Της Έμιλυς Μίντη
Με πολύ μεγάλη επιτυχία και κυρίως με σημαντικά επιτεύγματα για την Κύπρο ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της 9ης Υπουργικής Συνόδου για το Περιβάλλον στην Ευρώπη, της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), με τίτλο «Κυκλική Οικονομία, Αειφόρος Τουρισμός και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη», που πραγματοποιήθηκε από τις 5-7 Οκτωβρίου 2022, στο συνεδριακό κέντρο «ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ» στη Λευκωσία. Πρόκειται για ένα μεγάλο και εξίσου σημαντικό εγχείρημα, για το οποίο χρειάστηκαν από τη ημέρα υποβολής της υποψηφιότητας της Κύπρου τέσσερα χρόνια συνεχούς εργασίας, έρευνας, μελέτης και διοργάνωσης. Κινητοποιήθηκαν για τη Σύνοδο αυτή 426 άτομα (επαγγελματίες, εθελοντές, φοιτητές) οι οποίοι έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Στο πλαίσιο της Συνόδου διεξήχθησαν πέντε υπουργικές συναντήσεις και οργανώθηκαν 40 παράλληλες συνεδρίες. Οργανώθηκε επίσης μαραθώνιος περιβαλλοντικών προβολών, έκθεση πράσινων τεχνολογιών και εκπαιδευτικών υλικών και σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων. Αποκορύφωμα της Συνόδου τα τρία κείμενα πολιτικής που έχουν υιοθετηθεί και οι δύο υπουργικές διακηρύξεις της Λευκωσίας για το Περιβάλλον στην Ευρώπη και την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη.
Από τις 5-7 Οκτωβρίου όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στη Λευκωσία, αφού στη Σύνοδο παρευρέθηκαν πέραν των 1.200 συμμετεχόντων, από 63 χώρες του κόσμου, ενώ σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα του οργανισμού Ηνωμένων Εθνών παρακολούθησαν τη Σύνοδο ή έστω ενημερώθηκαν 2 δις. άνθρωποι.
Επίσημος ομιλητής της εναρκτήριας τελετής ήταν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης. Στις εργασίες της Συνόδου συμμετείχαν επίσης η πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, οι υπουργοί Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Πρόδρομος Προδρόμου και Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Καδής, ο υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Γιάννης Καρούσος, ο υφυπουργός Τουρισμού Σάββας Περδίος και άλλοι φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και των ΜΚΟ.
ΜΟΝΟ ΠΕΡΗΦΑΝΙΑ
Σε δηλώσεις της στο περιοδικό Economy Today η δρ Αραβέλλα Ζαχαρίου, προϊστάμενη της Μονάδας για την Εκπαίδευση, το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο - ΥΠΠΑΝ) και πρόεδρος της Επιτροπής για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη, της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών (UNECE), η οποία είχε και την ευθύνη του συντονισμού και της διοργάνωσης της Συνόδου, εξέφρασε περηφάνια για όλα όσα έχει πετύχει η Κύπρος μέσα από τις εργασίες της Συνόδου αυτής, στέλνοντας το μήνυμα πως: «Όταν θέλουμε, μπορούμε να γίνουμε οι καλύτερες πρεσβευτές για τη χώρα μας».
Κληθείσα να σχολιάσει τη σημασία της Συνόδου για την Κύπρο καθώς και τα σημαντικότερα αποτελέσματα που έχουν προκύψει μέσα από τα κείμενα πολιτικής, η δρ Ζαχαρίου υπογράμμισε: «Η 9η Υπουργική Σύνοδος για το Περιβάλλον στην Ευρώπη, της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE) είναι η μεγαλύτερη πολιτική πλατφόρμα στον οργανισμό Ηνωμένα Εθνών όπου, οι χώρες που συμμετέχουν δεσμεύονται σε πολύ υψηλό επίπεδο να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές σε βάθος δεκαετίας. Η σημασία της Συνόδου έγκειται στο γεγονός πώς όταν δημιουργήθηκε πριν από 30 χρόνια είχε ως στόχο τη δέσμευση των χωρών ανά πενταετία για να εναρμονίζουν τα κείμενα και τις στρατηγικές τους σε συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις, που είναι αποτέλεσμα συνδιαβούλευσης, συναπόφασης και κοινής συμφωνίας.
