του Στέλιου Στυλιανού*
Τριάντα πέντε χρόνια μετά την έκδοση της Εγκυκλίου αναφορικά με τη φορολόγηση των εταιρειών ανάπτυξης γης και των εργοληπτικών εταιρειών, το Τμήμα Φορολογίας περί τα τέλη του 2021 και κατόπιν συζητήσεων με τις σχετικές εταιρείες, αποφάσισε να αντικαταστήσει την Εγκύκλιο του 1987.
Ουσιαστικά, η καινούργια Εγκύκλιος εναρμονίζεται με τις πρόσφατες αλλαγές που έγιναν στα λογιστικά πρότυπα και πιο συγκεκριμένα με το Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) 15 - «Έσοδα από συμβάσεις με πελάτες» και τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2022, παρόλο που το σχετικά πρότυπο τέθηκε σε ισχύ το 2018.
Τι ίσχυε με βάση την αποσυρθείσα Εγκύκλιο του 1987
Επιγραμματικά να αναφέρουμε ότι η Εγκύκλιος 1987/3 αναφερόταν σε τρεις κατηγορίες εταιρειών του σχετικού κλάδου και τον τρόπο αναγνώρισης του φορολογητέου κέρδους τους. Οι τρεις κατηγορείς ήταν:
- Διαχωρισμός και πώληση οικοπέδων - Με την έναρξη του έργου και τη διάθεση έστω και ενός οικοπέδου για φορολογικούς σκοπούς, ο φορολογούμενος οφείλει να ξεκινήσει να αναγνωρίζει φορολογητέο εισόδημα.
Επιπρόσθετα, βασική προϋπόθεση είναι η εταιρεία να έχει: (α) Υποβάλει στις αρμόδιες Αρχές την άδεια διαχωρισμού του και (β) Οι εργασίες διαχωρισμού να έχουν ήδη ξεκινήσει.
Ο υπολογισμός του κέρδους γίνεται λαμβάνοντας υπόψη το αναμενόμενο κέρδος που θα προκύψει από το συγκεκριμένο έργο και τις πραγματικές εισπράξεις από τα οικόπεδα, τα οποία έχουν ήδη διατεθεί.
Ο υπολογισμός του φορολογητέου κέρδους επαναξιολογείται κάθε έτος με βάση τα δεδομένα που προκύπτουν όπως εξελίσσεται το έργο.
- Έργα για τρίτους - Στην περίπτωση των εταιρειών που αναλαμβάνουν να προσφέρουν υπηρεσίες σε τρίτους, η Εγκύκλιος του 1987 επιτρέπει στους φορολογούμενους να εφαρμόσουν μιαν από τις δύο μεθόδους: (α) Μέθοδος ουσιαστικής ολοκλήρωσης (90%) και (β) Ποσοστό ολοκλήρωσης (50%).
Όπως και στην περίπτωση του διαχωρισμού και πώλησης οικοπέδων, οι φορολογούμενοι καλούνται να εκτιμήσουν το φορολογητέο κέρδος που θα προκύψει από το κάθε έργο και το οποίο δύναται να αναθεωρείται όπως προχωρεί το έργο.
Όπως προαναφέρεται, οι φορολογούμενοι δύνανται να επιλέξουν να φορολογούνται ακολουθώντας μιαν από τις δύο μεθόδους, είτε αυτήν του 50% είτε αυτήν του 90%. Η σημαντική διαφορά των δύο μεθόδων είναι ότι στην περίπτωση του 50% λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές εισπράξεις του φορολογούμενου για τον υπολογισμό του φορολογητέου κέρδους, ενώ στη δεύτερη μέθοδο οι εισπράξεις αγνοούνται.
- Αναπτυξιακά έργα - Αναφορικά με τις εταιρείες ανέγερσης και πώλησης ακινήτων, ο υπολογισμός και η φορολόγησή τους είναι πανομοιότυπα με τις εταιρείες που αναλαμβάνουν έργα για τρίτους.
Τι αλλάζει με βάση την ερμηνευτική Εγκύκλιο 53
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, με την κατάργηση της Εγκυκλίου 1987/3 και την εισαγωγή τής ερμηνευτικής Εγκυκλίου 53, ο φορολογικός χειρισμός εναρμονίζεται με τον λογιστικό χειρισμό και κατά συνέπειαν απλοποιείται ο υπολογισμός του φορολογητέου εισοδήματος για τους εν λόγω φορολογουμένους.
Στο παρελθόν λογιστικά το εισόδημα αναγνωριζόταν με βάση τη «μεταβίβαση κινδύνων και ωφελειών». Τώρα η αναγνώριση των εσόδων βασίζεται σε ένα νέο μοντέλο πέντε σταδίων με σκοπό να διαφανεί κατά πόσον γίνεται «μεταβίβαση του ελέγχου». Γι’ αυτόν τον λόγο το ΔΠΧΑ 15 απαιτεί έναν λεπτομερή έλεγχο της κάθε σύμβασης ξεχωριστά, ούτως ώστε να διαφανεί κατά πόσον πρέπει ή όχι να αναγνωριστεί εισόδημα.
Ωστόσο, για τα έργα που έχουν ήδη ξεκινήσει πριν ή κατά την 31η Δεκεμβρίου 2021, υπάρχουν κάποιες μεταβατικές διατάξεις, τις οποίες ο φορολογούμενος μπορεί να επιλέξει, εάν το επιθυμεί. Πιο συγκεκριμένα, για τα έργα που έχουν ξεκινήσει πριν από την εφαρμογή της ερμηνευτικής Εγκυκλίου 53, οι φορολογούμενοι μπορούν να συνεχίσουν να εφαρμόζουν την Εγκύκλιο 1987/21 μέχρι και το φορολογικό έτος 2023. Ως εκ τούτου, οποιοδήποτε κέρδος δεν συμπεριλήφθηκε πριν από το φορολογικό έτος 2023 (συμπεριλαμβανομένου), θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη δήλωση για το φορολογικό έτος 2024 συσσωρευτικά.
Με βάση τα πιο πάνω, θεωρούμε ότι έγινε ένα σημαντικό βήμα για εκσυγχρονισμό και απλοποίηση του υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος των εταιρειών ανάπτυξης γης και καλό θα ήταν να αναθεωρηθούν και κάποια άλλα πράγματα, όπου χρειάζεται και όπου είναι εφικτό.
*Διοικητικός Σύμβουλος, Φορολογικές Υπηρεσίες, KPMG Limited
ΠΗΓΗ: Σημερινή