Της Ευδοκίας Παπαδοπούλου
Για το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός Φορέα που θα μπορούσε να έθετε υπό την ομπρέλα του συμπατριώτες μας, οι οποίοι θα επιθυμούσαν να κινηθούν νομικά εναντίον ιδιωτών που σφετερίζονται τις περιουσίες τους στα κατεχόμενα, μετατρέποντάς τις σε παντός είδους αναπτύξεις, μίλησε στο Economy Today ο δικηγόρος, Κωνσταντής Καντούνας.
Ο κ. Καντούνας ήταν ο δικηγόρος που εκπροσώπησε τον Μελέτη Αποστολίδη, εκτοπισμένο από την κατεχόμενη Λάπηθο, στην υπόθεση «ορόσημο» για την Κυπριακή Δημοκρατία, Apostolides v Orams. Ο κ. Αποστολίδης είχε κινηθεί δικαστικά εναντίον του ζεύγους Όραμς από την Βρετανία, το οποίο αφού είχε παράνομα αγοράσει γη στη Λάπηθο που άνηκε στον ίδιο, προέβη σε ανέγερση εξοχικής κατοικίας. Ακολούθως, μετά από μία δικαστική διαμάχη που διαδραματίστηκε σε Κύπρο, Βρετανία, αλλά και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την ιδιοκτησία του κ. Αποστολίδη στα κατεχόμενα.
Ο Ισραηλινός developer η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι;
Έκτοτε οι περιουσίες Ελληνοκυπρίων έχουν μετατραπεί σε κότα με χρυσά αβγά για ορισμένους, αφού εδώ και καιρό στο ψευδοκράτος επικρατεί ένας κατασκευαστικός οργασμός. Από την Καρπασία και τη Λεύκα μέχρι το Τρίκωμο και τα Καζιβερά, χιλιάδες είναι τα στρέμματα γης που έχουν περάσει παράνομα στα χέρια Ρώσων, Ισραηλινών και Ιρανών, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τα όσα κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας.
Το τελευταίο διάστημα όμως, οι προβολείς έχουν στραφεί ιδιαίτερα στο κατεχόμενο Τρίκωμο, για το οποίο ακόμα και ο τουρκοκυπριακός τύπος, αναφέρει πως “έχει μετατραπεί σε τσιμεντούπολη με άναρχο τρόπο”.
Πίσω από το CAESAR RESORT & SPA, τις δεκάδες πολυκατοικίες και τα χιλιάδες διαμερίσματα και βίλες που έχουν ξεφυτρώσει σε κάθε σημείο περιμετρικά του πυρήνα του κατεχόμενης κοινότητας συναντάται κυρίως ένα όνομα. Αυτό του Ισραηλινού επιχειρηματία ανάπτυξης γης Γιακόβ Αφίκ, Διευθύνοντα Συμβούλου του Ομίλου Αφίκ.
Εφόσον λοιπόν το παζλ συμπληρώνεται, οι εμπλεκόμενοι είναι γνωστοί, το ερώτημα που φυσιολογικά εγείρεται είναι γιατί ο Αφίκ να μην γίνει Όραμς;
Ένας Φορέας ως κινητήριος μοχλός
Η απλή απάντηση στο πιο πάνω ερώτημα είναι ότι οι Ελληνοκύπριοι ιδιοκτήτες παρουσιάζονται διστακτικοί στο να εμπλακούν σε μία τέτοια διαμάχη.
Σύμφωνα με τον κ. Καντούνα, δύο είναι οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους οι Ελληνοκύπριοι επιλέγουν να μην διεκδικούν τα περιουσιακά τους δικαιώματα μέσω της δικαστικής οδού. Ο χρόνος και το χρήμα.
«Η πραγματικότητα είναι ότι ο κόσμος δεν είναι διατεθειμένος να βάλει το χέρι στην τζέπη για να μπει σε μία τέτοια διαδικασία», σημειώνει, προσθέτοντας πως αρκετοί είναι επιφυλακτικοί αφού θεωρούν πως ενδεχομένως στο τέλος η προσπάθειά τους θα καταλήξει σε πεταμένα λεφτά.
