Της Μαρίας Καραΐσκου
Ρίχνει ταχύτητα ο πληθωρισμός στην Κύπρο, με τους δύο τελευταίους μήνες να καταγράφει αρνητικό πρόσημο και συγκεκριμένα -0,25% τον Μάιο και -0,4% τον Ιούνιο, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία. Οι τιμές ωστόσο, σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες υψηλής, όπως τα τρόφιμα, η ενέργεια και η στέγαση, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Το γεγονός αυτό, συνεχίζει να ασκεί έντονες πιέσεις στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, καθώς πρόκειται για κατηγορίες που επηρεάζουν άμεσα το διαθέσιμο μηνιαίο εισόδημα και διαμορφώνουν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των πολιτών.
Το περίπλοκο οικονομικό τοπίο αναλύουν στο περιοδικό Economy Today οι οικονομολόγοι Γιάννης Τελώνης και Μάριος Κληρίδης, οι οποίοι επισημαίνουν ότι, ο πληθωρισμός που ξεκίνησε από το 2021 παραμένει και δεν παρατηρούνται ουσιαστικές μειώσεις στις τιμές που να είναι αισθητές. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν τα εισοδήματα αυξάνονται επαρκώς ώστε να καλύψουν το κόστος ζωής, με τους ειδικούς να κάνουν λόγο για ανάγκη προσαρμογής των μισθών στην Κύπρο, ειδικότερα στον ιδιωτικό τομέα. Σημειώνεται ότι, τα της Στατιστικής Υπηρεσίας δείχνουν ότι τέσσερις στους 10 εργαζόμενους αμείβονται με μεικτό μηνιαίο μισθό έως 1.500 ευρώ.
Τις τιμές των τροφίμων, σχολιάζει επίσης στο Economy Today και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Καναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης. Σύμφωνα με τον κ. Δρουσιώτη, η γενική εντύπωση που έχουν οι καταναλωτές, είναι ότι οι τιμές έχουν σταθεροποιηθεί, αλλά στα υψηλά επίπεδα που έχουν φθάσει, χωρίς σημάδια μείωσης. Τονίζει δε, πως οι τιμές δεν παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα μόνο στα τρόφιμα αλλά και σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες.
«Μας έμειναν» οι αυξήσεις των τελευταίων 18 μηνών
Ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης επισημαίνει ότι, ο αποπληθωρισμός που καταγράφηκε τους τελευταίους δύο μήνες, δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα που αισθάνεται ο μέσος πολίτης, καθώς η μέτρηση περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών, μεταξύ τους και τα καύσιμα των οποίων οι τιμές τους προηγούμενους μήνες είχαν υποχωρήσει.
«Μετά τα καύσιμα, ο αποπληθωρισμός έρχεται κυρίως από αγορές χαμηλής συχνότητας και αυτός είναι ο λόγος που δεν είναι αισθητός. Για παράδειγμα, προέρχεται από είδη επίπλων, τηλεοράσεις, τα οποία οι πολίτες δεν αγοράζουν συχνά. Αντίθετα, στις αγορές υψηλής συχνότητας, όπως τα τρόφιμα, οι υπηρεσίες και οι τουριστικές υπηρεσίες, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα οι τιμές, γεγονός που εξηγεί γιατί ο αποπληθωρισμός δεν γίνεται αντιληπτός στην καθημερινότητα των πολιτών», διευκρίνισε.
Όσον αφορά τις αυξήσεις τιμών που είχαμε τους τελευταίους 18 μήνες, αυτές, όπως επισήμανε ο κ. Τελώνης, παρέμειναν στην οικονομία.
«Στην Κύπρο έχουμε πληθωρισμό στα τρόφιμα, στην ενέργεια και στη στέγαση. Το κάθε ένα έχει την εξήγησή του. Για παράδειγμα, στα τρόφιμα, ο πληθωρισμός είναι κυρίως εισαγόμενος και είχαμε και την ανομβρία που κυρίως κτύπησε τα τοπικά προϊόντα», ανέφερε ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης.
Σε ό,τι αφορά το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος, υπενθυμίζεται ότι, η Κύπρος έχει τις δεύτερες πιο υψηλές τιμές στην Ε.Ε., σε σχέση με την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, σύμφωνα με την Eurostat.