Το σημαντικό για την Κύπρο είναι ότι υιοθετήθηκαν στη χώρα μας τρία κείμενα πολιτικής που αφορούν συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν ή τουλάχιστον να προσαρμόσουν οι χώρες στο εθνικό τους πλαίσιο για να φτάσουν στους στόχους, που είναι η διασφάλιση του αειφόρου τουρισμού, η κατεύθυνση προς την κυκλική οικονομία και τις αειφόρες υποδομές και η καθιέρωση της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη ως βασικός πυρήνας των δραστηριοτήτων των εκπαιδευτικών συστημάτων. Να τεθεί δηλαδή η αειφόρος ανάπτυξη στο επίκεντρο της εκπαίδευσης. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, τη σημασία που έχει για την Κύπρο, αφενός γιατί οι συμφωνίες αυτές υιοθετήθηκαν στην χώρα μας και αφετέρου τα κείμενα αυτά θα συνοδεύουν την Κύπρο-όχι μόνο την επόμενη πενταετία-αλλά θα αποτελούν πάντοτε σημείο αναφοράς σε όλα τα κείμενα που θα παράγονται από τούδε και στο εξής».
Σημειώνοντας ότι η σημασία είναι «πολυδιάστατη» εξήγησε περαιτέρω πως: «Ειδικά για την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη, η Κύπρος είναι η χώρα που έθεσε το θέμα τόσο ψηλά στην ατζέντα της συγκεκριμένης Συνόδου και για πρώτη φορά διοργανώθηκαν τρία υψηλού επιπέδου meeting για το θέμα αυτό, ένα εκ των οποίων ήταν η Σύνοδος υψηλού επιπέδου των χωρών της Μεσογείου. Επίσης για πρώτη φορά από τις 40 παράλληλες συνεδρίες που διοργανώθηκαν, οι 18 ήταν για την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη. Και αυτό είναι το επίτευγμα της Κύπρου γιατί ανέδειξε και θεμελίωσε την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη ως την κινητήριο δύναμη για την προσπάθεια των χωρών παγκόσμια, ώστε σε ένα πλαίσιο συνεργασίας να καταφέρουν να αναπροσαρμόσουν τις πολιτικές τους με γνώμονα ότι χωρίς εκπαιδευμένους πολίτες δεν μπορούμε να πετύχουμε τίποτε.
Αξίζει δε αναφερθεί πως μετά τη λήξη της Συνόδου για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη ο υπουργός Παιδείας της Κύπρου έχει προσκληθεί στη συνάντηση υψηλού επιπέδου των Υπουργών Παιδείας, που διοργανώνει η UNESCO, για την Κλιματική Αλλαγή στην Εκπαίδευση, στην Παγκόσμια Σύνοδο για την Κλιματική Αλλαγή COP27 που θα πραγματοποιηθεί στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει τον ηγετικό ρόλο της Κύπρου στα θέματα της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη, όχι μόνο στην περιοχή της Μεσογείου και στην Ευρώπη αλλά και ευρύτερα στο διεθνή χώρο. Λέγοντας τα πιο πάνω, θεωρώ ότι ανταποκριθήκαμε στις απαιτήσεις αυτής της υψηλού επιπέδου Συνόδου λαμβάνοντας υπόψιν τον μεγάλο αριθμό υψηλόβαθμων προσκεκλημένων αφού σε αυτή συμμετείχαν πέραν των 70 υπουργών, υφυπουργών και εκτελεστικών γραμματέων. Θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα ότι η πολυπλοκότητα της διοργάνωσης λόγω πολλών και παράλληλων δράσεων που υλοποιήθηκαν έχουν καθιερώσει την Κύπρο στο διεθνή χάρτη ως μια χώρα που πρωτοπορεί και πρωτοστατεί τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα θέματα της Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη’’.
ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Κληθείσα να σχολιάσει τα κυριότερα σημεία στα κείμενα πολιτικής που έχουν υιοθετηθεί, η δρ Ζαχαρίου εξήγησε πως «τα κείμενα αυτά δίνουν μια κατεύθυνση στο ότι όλες οι χώρες είναι βασικό να κινηθούν σε βασικές περιοχές προτεραιότητας:
1.Να περάσουμε από το σχολείο ως εκπαιδευτικό ίδρυμα μάθησης στο σχολείο ως κοινότητα μάθησης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την ολιστική σχολική προσέγγιση και απαιτούνται ριζοσπαστικές αλλαγές όχι μόνο σε επίπεδο αναλυτικών προγραμμάτων αλλά και σε επίπεδο λειτουργίας. Π.χ. κτηριακές υποδομές, παιδαγωγικές προσεγγίσεις, τρόποι συνεργασίας του σχολείου με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, της διεύθυνσης, της οργάνωσης και λειτουργίας των σχολείων. Όλα τα πιο πάνω αναδεικνύουν στην ουσία το εξής: Ότι για να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε κουλτούρα και τον πολίτη του αύριο για να έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί και να παρεμβαίνει αποτελεσματικά σε θέματα που αφορούν την επιβίωσή του και το δικαίωμα να ζει στον περιβάλλοντα χώρο σε σχέση με άλλους ανθρώπους, θα πρέπει να αλλάξει η ίδια η δομή και η λειτουργία του σχολείου και όχι απλά το αναλυτικό πρόγραμμα.
2. Εισάγεται με πολύ δυναμικό τρόπο το θέμα της εμπλοκής και της συμμετοχής των νέων σε θέματα που σχετίζονται με την πράσινη καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Το σημείο αυτό αφορά την εισαγωγή προγραμμάτων σπουδών, τα οποία είναι εναρμονισμένα με την αγορά εργασίας και τις επιχειρήσεις, ώστε να δίνεται μια άλλη επιλογή στους νέους πέρα από τα παγιωμένα και επί της ουσίας κλειστά επαγγέλματα στα οποία κατευθύνονται οι περισσότεροι. Επιπλέον αναδεικνύεται ο ρόλος, η πρωτοκαθεδρία θα λέγαμε της μη τυπικής εκπαίδευσης σε χώρους και οργανισμούς μάθησης, οι οποίοι λειτουργούν συμπληρωματικά σε σχέση με αυτό που επιδιώκεται μέσα από ένα δομημένο αναλυτικό πρόγραμμα. Για παράδειγμα το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αποτελεί μια τέτοια εξαιρετική πρωτοβουλία, αφού φέρνει νέους ανθρώπους που ακολούθησαν την κατεύθυνση των πράσινων επαγγελμάτων σε επαφή με τοπικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς.
3. Ψηφιακή εκπαίδευση. Στη νέα στρατηγική αποτυπώνεται ξεκάθαρα ότι η πανδημία μάς έχει οδηγήσει τάχιστα στην ψηφιακή εκπαίδευση η οποία θα πρέπει να εναρμονιστεί με την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μέσα από την ψηφιακή εκπαίδευση θα πρέπει οι μαθητές να μάθουν να φιλτράρουν την πληροφορία και να διακρίνουν τα fake news. Επίσης να μάθουν και να μπορούν να αξιοποιούν την ψηφιακή εκπαίδευση προς όφελος του αντικειμένου που μελετούν. Βεβαίως, αναδεικνύεται η ανάγκη να προωθήσουμε την ποιότητα στην εκπαίδευση μέσα από μηχανισμούς αξιολόγησης με την έννοια της ιεράρχησης και της αποτύπωσης τού τι έχουμε πετύχει σε σχέση με τους στόχους που έχουμε θέσει. Πάρα πολλά συστήματα αποτυγχάνουν ή πάρα πολλές καινοτομίες δεν προχωρούν γιατί δεν υπάρχει ένας φερέγγυος μηχανισμός παρακολούθησης, εντατικοποίησης και ελέγχου της αποδοτικότητας των μέτρων που εφαρμόζονται, όπως επίσης και της παραγωγικής παρέμβασης για λήψη διορθωτικών μέτρων. Όλα τα πιο πάνω εντάσσονται σε ένα ενιαίο πλαίσιο και με την υλοποίηση της συγκεκριμένης στρατηγικής επιδιώκεται να ληφθούν εκείνα τα εργαλεία μάθησης που θα βοηθήσουν και θα καθοδηγήσουν τις χώρες προκειμένου να εφαρμόσουν αυτές τις βασικές περιοχές προτεραιότητας πιο αποτελεσματικά και πιο αποδοτικά στο εκπαιδευτικό πλαίσιο.
ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ
Σχολιάζοντας περαιτέρω τα αποτελέσματα της Συνόδου, η δρ Ζαχαρίου πρόσθεσε επίσης ότι «ένα ακόμα σημαντικό σημείο που αξίζει να αναφέρουμε είναι ότι έχει αναγνωριστεί ο δυναμικός ρόλος που μπορούν να αναλάβουν οι χώρες της Μεσογείου, κάτι που οφείλεται επίσης στην Κύπρο. Πρέπει να πω ότι υπήρξε μεγάλη αποδοχή από τις χώρες της Μεσογείου να παραστούν στην Κύπρο (12 υπουργοί και άλλοι τόσοι υφυπουργοί και γραμματείς). Οι χώρες αυτές, μέσω των εκπροσώπων τους, δήλωσαν τη δέσμευσή τους να συνδράμουν αποφασιστικά και παραγωγικά και να εργαστούν από κοινού σε ζητήματα που αφορούν τη Μεσόγειο. Η δέσμευση των Μεσογειακών χωρών να ενώσουν δυνάμεις είναι εξίσου σημαντική, αφού η Μεσόγειος είναι μια περιφέρεια που πλήττεται πάρα πολύ από την κλιματική κρίση με όλα τα συνεπακόλουθα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που απορρέουν και μέχρι τώρα δεν είχε τον χώρο και την προβολή που της αρμόζουν. Η Κύπρος κατάφερε να το πετύχει».
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ ΤΗΣ UNECE
Σε σχόλιο ότι πολλά από αυτά που έχουν επιτευχθεί παρά το μικρό μέγεθος της χώρας μας, όπως για παράδειγμα να τεθεί η εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη πολύ ψηλά στην ατζέντα, σχετίζονται και με το γεγονός ότι η Κύπρος προεδρεύει τής εν λόγω Επιτροπής στην UNECE, η κ. Ζαχαρίου αφού ευχαρίστησε όσους συνέβαλαν σε αυτό το εγχείρημα, υπέδειξε πως: «Η χώρα μας έχει ένα πάρα πολύ ικανό έμψυχο δυναμικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, το οποίο αν αξιοποιήσει σωστά μπορεί να προχωρήσει πάρα πολύ μπροστά. Δεν έχει σημασία το μέγεθος της χώρας. Σημασία έχει πόσο πολύ το θέλεις και πόσο πολύ αγαπάς αυτό που κάνεις. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Έθνη κάνοντας τον απολογισμό των στατιστικών σε επίσημη ανακοίνωσή τους ανέφεραν πως “είναι εκπληκτικό και ταυτόχρονα κατεξοχήν παράδειγμα αναφοράς το γεγονός ότι ένας τόπος με 900.000 κατοίκους κατάφερε να κινητοποιήσει για τη σύνοδο αυτή 426 άτομα. Αριθμός εκπληκτικός αν σκεφτούμε για ποια χώρα μιλάμε”. Αυτοί οι 426 άνθρωποι μοιράζονται το ίδιο όραμα και τον ίδιο στόχο για κάτι που μας ενώνει που είναι το περιβάλλον αλλά και η περηφάνια για τον τόπο μας», σημείωσε.