Στην εξίσωση μπαίνει και το θέμα του χρόνου, αφού πιθανόν να περάσουν χρόνια εώς ότου οριστικοποιηθεί μία δικαστική διαδικασία. «Πολλοί είναι εκείνοι όμως, που δεν μπορούν να αντιληφθούν πως εάν ξεκινήσω κάτι σήμερα, μετά από κάποια χρόνια θα τελειώσει, εάν όμως δεν το ξεκινήσω, τότε δεν θα τελειώσει ποτέ», λέει χαρακτηριστικά.
Στην υπόθεση Orams, ο κ. Καντούνας επεσήμανε πως η όλη διαδικασία διήρκεσε περίπου τέσσερα χρόνια, ενώ σε ό,τι αφορά το κόστος τόνισε πως αυτό εξαρτάται από το πόσο διατεθειμένη θα είναι και η άλλη πλευρά να το τραβήξει, πόσο καλοί θα είναι οι δικηγόροι της, λέγοντας πως κανείς δεν μπορεί να δώσει ένα αριθμό με βεβαιότητα.
Κατά την άποψή του, απάντηση σε αυτές τις επιφυλάξεις θα μπορούσε να δώσει ένας Φορέας, τον οποίο θα αποτελούσαν άτομα που έχουν τη νομική γνώση και που παράλληλα, νοιάζονται, τα οποία θα αναλάμβαναν στοχευμένα περιπτώσεις, ώστε να παλέψουν για να σταματήσουν την παράνομη εκμετάλλευσή των ελληνοκυπριακών περιουσιών.
«Αυτό που θα ήθελα να δω είναι ανθρώπους που τους πονεί και τους ενδιαφέρει το ζήτημα να δημιουργούν μία ομάδα που θα αναλαμβάνει στοχευμένα υποθέσεις και θα τις οδηγεί ενώπιον δικαστηρίων», αναφέρει ο κ. Καντούνας, επισημαίνοντας πως αυτή η ομάδα θα μπορούσε να παράσχει νομική καθοδήγηση και υλική στήριξη στους ενάγοντες.
Εξήγησε ακόμη, πως το δικαστικό σύστημα της Κύπρου δεν επιτρέπει τις ομαδοποιημένες αγωγές, γι’ αυτό και μιλά για στοχευμένες υποθέσεις.
Ερωτηθείς για το κατά πόσο ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να ήταν προϊόν μιας κυβερνητικής πρωτοβουλίας που θα ετίθετο υπό την αιγίδα για παράδειγμα του Υπουργείου Εσωτερικών ή της Εισαγγελίας, ο κ. Καντούνας απάντησε πως θα μπορούσε μεν, εξέφρασε, ωστόσο, κάποιους προβληματισμούς για το εάν νομικά κάτι τέτοιο θα ήταν θεμιτό.
Όπως περιέγραψε, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, αφήνοντας να νοηθεί πως η προσέγγιση πιθανόν να διαφέρει για παράδειγμα, εάν ο εναγόμενος είναι ένας απλός πολίτης που απέκτησε -παράνομα- μία κατοικία ή ένας developer ο οποίος αποκομίζει κέρδος από την συνεχιζόμενη εκμετάλλευση κλεμμένων περιουσιών.
Ο ίδιος πάντως μιλώντας χθες στο κρατικό ραδιόφωνο αποκάλυψε πως για την περίπτωση του Ισραηλινού developer στο Τρίκωμο έχει ήδη επικοινωνήσει με την Προεδρία της Δημοκρατίας από το καλοκαίρι, προκειμένου να διερευνήσει κατά πόσον δρομολογείται σχετική νομική διαδικασία, χωρίς ωστόσο, να έχει λάβει ακόμη κάποια ενημέρωση.
Αφικ vs Όραμς
Κατά την παρέμβασή του στο κρατικό ραδιόφωνο, ο κ. Καντούνας αναφέρθηκε και στις διαφορές που παρουσιάζει η υπόθεση του Ισραηλινού developer με την υπόθεση του ζεύγους Όραμς.
