Του Κωνσταντίνου Νικολαΐδη
Οι πρόσφατες αναταράξεις και η μεταβλητότητα στην αγορά των ΗΠΑ, που οφείλονται στους δασμούς και τον φόβο για ύφεση, έχουν δημιουργήσει ένα ιδιαίτερα αβέβαιο περιβάλλον για πολλούς επενδυτές. Οι συνθήκες αυτές δεν είναι ιδανικές, ιδιαίτερα για τους επενδυτές που εδρεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίοι εκτός από την αβεβαιότητα, εκτίθενται και στον συναλλαγματικό κίνδυνο λόγω της μεταβλητότητας της ισοτιμίας. Έτσι, αντί της διαφοροποίησης μέσω άλλων κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων (π.χ. ομόλογα), θα μπορούσαν να εξετάσουν την επιλογή εναλλακτικών αγορών εντός της Ε.Ε. που δεν επηρεάζονται άμεσα από τους δασμούς.
Μία από τις πιο ελπιδοφόρες εναλλακτικές είναι η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, η οποία εμφανίζει θετικές προοπτικές και σταθερότητα, χωρίς να αναμένεται άμεση επίδραση από τους δασμούς. Οι ενδείξεις είναι ήδη ορατές, καθώς ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών έχει καταγράψει άνοδο της τάξεως του 10% από τις αρχές του έτους, ξεπερνώντας αισθητά άλλες παραδοσιακές αγορές, όπως η αμερικανική.
Οι δείκτες ανάπτυξης, η δημοσιονομική σταθερότητα και οι επενδυτικές ευκαιρίες συνθέτουν ένα περιβάλλον που εμπνέει εμπιστοσύνη τόσο για τους Έλληνες επενδυτές όσο και για τις διεθνείς αγορές.
Οικονομική Ανάπτυξη και Μακροοικονομικά Στοιχεία
Η άνοδος των αγορών συμβαδίζει με τη σημαντική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Αυτό αποτυπώνεται στη βελτίωση βασικών οικονομικών δεικτών, οι οποίοι ενισχύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και συμβάλλουν σε θετικές αποδόσεις στην αγορά, όπως:
Το πρωτογενές πλεόνασμα του Ιανουαρίου 2025 ανήλθε σε 1,98 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας τον στόχο των 1,4 δισ. ευρώ. Ένα υψηλότερο από το αναμενόμενο πρωτογενές πλεόνασμα δείχνει δημοσιονομική σταθερότητα και αποτελεσματική διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
Τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 3,7% σε σχέση με τον προϋπολογισμό, υποδηλώνοντας οικονομική ανάπτυξη και αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2025 αναμένεται να φτάσει το 2,5%, ξεπερνώντας το 2024, ενώ για το 2026 προβλέπεται στο 2,3%. Ένας σταθερός και αυξανόμενος ρυθμός ανάπτυξης ενισχύει την οικονομική δραστηριότητα και την κερδοφορία των επιχειρήσεων, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών των μετοχών.
Η ανεργία μειώνεται σταθερά και αναμένεται να πέσει κάτω από το 9% το 2026. Η μείωση της ανεργίας αυξάνει την καταναλωτική δαπάνη και την οικονομική δραστηριότητα, ενισχύοντας την κερδοφορία των επιχειρήσεων.
Ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά 7,2% το 2024 και προβλέπεται να φτάσει τα 1.500 ευρώ έως το 2027, ενώ ο κατώτατος μισθός αναμένεται να αγγίξει τα 950 ευρώ μέχρι το 2027. H αύξηση των μισθών βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο και ενισχύει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, οδηγώντας σε αύξηση της κατανάλωσης και της κερδοφορίας των επιχειρήσεων.
Πληθωρισμός και Επιτόκια
Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο 2,7%, με την πρόβλεψη να μειωθεί κάτω από το 2% έως το 2026, κάτι που υποδηλώνει σταθεροποίηση των τιμών και μια υγιή οικονομική πορεία. Παρά τις διεθνείς προκλήσεις, όπως η αναζωπύρωση του εμπορικού πολέμου υπό τον Donald Trump, η ελληνική οικονομία δεν αναμένεται να πληγεί όσο άλλες χώρες, καθώς δεν αποτελεί άμεσο στόχο των πολιτικών του Trump. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχωρά στη μείωση των επιτοκίων, γεγονός που δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για τη χρηματοδότηση επενδύσεων. Η μείωση των επιτοκίων σημαίνει χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές, καθιστώντας ευκολότερη την πρόσβαση σε κεφάλαια για νέα έργα και επενδυτικές ευκαιρίες.