Όσον αφορά δε στο σχόλιο για τη σημασία της Προεδρίας της Επιτροπής από την Κύπρο, η δρ Ζαχαρίου εξέφρασε την άποψη πως «ο καθένας από τη θέση του πρέπει να παλεύει. Θεωρώ ότι καθένας από εμάς μπορεί να είναι ο καλύτερος πρεσβευτής του τόπου του από όπου και αν ξεκινά. Φτάνει να το θέλει και να αξιοποιεί τις γνώσεις και τις σπουδές του προς το καλώς νοούμενο συμφέρον του τόπου μας. Είναι γεγονός ότι η Προεδρία της Κύπρου στη συγκεκριμένη επιτροπή δίνει μια τεράστια δυναμική».
TRANSFORMING PLANET
Η 9η Υπουργική Σύνοδος για το Περιβάλλον στην Ευρώπη, της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), με τίτλο «Κυκλική Οικονομία, Αειφόρος Τουρισμός και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη» πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο με σλόγκαν Transforming Planet. Ήταν μια σύνοδος με πολλούς συμβολισμούς όπως το λογότυπο, η δομή της μέχρι και το δώρο που δόθηκε. Το λογότυπο ως ένα λουλούδι που μετασχηματίζεται είχε ως χρώματα το μπλε (αντιπροσώπευε το χρώμα της ελπίδας, των Ηνωμένων Εθνών, τον ανοικτό ουρανό της Μεσογείου και τον αειφόρο τουρισμό), το πορτοκαλί (το χρώμα της ενέργειας και το βασικό χρώμα στη σημαία της Κύπρου. Αντιπροσώπευσε επίσης τον άξονα της κυκλικής οικονομίας και των αειφόρων υποδομών) και το πράσινο (το χρώμα της ελιάς, το χρώμα της ειρήνης και της φύσης. Αντιπροσώπευσε τον άξονα της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη). Έξω από το Συνεδριακό Κέντρο οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να δουν παραδοσιακά επαγγέλματα και παρασκευή παραδοσιακών εδεσμάτων της Κύπρου καθώς και να αισθανθούν την κυπριακή φιλοξενία, την προθυμία των ανθρώπων να εξυπηρετήσουν κ.ά. Όπως μάς ανέφερε η κ. Ζαχαρίου είναι χαρακτηριστική η δήλωση της προέδρου των μη κυβερνητικών οργανισμών στην Ευρώπη κ. Mara Salina η οποία στο καταληκτικό της σχόλιο είπε μεταξύ άλλων πως μέσα από τη Σύνοδο αυτή έμαθε τι σημαίνει φιλοξενία και φροντίδα προς τους ξένους. Επίσης, η εκπαιδευτική γραμματέας της UNECE κ. Olga Algayerova παρομοίασε την Κύπρο όπως τον κορκολιό ή αλλιώς κοροκολιό γιατί όλα είχαν συμβολισμούς, όπως ένα μικρό καλάθι που κρύβει θησαυρούς.
«Τέτοιους θησαυρούς πετύχαμε μέσα από τη Σύνοδο αυτή. Τέτοια σχόλια είναι αρκετά για να μας δώσουν πίσω από τη χαμένη μας περηφάνια και την καταρράκωση της αξιοπρέπειάς μας», είπε η κ. Ζαχαρίου. Τέλος αφού σημείωσε ότι για τη Σύνοδο αυτή συνέβαλε όλος ο κρατικός μηχανισμός έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας αλλά και στη συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, καθώς και μεταξύ άλλων στο Υπουργείο Εξωτερικών, Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Μεταφορών Επικοινωνιών και Έργων, στο Υφυπουργείο Τουρισμού, στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, στο ΡΙΚ κ.ά..
Διαβάστε επίσης: Στα χνάρια του ελληνικού «Πράσινου Ταμείου»