Συνοπτικά, το 2004 το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας απεφάνθη ότι το ζεύγος Orams είχε καταπατήσει τη γη του κ. Αποστολίδη και τους διέταξε να κατεδαφίσουν τα κτίσματα που είχαν ανεγερθεί επί του ακινήτου, να το παραδώσουν κενό στον νόμιμο του ιδιοκτήτη και να καταβάλουν αποζημίωση. Ωστόσο, το 2006, δικαστήριο της Βρετανίας θα δικαίωνε το ζεύγος που αρνήθηκε να εγκαταλείψει την ιδιοκτησία του κ. Αποστολίδη, με τον ίδιο στη συνέχεια να προσβάλλει την απόφαση αυτή και το Βρετανικό Εφετείο να τον δικαιώνει εν τέλει οριστικά στις 19 Ιανουαρίου του 2010. Ειδικότερα, το Βρετανικό Εφετείο στην τελική του απόφαση διέταξε την την εγγραφή και εκτέλεση στη Βρετανία της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας του 2004.
Τότε, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι η απόφαση ενός Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει να αναγνωρίζεται και να εκτελείται από τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, ακόμα και αν αφορά γη που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού, στο οποίο η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ασκεί, επί του παρόντος, αποτελεσματικό έλεγχο, καθιστώντας μάλιστα την απόφασή του δεσμευτική για τα δικαστήρια όλων των κρατών - μελών.
Όπως αναφέρει το Υπουργείο Εξωτερικών στον ιστότοπό του, «η υπόθεση επιβεβαιώνει την αρμοδιότητα των κυπριακών δικαστηρίων σε ολόκληρη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και ενισχύει τα περιουσιακά δικαιώματα των εκτοπισμένων ιδιοκτητών. Αυτό σημαίνει ότι ένας εκτοπισμένος ιδιοκτήτης μπορεί να αναζητήσει αποτελεσματικά ένδικα μέσα εναντίον οποιουδήποτε χρησιμοποιεί την περιουσία του χωρίς τη συγκατάθεσή του, κατάσχοντας περιουσιακά στοιχεία σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η υπόθεση Οραμς είναι κάτι περιοριστικό, εξηγεί ο κ. Καντούνας, υπογραμμίζοντας πως θα «πρέπει να έχουμε περισσότερη φαντασία».
Στην υπόθεση Όραμς έχουμε τον χρήστη, συμπληρώνει. «Ηρθαν πλήρωσαν χρήματα, τους έδωσαν τίτλο ιδιοκτησίας στα κατεχόμενα και οι ίδιοι στη συνέχεια έχτισαν σπίτι με πισίνα, το οποίο τους είπαν πρέπει να το κατεδαφίσετε».
Στην περίπτωση του Τρικώμου, θα πρέπει να χωρίσουμε τις υποθέσεις σε διάφορες κατηγορίες. Όπως λέει, έχουμε να αντιμετωπίσουμε:
- Τον επιχειρηματία, δηλαδή εκείνον που αναπτύσσει τη γη και πωλεί.
- Τους κτηματομεσίτες - κατακλυζόμαστε, τονιζει, από διαφημίσεις περιουσιών στα κατεχόμενα
- Τους χρήστες, δηλαδή αυτούς που αγοράζουν
- Ενώ υπάρχει και μία άλλη κατηγορία ανθρώπων που έρχονται, καταβάλλουν χρήματα για να αποκτήσουν γη και στη συνέχεια την αναπτύσσουν οι ίδιοι
Ο developer Ισραηλίτης έχει αγοραστές από διάφορες χώρες, προσθέτει, υποδεικνύοντας πως το περιοριστικό της απόφασης Όραμς είναι ότι μπορεί να τύχει εφαρμογής σε περιπτώσεις όπου ο εναγόμενος είναι πολίτης και έχει περιουσία στην ΕΕ ή έστω σε μία χώρα με την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία έχει συμφωνία για αναγνώριση και εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων.