Διεθνής Εμπιστοσύνη και Βιώσιμη Ανάπτυξη
Η αναβάθμιση της Ελλάδας στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική σκηνή και η θετική δυναμική στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη διεθνή εμπιστοσύνη στην οικονομία της χώρας, με τις βασικές δυνάμεις ανάπτυξης να προέρχονται από στρατηγικές επενδύσεις και θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις.
Στρατηγικές επενδύσεις και ανάβαθμιση πιστοληπτικής ικανότητας: Η Ελλάδα, με τη συνεχιζόμενη δημοσιονομική πειθαρχία και τις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αναμένεται να επιτύχει περαιτέρω αναβάθμιση από τους κορυφαίους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, όπως ο Moody’s, η S&P και η Fitch. Επί του παρόντος, η χώρα έχει πιστοληπτική αξιολόγηση Ba1 από τον Moody’s, BB+, από την S&P και BB+ από την Fitch, όλες με θετική προοπτική (outlook). Ακόμη, η πιθανότητα αναβάθμισης της αξιολόγησης στο άμεσο μέλλον είναι πολύ υψηλή, ειδικά εάν συνεχιστούν οι θετικές οικονομικές εξελίξεις και η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας τής Ελλάδας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης ενισχύει την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών στη χώρα, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και τη βελτίωση των χρηματοδοτικών όρων.
Ροή Ευρωπαϊκών Κεφαλαίων και Στρατηγικός Μετασχηματισμός: Η Ελλάδα θα αξιοποιήσει πάνω από 70 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτά τα κεφάλαια θα επενδυθούν σε πρωτοποριακά έργα υποδομών, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ψηφιακής μετάβασης, επιταχύνοντας τη μετάβαση της χώρας σε μια πιο ανταγωνιστική και βιώσιμη οικονομία, ενώ ενισχύουν την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών στην ικανότητα της Ελλάδας να υλοποιήσει μεγάλα έργα με αποτελεσματικότητα.
Ενίσχυση Εξαγωγών και Διεθνής Εξωστρέφεια: Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της Ελλάδας αυξάνονται ετησίως κατά μέσο όρο 3,8%, γεγονός που αποδεικνύει τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της χώρας στις διεθνείς αγορές. Η αύξηση της εξωστρέφειας και η διεύρυνση των εξαγωγικών της δικτύων σε αναδυόμενες αγορές ενισχύουν τη θέση της Ελλάδας ως στρατηγικό εμπορικό κόμβο στην Ευρώπη και την περιοχή της Μεσογείου, καθιστώντας την πιο ανταγωνιστική και ελκυστική για επενδύσεις και εμπορικές συνεργασίες.
Δυναμικοί Κλάδοι και Επενδυτικές Προοπτικές
Το ελληνικό χρηματιστήριο παρουσιάζει ισχυρή δυναμική, με ορισμένους κλάδους να καταγράφουν σημαντική ανάπτυξη και να προσελκύουν επενδυτικό ενδιαφέρον:
Τραπεζικός Τομέας: Οι ελληνικές τράπεζες σημειώνουν εντυπωσιακή επίδοση, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μείωση του κόστους κινδύνου στην Ευρώπη κατά 39 μονάδες βάσης, γεγονός που αντανακλά σημαντική βελτίωση στην ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού τους. Παράλληλα, τα έσοδα από τόκους αυξήθηκαν με διψήφιο ρυθμό, αν και η μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ ενδέχεται να περιορίσει την τάση αυτή. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες συνεχίζουν να επεκτείνουν την παρουσία τους στην κυπριακή αγορά μέσω νέων εξαγορών, όπως η απόκτηση της Astrobank από την Alpha Bank Κύπρου και η εξαγορά της Ελληνικής Τράπεζας από την Eurobank.
Τουριστικός Κλάδος: Το 2024, ο τουριστικός κλάδος συνέχισε να καταγράφει εντυπωσιακή ανάπτυξη, με τον αριθμό των επιβατών στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» να φτάνει τα 32 εκατομμύρια, σημειώνοντας ρεκόρ για την ελληνική τουριστική βιομηχανία. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη του τουρισμού ενισχύει τις εταιρείες υψηλών μερισμάτων, καθιστώντας τον κλάδο έναν από τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης για το ελληνικό χρηματιστήριο και προσελκύοντας τόσο θεσμικούς όσο και μεμονωμένους επενδυτές.
Ακίνητα: Οι τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 9,2% το 2024, αντικατοπτρίζοντας αύξηση της ζήτησης . Επίσης, ο καθαρός πλούτος των ελληνικών νοικοκυριών φτάνει τα 956 δισ. ευρώ, υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη χρηματοοικονομική ευρωστία των Ελλήνων, η οποία προάγει την ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς ακινήτων και των επενδύσεων σε ακίνητα.
