Η ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων, με τις έντονες και συχνά απρόβλεπτες κινήσεις της, αναμένεται να δεχθεί ένα σημαντικό πλήγμα τις επόμενες εβδομάδες, με την Ολλανδία να επιφέρει μια ουσιαστική αλλαγή στο συνταξιοδοτικό της σύστημα, κάτι που θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις αγορές ομολόγων του ευρώ.
Το ολλανδικό συνταξιοδοτικό σύστημα, το μεγαλύτερο στην περιοχή της ΕΕ με συνολική αξία περίπου 1,6 τρισ. ευρώ, περνάει σε μια σημαντική μεταρρύθμιση που αποσκοπεί στην ενίσχυση της βιωσιμότητάς του, λαμβάνοντας υπόψη την γήρανση του πληθυσμού. Η μεταρρύθμιση αυτή θα αναγκάσει τα ταμεία να στρέψουν τις επενδύσεις τους προς πιο επικίνδυνες περιουσιακές αξίες και να μειώσουν την έκθεση τους σε ομόλογα, ενώ η ζήτηση για ασφάλειες επιτοκίων μακροπρόθεσμων ομολόγων αναμένεται να μειωθεί σημαντικά.
Τα σχέδια που ετοιμάζονταν για χρόνια
Η μετάβαση αυτή στο ολλανδικό συνταξιοδοτικό σύστημα έχει προγραμματιστεί εδώ και χρόνια και τώρα είναι έτοιμη να αρχίσει, με την πρώτη μεγάλη «δόση» της να πραγματοποιείται στις 1 Ιανουαρίου 2026. Περίπου 550 δισ. ευρώ σε περιουσιακά στοιχεία θα αλλάξουν χέρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις από την ING Bank NV.
Ειδικά για την αγορά ομολόγων, αυτή η τεράστια κίνηση μπορεί να προκαλέσει αναταράξεις, καθώς η χρονική συγκυρία ενδέχεται να δημιουργήσει κίνδυνο για απρόβλεπτες κινήσεις.
Η κλίμακα αυτής της αλλαγής ανησυχεί ήδη κεντρικούς τραπεζίτες και ρυθμιστές, οι οποίοι παρακολουθούν με ενδιαφέρον το πώς θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων και πώς αυτή θα μπορούσε να ανατρέψει τις ισχυρές θεσμικές πρακτικές που επικρατούν μέχρι σήμερα. Παράλληλα, η αύξηση των δημόσιων ελλειμμάτων και των δημοσίων δαπανών σε πολλές χώρες της Ευρώπης καθιστούν ακόμα πιο κρίσιμο το ζήτημα των αγοραστών χρέους, με τις κυβερνήσεις να αναζητούν απεγνωσμένα μεγάλους αγοραστές για να απορροφήσουν το αυξανόμενο χρέος τους.
Η αντίδραση των asset managers
Τα hedge funds και οι διαχειριστές κεφαλαίων έχουν ήδη προετοιμαστεί για τις αλλαγές αυτές, με πολλούς να έχουν απομακρυνθεί από τα μακροπρόθεσμα ομόλογα και να επικεντρώνονται σε στρατηγικές που θα αποδώσουν εάν τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα συνεχίσουν να υπερισχύουν.
Η ανατροπή στη ζήτηση για μακροπρόθεσμα ομόλογα, σε συνδυασμό με την ανάγκη των συνταξιοδοτικών ταμείων για μικρότερες και πιο ευέλικτες ασφάλειες επιτοκίων, ενδέχεται να οδηγήσει σε αυξήσεις στις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων και σε μια πιο απότομη καμπύλη των επιτοκίων swaps στο ευρώ.
“Δεν έχει συζητηθεί τίποτα άλλο στην ευρωπαϊκή αγορά επιτοκίων εκτός από το θέμα των ολλανδικών συνταξιοδοτικών ταμείων”, δήλωσε στο Bloomberg ο Rohan Khanna, επικεφαλής στρατηγικής για τα ευρωπαϊκά επιτόκια στην Barclays. Πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό σταθερό εισόδημα, με την επίδραση της να είναι αβέβαιη, καθώς παραμένει ως ένα «μαύρο κουτί» για τους επενδυτές.