«Με το Ισραήλ δεν έχουμε τέτοια συμφωνία», σημειώνει ο κ. Καντούνας. Όπως περιγράφει «δεν έχουμε να κάνουμε με ευρωπαϊκή χώρα, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο παρά το γεγονός πως σήμερα δεν είναι μέλος της ΕΕ, έχουμε σε ισχύ σχετική συμφωνία για αναγνώριση των δικαστικών αποφάσεων».
Διαμηνύει, ωστόσο, πως «δεν πρέπει αυτό να αποτελέσει εμπόδιο για κάποιον που θέλει να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο». Και εδώ μπαίνει στην εικόνα και πάλι ο Φορέας που θα μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους που θέλουν να πολεμήσουν για αυτές τις περιπτώσεις, ενώ προσθέτει πως υπάρχουν οι δίοδοι για να μπορέσει να προωθηθεί δικαστικά κάτι και για το Τρίκωμο.
Ζητά επίσημη ενημέρωση ο κοινοτάρχης Τρικώμου
Από την πλευρά του ο Κοινοτάρχης Τρικώμου, Ιάκωβος Χατζηβαρνάβα δήλωσε πως μέχρι στιγμής δεν έτυχε καμίας επίσημης ενημέρωσης όσον αφορά κάποια διαδικασία προσφυγής στο Δικαστήριο εναντίον του Ισραηλινού επιχειρηματία Αφίκ, ο οποίος υλοποιεί στο Τρίκωμο τις μεγάλες αναπτύξεις.
Ειδικότερα, σε παρέμβαση του στο κρατικό ραδιόφωνο, ο Κοινοτάρχης ανέφερε πως εξ όσων αντιλαμβάνεται πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι, όπως είπε, να κινηθεί νομικά εναντίον του επιχειρηματία, ενδεχομένως μέσω πρωτοβουλίας της Εισαγγελίας. Δεδομένου πως δεν υπάρχει κάτι επίσημο όμως, ο κ. Χατζηβαρνάβα τόνισε πως θα ζητήσει να ενημερωθεί και επίσημα για το τι δρομολογείται.
Αποκάλυψε παράλληλα, πως τον κάλεσαν πρόσφατα από την Αστυνομία, ζητώντας του πληροφορίες με τον ίδιο να εικάζει πως αντικείμενο της διερεύνησης ήταν η πώληση περιουσιών από τους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες τους, είτε μέσω της λεγόμενης Επιτροπής Ακίνητης Ιδιοκτησίας, είτε ανεξάρτητα.
«Έπρεπε να το είχαμε κάνει προ πολλού», συμπλήρωσε, λέγοντας πως πριν από περίπου 10 χρόνια, σε μία από τις επισκέψεις του στο Τρίκωμο, υπήρχαν ήδη ταμπέλες που προανέγγελαν την ανέγερση του Caesar Resort.
Στο κάδρο ΥΠΕΞ και Πρεσβεία Ισραήλ
Ο Κοινοτάρχης Τρικώμου επισήμανε μάλιστα πως τότε είχε μιλήσει με τον Υπ. Εξωτερικών και με την Πρεσβεία του Ισραήλ.
«Κατήγγειλα την υπόθεση και τους ζήτησα να λάβουν μέτρα ώστε να αποφευχθεί αυτή η ανάπτυξη. Να ενημερώσουν τους ξένους υπηκόους ότι είναι παράνομο να αγοράζουν περιουσίες ή διαμερίσματα που ανήκουν σε Τρικωμίτες ιδιοκτήτες. Και στις δύο περιπτώσεις μου απάντησαν ότι είναι ιδιωτικές περιουσίες, είναι ιδιώτες επιχειρηματίες. Πρόκειται για δικαιολογίες και προφάσεις», υπογράμμισε.
«Το περιουσιακό δικαίωμα προστατεύεται από το Σύνταγμα. Πρόκειται για τις κατεχόμενες περιουσίες, το κράτος όφειλε να εκδώσει μία νότα, το ίδιο και η Πρεσβεία του Ισραήλ, ώστε να ενημερώσει τους ξένους υπηκόους να αποφεύγουν να αγοράζουν περιουσίες που κτίζουν σφετεριστές», πρόσθεσε.