Κατανάλωση: Η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα συνεχίζει να αυξάνεται, υποστηριζόμενη από την αύξηση των μισθών και τη μείωση της ανεργίας. Αυτό ενδέχεται να ενισχύσει τις επιχειρήσεις λιανικής και τις εταιρείες καταναλωτικών αγαθών, οδηγώντας σε αύξηση των εσόδων και των κερδών τους.
Τυχερά Παιχνίδια: Οι εταιρείες τυχερών παιχνιδιών, γνωστές και στην Κύπρο, όπως ο ΟΠΑΠ, συνεχίζουν να παρουσιάζουν ισχυρές οικονομικές επιδόσεις, με αύξηση των εσόδων και της κερδοφορίας τους, καθώς και υψηλές μερισματικές αποδόσεις.
Ενεργειακός Τομέας: Η Ελλάδα επενδύει σημαντικά στον ενεργειακό τομέα, δίνοντας έμφαση τόσο στο πετρέλαιο όσο και στην ηλεκτρική ενέργεια. Η χώρα έχει επικεντρωθεί στην ανάπτυξη υποδομών για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους, υποστηριζόμενη από επιχορηγήσεις. Αυτές οι επενδύσεις δημιουργούν ευκαιρίες για ανάπτυξη και κερδοφορία, ενισχύοντας τις ενεργειακές εταιρείες και προσελκύοντας επενδυτές.
Η Αναλογία Κεφαλαιοποίησης προς ΑΕΠ: Ένας Κρίσιμος Επενδυτικός Δείκτης
Το ελληνικό χρηματιστήριο παρουσιάζει μια μοναδική ευκαιρία για επενδύσεις και ένας από τους βασικότερους λόγους είναι η ιδιαίτερα χαμηλή σχέση της συνολικής κεφαλαιοποίησης των εισηγμένων εταιρειών προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας. Συγκεκριμένα, η αναλογία αυτή βρίσκεται μόλις στο 30,3%, τη στιγμή που ο μέσος όρος στην Ευρώπη αγγίζει το 80,9% και στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνά το 150%.
Η χαμηλή αναλογία κεφαλαιοποίησης προς ΑΕΠ αποκαλύπτει ότι η ελληνική κεφαλαιαγορά είναι υποτιμημένη σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας, δημιουργώντας σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης. Μεγάλα περιθώρια ανόδου για τις εισηγμένες εταιρείες, καθώς η χαμηλή κεφαλαιοποίηση αφήνει χώρο για ισχυρή ανάπτυξη των μετοχών με την αύξηση της αποτίμησης της αγοράς. Η προσέλκυση νέων επενδυτικών κεφαλαίων μπορεί να οδηγήσει σε εισροή διεθνών κεφαλαίων, δίνοντας ώθηση στις αποτιμήσεις. Επιπλέον, υπάρχουν ισχυρές προοπτικές ανόδου ακόμα και με σταθερό ΑΕΠ, καθώς η αγορά μπορεί να κινηθεί ανοδικά λόγω βελτίωσης των αποτιμήσεων και αυξημένης συμμετοχής επενδυτών.
Οι Σχετικοί Κίνδυνοι
Παρά τη θετική του πορεία, το ελληνικό χρηματιστήριο εξακολουθεί να επηρεάζεται από ορισμένους παράγοντες που διαμορφώνουν τη σταθερότητα και τις προοπτικές του:
Υψηλό Δημόσιο Χρέος & Κόστος Δανεισμού: Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η διαχείριση του δημόσιου χρέους έχει βελτιωθεί σημαντικά, με τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να έχει μειωθεί στο 160% το 2024, από το ιστορικό υψηλό του 206% το 2020. Η μείωση αυτή αποτέλεσε βασικό παράγοντα για τις αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από διεθνείς οίκους.
Ωστόσο, το χρέος παραμένει σε υψηλά επίπεδα, καθιστώντας την ελληνική οικονομία ευάλωτη σε εξωτερικές πιέσεις, όπως οι διακυμάνσεις των επιτοκίων και οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Τη δεδομένη στιγμή, η πλειονότητα του ελληνικού χρέους βρίσκεται σε ευνοϊκές συνθήκες αποπληρωμής, με μακροπρόθεσμες ωριμάνσεις και επιτόκια που ενδέχεται να μειωθούν περαιτέρω. Για τον λόγο αυτό, είναι κρίσιμο το χρέος να συνεχίσει να μειώνεται με σταθερό ρυθμό και να παραμένει διαχειρίσιμο σε βάθος χρόνου.
