
Αν και ορισμένα ιδιωτικά σχολεία προσφέρουν εκπτώσεις για αδέλφια ή για εφάπαξ πληρωμή, οι υποτροφίες παραμένουν περιορισμένες και συχνά δίνονται με αυστηρά ακαδημαϊκά ή οικονομικά κριτήρια. Αυτό σημαίνει ότι για τη μεγάλη πλειοψηφία των οικογενειών, η ιδιωτική εκπαίδευση αποτελεί μια σημαντική και πολυετή δαπάνη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα σχολεία, όπως το Island Private School στη Λεμεσό, έχουν αρχίσει να ανακοινώνουν πλήρεις ή μερικές υποτροφίες σε τομείς STEM, δείχνοντας μια τάση που ίσως ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια.
Ο παράγοντας «ξένοι μαθητές» και οι επιπτώσεις στην αγορά
Η αυξημένη εισροή ξένων οικογενειών, από επενδυτές και ψηφιακούς νομάδες έως Ρώσους, Ουκρανούς και Ισραηλίτες που, λόγω των γεωπολιτικών συνθηκών, εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχύσει κατακόρυφα τη ζήτηση για αγγλόφωνα και διεθνή σχολεία. Σε πόλεις όπως η Λεμεσός, η διαθεσιμότητα θέσεων είναι περιορισμένη, κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγεί σε λίστες αναμονής και αυξημένα δίδακτρα.
Η ζήτηση αυτή έχει άμεση επίδραση και στην αγορά ακινήτων. Οι οικογένειες συχνά αναζητούν κατοικίες κοντά σε ιδιωτικά σχολεία, ανεβάζοντας τις τιμές ενοικίασης και αγοράς στις γύρω περιοχές. Έτσι, το κόστος εκπαίδευσης και στέγασης τείνουν να κινούνται παράλληλα, γεγονός που κάνει ακόμα πιο δύσκολες τις συνθήκες για τους ντόπιους.
Για μια πλήρη εικόνα των εξόδων
Για ένα γονιό που σκέφτεται την ιδιωτική εκπαίδευση, το πρώτο βήμα είναι η πλήρης καταγραφή όλων των εξόδων. Από τα δίδακτρα και τα εφάπαξ τέλη, μέχρι τις στολές, τις μεταφορές και τις δραστηριότητες. Η απαίτηση ενός αναλυτικού «fee sheet» από το σχολείο μπορεί, σε μεγάλο βαθμό, να αποτρέψει τις δυσάρεστες εκπλήξεις.
Ένα πρακτικό «checklist» περιλαμβάνει αίτηση αναλυτικού fee sheet, ερωτήσεις για εκπτώσεις σε αδέλφια, πολιτική επιστροφών, πιθανές αυξήσεις ανά τάξη και έξοδα για ολοήμερο ή ειδική μαθησιακή στήριξη.
Η ιδιωτική εκπαίδευση στην Κύπρο μπορεί να είναι μια επένδυση ζωής. Όμως, όπως κάθε επένδυση, απαιτεί σωστό προϋπολογισμό, προνοητικότητα και πλήρη κατανόηση του πραγματικού κόστους.
Το πραγματικό κόστος της ιδιωτικής εκπαίδευσης
Πέρα από τους αριθμούς, το ζήτημα της ιδιωτικής εκπαίδευσης αγγίζει ευρύτερα την κοινωνία και την οικονομία της χώρας μας σε μεγάλο βαθμό. Για τις οικογένειες που την επιλέγουν, πρόκειται για μια μακροχρόνια δέσμευση που συνδέεται με το μέλλον των παιδιών τους, αλλά και με την οικονομική τους αντοχή. Για την αγορά, αποτελεί ένα δυναμικό τομέα που επηρεάζει όχι μόνο την εκπαίδευση, αλλά και το real estate, τις τοπικές κοινωνίες και τις κοινωνικές ισορροπίες.
- Διαβάστε επίσης: Ο νέος χάρτης του χρηματοπιστωτικού συστήματος