Αντέκρουσε δε, το επιχείρημα πως το κράτος δεν μπορεί να παρέμβει διότι πρόκειται για ιδιώτες, φέρνοντας ως παράδειγμα τα διάφορα σχέδια για προστασία της πρώτης κατοικίας.
«Με την απώλεια της πρώτης κατοικίας το κράτος δεν παρενέβη για να βοηθήσει, ενώ είναι ιδιωτικές υποθέσεις;», διερωτήθηκε, ρωτώντας εάν αναμένουν πως το περιουσιακό για τους πρόσφυγες θα λυθεί με τη λύση του Κυπριακού.
«Άφησαν τα πράγματα να εξελιχθούν σ’ αυτή την απαράδεκτη κατάσταση. Γιατί δεν έδωσαν μία βοήθεια για την απώλεια χρήσης στους ιδιοκτήτες να μην πηγαίνουν να την πωλούν; Ποιος θα μας προστατεύσει;», είπε.
Άφησε παράλληλα ανοιχτό το ενδεχόμενο το κράτος να έκανε κάποιες ενέργειες, ωστόσο, τόνισε πως εκ του του αποτελέσματος έχουν καταστρέψει το Τρίκωμο, χτίζοντας άναρχα και όπου θέλουν.
«Παρωδία ακρόασης»
Επιπρόσθετα, κάλεσε την Κυπριακή Δημοκρατία να δράσει εκδίδοντας ενημερωτικό υλικό, το οποίο θα σταλεί στις πρεσβείες στο εξωτερικό.
«Θα πρέπει να ενημερώσουν τους αρμόδιους στις κύριες χώρες που αγοράζουν, προκειμένου να δημιουργηθούν αντικίνητρα», τόνισε, καλώντας την Κυβέρνηση να πάρει το θέμα στο Συμβούλιο της Ευρώπης και να καταγγείλει τη διαδικασία που διεξάγεται ενώπιον της λεγόμενης Επιτροπής Περιουσιών, διότι, όπως υπογράμμισε εκεί «είναι μια παρωδία ακρόασης».
«Δεν παρέχεται ικανοποιητική θεραπεία από την Επιτροπή που υποτίθεται δημιουργήθηκε με απόφαση του ΕΔΑΔ, από την Τουρκία για να παρέχει ικανοποιητική θεραπεία σε όσους προσφεύγουν εκεί», συμπλήρωσε. Αποκάλυψε επίσης, πως ο ίδιος έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αλλά δεν έχει πάει στην Επιτροπή.
«Το μόνο που δίνει είναι το 12% με 15% της αξίας των ακινήτων, που αυτοί εκτιμούν, και δεν ξέρεις καν αν θα τα πάρεις τα χρήματα», πρόσθεσε.
Τέλος ανέφερε πως ο πυρήνας της κοινότητας του Τρικώμου δεν έχει αλλάξει, τουλάχιστον μέχρι τις 18 Νοεμβρίου που μετέβη στην περιοχή, λέγοντας πως το παραλιακό μέτωπο που είναι πέντε χιλιόμετρα και ο κάμπος του Τρικώμου μέσα από την παραλία έχει γεμίσει πολυκατοικίες και άλλα μορφώματα πάνω στην παραλία, όπως καζίνο, παιδικές χαρές και πάρκα.
Υπάρχουν μήπως και άλλα όπλα;
Αξίζει πάντως, να σημειωθεί πως σε ερώτηση για το εάν η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορούσε να προωθήσει ένα πλαίσιο περιοριστικών μέτρων, μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης - εν είδει κυρώσεων - που θα προνοούσαν την απαγόρευση ταξιδιών ή/και την παγοποίηση περιουσιακών στοιχείων, όσων αγοράζουν, αλλά και όσων διαχειρίζονται παράνομα (όπως οι developers) τις ε/κ περιουσίες, ο κ. Καντούνας εξέφρασε την άποψη πως με το κλίμα που επικρατεί σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάτι τέτοιο θα ήταν δύσκολο να τύχει αποδοχής.
Διαβάστε επίσης: Οι τιμές σπρώχνουν τους ξένους στα κατεχόμενα και όχι ο πόλεμος στο Ισραήλ