«Το να μειώνεται ο πληθωρισμός δεν σημαίνει ότι μειώνονται και οι τιμές. Αυτό που μειώθηκε είναι ο ρυθμός αύξησής τους», ανέφερε ο Μάριος Κληρίδης.
Παράλληλα, ο κ. Κληρίδης διευκρίνισε ότι η πρόσφατη πτώση των τιμών ενδέχεται να είναι προσωρινή, εξαιτίας των εξελίξεων στη διεθνή σκηνή, με την τρέχουσα χρονική συγκυρία να καθιστά δύσκολες τις προβλέψεις.
«Για να εκτιμήσει κανείς με ακρίβεια την κατεύθυνση του πληθωρισμού, χρειάζεται πλέον και βαθιά πολιτική ανάλυση, όχι μόνο οικονομική», είπε ο κ. Κληρίδης.
Από πλευράς του, ο Γιάννης Τελώνης, χαρακτήρισε ως «μαύρο σύννεφο» το τι θα γίνει με τους δασμούς των Ηνωμένων Πολιτειών και τα αντίποινα από πλευράς Ε.Ε..
«Σε περίπτωση που τα τηρήσουν και οι δύο πλευρές, ενδεχομένως να φέρει πληθωριστικές πιέσεις και θα είναι η αρχή ενός εμπορικού πολέμου, ο οποίος πιθανόν να είναι βραχυπρόθεσμος», είπε.
Σύνδεσμος Καταναλωτών: Σταθεροποιήθηκαν στα υψηλά επίπεδα οι τιμές
Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, που δείχνει τις μεταβολές στις τιμές, στην κατηγορία «τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά», τον Ιούνιο παρουσίασε μείωση της τάξης του -2,3% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (Μάιο). Όσον αφορά το πρώτο εξάμηνο του 2025, δηλαδή την περίοδο από Ιανουάριο έως και Ιούνιο, σημειώθηκε αύξηση 2,13% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, εξηγεί στο Economy Today, ότι η μείωση που καταγράφηκε τον συγκεκριμένο μήνα οφείλεται αποκλειστικά στη μείωση των τιμών των γεωργικών προϊόντων, τα οποία χαρακτηρίζονται από αστάθεια, καθώς η τιμή τους διαμορφώνεται ανάλογα με την παραγωγή και τις καιρικές συνθήκες.
«Τα γεωργικά προϊόντα σ’ ένα μήνα, παρουσίασαν 17% μείωση, γι’ αυτό μειώθηκε και το γενικό επίπεδο των τιμών στην κατηγορία “Τρόφιμα και μη αλκοολούχα”. Αυτή όμως η μείωση, των γεωργικών προϊόντων, δεν είναι σταθερή, είναι πολύ ευαίσθητη και οφείλεται κυρίως στις καιρικές συνθήκες και στην αύξηση της παραγωγής. Όπως είναι γνωστό, η παραγωγή γεωργικών προϊόντων δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια. Όταν προγραμματίζεται μια συγκεκριμένη ποσότητα παραγωγής αλλά, για διάφορους λόγους, αυτή δεν επιτυγχάνεται, τότε οι τιμές αυξάνονται. Αντιθέτως, όταν η παραγωγή υπερκαλύπτεται, οι τιμές υποχωρούν, καθώς οι παραγωγοί, προσδοκώντας υψηλότερα εισοδήματα, αυξάνουν την προσφορά στην αγορά», υπέδειξε ο κ. Δρουσιώτης.
Όπως είπε, ο κ. Δρουσιώτης, τα υπόλοιπα προϊόντα δεν παρουσίασαν κάποια μείωση.
Παράλληλα ανέφερε, ότι η γενική εντύπωση που επικρατεί στους καταναλωτές είναι πως οι τιμές έχουν σταθεροποιηθεί. Ωστόσο, όπως τόνισε, αυτή η σταθεροποίηση αφορά το υψηλό επίπεδο στο οποίο είχαν ήδη φτάσει οι τιμές.