Το μέγεθος και η επιρροή του ολλανδικού συστήματος
Το ολλανδικό συνταξιοδοτικό σύστημα κατέχει περίπου το 65% των κρατικών ομολόγων των συνταξιοδοτικών ταμείων της ζώνης του ευρώ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η κλίμακα αυτού του συστήματος οφείλεται στο γεγονός ότι τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα είναι υποχρεωτικά για τους περισσότερους εργαζομένους στην Ολλανδία.
Τα ταμεία αυτά, που παραδοσιακά ήταν συστήματα καθορισμένων παροχών, στηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό σε μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία για να εξασφαλίσουν επαρκή ρευστότητα για την κάλυψη των αναγκών των συνταξιούχων στο μέλλον.
Ωστόσο, η γήρανση του πληθυσμού και οι μειωμένοι ρυθμοί γεννήσεων καθιστούν όλο και πιο δύσκολη την κάλυψη αυτών των δαπανών. Έτσι, το σύστημα μετασχηματίζεται για να εξαρτάται περισσότερο από τις εισφορές και τις αποδόσεις των επενδύσεων, αντί από τις καθορισμένες παροχές.
Αυτό σημαίνει ότι τα ταμεία θα επενδύσουν περισσότερο σε επικίνδυνες περιουσιακές αξίες και λιγότερο σε ομόλογα, με σημαντική μείωση στη ζήτηση για ασφάλειες επιτοκίων.
Κίνδυνοι και ευκαιρίες
Η μετατροπή των ολλανδικών συνταξιοδοτικών ταμείων ως μεγάλοι πωλητές στον τομέα των μακροπρόθεσμων ομολόγων θα οδηγήσει, κατά πάσα πιθανότητα, σε αύξηση των αποδόσεων για αυτά τα ομόλογα και σε απότομη καμπύλη των επιτοκίων swaps.
Η πορεία στη νέα πραγματικότητα μπορεί να είναι ασταθής και επικίνδυνη για την αγορά, καθώς η αναταραχή στη ρευστότητα και η αβεβαιότητα για την ένταση της μετάβασης από τα ολλανδικά ταμεία ενδέχεται να δημιουργήσουν βραχυπρόθεσμες ανατροπές στην αγορά.
Η πιθανότητα μιας απότομης κίνησης προς την αντίθετη κατεύθυνση, εάν η δραστηριότητα των ολλανδικών ταμείων δεν είναι όσο αναμενόταν ή αν άλλοι παράγοντες, όπως η αύξηση των επιτοκίων στην Ευρωζώνη, έρθουν ξανά στο προσκήνιο, ενδέχεται να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές στους επενδυτές που έχουν στοιχηματίσει σε απότομες ανόδους των αποδόσεων.
Η προετοιμασία των κυβερνήσεων
Τα ολλανδικά ταμεία, ως οι μεγαλύτεροι αγοραστές μακροπρόθεσμων ομολόγων στην Ευρώπη, έχουν προκαλέσει μεγάλη ανησυχία και στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Με το χρέος τους να αυξάνεται και τη δημοσιονομική τους πίεση να εντείνεται, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης χρειάζονται περισσότερους μεγάλους αγοραστές για να απορροφήσουν την προσφορά χρέους, ειδικά των μακροπρόθεσμων ομολόγων.
Η Ευρώπη αναμένεται να εκδώσει 687 δισ. ευρώ σε κυβερνητικό χρέος το 2026, με περίπου 120 δισ. ευρώ να αναμένονται μόνο τον Ιανουάριο. Οι χώρες της ζώνης του ευρώ έχουν ήδη ξεκινήσει να προσαρμόζουν τα δανειακά τους προγράμματα, στρεφόμενες προς τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα για να αντισταθμίσουν την έλλειψη ζήτησης για τα μακροπρόθεσμα.
Πηγή: ot.gr
Διαβάστε επίσης: Οι 12 μήνες... κρίσης που πέρασε η Ευρώπη με τον Τραμπ