Αναβαλλόμενες Φορολογικές Απαιτήσεις και Κεφαλαιακή Θέση των Ελληνικών Τραπεζών: Οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να έχουν υψηλό ποσοστό αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων στους ισολογισμούς τους, που αντιστοιχεί περίπου στο 44% των βασικών ιδίων κεφαλαίων. Αν και αυτό περιορίζει τη δυνατότητά τους να αξιοποιήσουν πλήρως τα κεφάλαιά τους για τη χρηματοδότηση της οικονομίας και την απόδοση μερισμάτων, το ποσοστό αυτό παραμένει εντός ελεγχόμενων πλαισίων. Σε κάθε περίπτωση, η διαχείριση των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων παραμένει κρίσιμη για τη βελτίωση της κεφαλαιακής τους θέσης και της ικανότητάς τους να υποστηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη μελλοντικά.
Ενεργειακό Κόστος: Η αύξηση των τιμών ενέργειας έχει προκαλέσει αύξηση του λειτουργικού κόστους για πολλές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε τομείς όπως η βιομηχανία και η μεταποίηση, επηρεάζοντας τα περιθώρια κέρδους. Αν και το κόστος παραμένει διαχειρίσιμο για τις περισσότερες επιχειρήσεις, η συνεχιζόμενη άνοδος της ενέργειας μπορεί να επιφέρει προκλήσεις στην πρόβλεψη και τη διαχείριση του κόστους τους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Κίνδυνοι στην Αγορά Ακινήτων: Επιπλέον, ο ελληνικός κτηματομεσιτικός τομέας ενδέχεται να αντιμετωπίσει κινδύνους λόγω της αύξησης των τιμών, κυρίως σε περιοχές υψηλής ζήτησης, όπως η Αθήνα και τα νησιά. Οι ξένοι επενδυτές, οι οποίοι επωφελούνται από το πρόγραμμα Golden Visa, έχουν συμβάλει στην αύξηση της ζήτησης ακινήτων, γεγονός που έχει οδηγήσει σε πληθωριστικές τάσεις στις τιμές. Αν και αυτή η ροή ξένων κεφαλαίων έχει υποστηρίξει την αγορά, η εξάρτηση από τέτοιες επενδύσεις ενδέχεται να δημιουργήσει αβεβαιότητα και να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση της αγοράς, εάν η ζήτηση μειωθεί ή οι συνθήκες αλλάξουν. Επιπλέον, η υπερτίμηση των ακινήτων μπορεί να δυσκολέψει τη διατήρηση της προσιτότητας για τους Έλληνες αγοραστές και να αυξήσει τον κίνδυνο μιας διόρθωσης της αγοράς σε περίπτωση μεταβολής των οικονομικών συνθηκών ή των πολιτικών προγραμμάτων. Για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων, η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε διορθωτικές ενέργειες, περιορίζοντας την εφαρμογή του προγράμματος Golden Visa σε ορισμένες περιοχές, όπως το κέντρο της Αθήνας και οι πιο δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί. Οι αλλαγές αυτές στοχεύουν στην αποτροπή της υπερβολικής αύξησης των τιμών και στην εξασφάλιση μιας πιο ισότιμης ανάπτυξης στην αγορά ακινήτων σε όλη τη χώρα.
Το Μέλλον του Ελληνικού Χρηματιστηρίου
Το ελληνικό χρηματιστήριο διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για ένα δυναμικό μέλλον, υποστηριζόμενο από μια ισχυρή οικονομία, ανθεκτικές τράπεζες, αυξημένες επενδύσεις και σταθερή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Καθώς η αγορά εξελίσσεται, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για επενδυτές που αναζητούν καλές αποδόσεις σε ένα περιβάλλον με υγιή θεμελιώδη στοιχεία. Η τρέχουσα ανοδική πορεία μπορεί να αποτελέσει την απαρχή ενός νέου μακροχρόνιου κύκλου ανάπτυξης, ενισχύοντας τη θέση της Ελλάδας ως ελκυστικού επενδυτικού προορισμού για το μέλλον. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και κίνδυνοι που δεν πρέπει να παραβλεφθούν, όπως η πιθανή αναταραχή στις διεθνείς αγορές, οι πολιτικές αβεβαιότητες και οι μακροοικονομικές πιέσεις που μπορεί να επηρεάσουν τη σταθερότητα της αγοράς. Η ικανότητα του ελληνικού χρηματιστηρίου να αντεπεξέλθει σε αυτές τις προκλήσεις θα είναι κρίσιμη για τη διατήρηση του θετικού αναπτυξιακού κλίματος και την αξιοπιστία του ως επενδυτικού προορισμού.
Διαβάστε επίσης: Τα θέλω του κυπριακού επιχειρείν και οι πολιτικές που προκρίνει για το λιανεμπόριο