«Να τονίσουμε όμως, ότι οι τιμές σταθεροποιήθηκαν στο υψηλό επίπεδο που είχαν φτάσει. Δεν βλέπουμε να μειώνονται οι τιμές, απλώς δεν αυξάνονται κι άλλο. Δεν είναι μόνο τα τρόφιμα που έμειναν σε υψηλά επίπεδα. Είναι όλων των προϊόντων και υπηρεσιών που παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα», υποστήριξε.
Επιπλέον, ανέδειξε την ανάγκη για ένα πραγματικά χρήσιμο «e-kalathi», σημειώνοντας ότι, το καλάθι που δόθηκε στους καταναλωτές απέχει από τις αρχικές υποσχέσεις και δεν εξυπηρετεί τον σκοπό του.
«Τα προϊόντα που περιλαμβάνει το e-kalathi είναι λίγα και δυστυχώς δεν εξυπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο είχε δημιουργηθηκε ή τουλάχιστον για τον οποίο μας είχαν υποσχεθεί. Δυστυχώς, αυτή η περιορισμένη έκδοση του e-kalathi οφείλεται στο γεγονός ότι το Υπουργείο Εμπορίου και η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή ενέδωσαν στις πιέσεις των υπεραγορών», ανέφερε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης.
Ανάγκη προσαρμογής των μισθών
Με τον πληθωρισμό που ξεκίνησε από το 2021 να παραμένει και τους πολίτες να μην αισθάνονται ουσιαστικές μειώσεις στις τιμές, το ζητούμενο, σύμφωνα με τους οικονομολόγους Γιάννη Τελώνη και Μάριο Κληρίδη, είναι κατά πόσο τα εισοδήματα αυξάνονται επαρκώς ώστε να καλύψουν τη συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης.
«Αυτό που θα πρέπει να δούμε είναι κατά πόσο αυξάνονται τα εισοδήματα για να καλύψουν την απώλεια της αγοραστικής δύναμης», εξήγησε ο κ. Τελώνης, επισημαίνοντας ότι, αυτοί που λαμβάνουν ΑΤΑ σε μεγάλο βαθμό καλύπτονται.
«Οι υπόλοιποι, όμως, πρέπει να καλυφθούν από την ίδια την οικονομία», σημείωσε ο Γιάννης Τελώνης.
Σύμφωνα με τον κ. Τελώνη, με δεδομένη την έλλειψη εργατικού δυναμικού στην αγορά, οι εργοδότες δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να προχωρήσουν σε αυξήσεις μισθών. Την ίδια ώρα, τονίζει την ανάγκη για μια πιο ισότιμη μεταχείριση μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, καθώς, όπως προειδοποιεί, το μισθολογικό χάσμα δεν μειώνεται, αλλά, αντίθετα διευρύνεται.
Στο ίδιο μήκος και ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης, ο οποίος επισήμανε ότι, η ΑΤΑ καλύπτει μόνο ένα μέρος των εργαζόμενων, κυρίως στον δημόσιο, ημιδημόσιο και τραπεζικό τομέα. Αυτό, όπως είπε, εντείνει το μισθολογικό χάσμα αφού κάποιοι λαμβάνουν τακτικές αυξήσεις ενώ άλλοι μένουν στάσιμοι.
Τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας φανερώνουν ότι τέσσερις στους 10 εργαζόμενους λαμβάνουν μεικτό μισθό μέχρι 1500 ευρώ τον μήνα.
Μοιράζονται όλοι την ανάπτυξη;
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα, σύμφωνα με τον Μάριο Κληρίδη, είναι η δίκαιη κατανομή του εθνικού εισοδήματος. Όπως εξήγησε, η αύξηση του εθνικού εισοδήματος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ωφελούνται όλοι οι πολίτες.
«Για παράδειγμα, στην περίπτωση της Λεμεσού, η εισροή ξένων εργαζόμενων και επενδυτών έχει εκτοξεύσει τις τιμές των ενοικίων, χωρίς όμως να συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση των μισθών των ντόπιων, με αποτέλεσμα πολλοί να μην μπορούν πλέον να αντεπεξέλθουν», υπογράμμισε.
Σ’ αυτό το σημείο, ο Γιάννης Τελώνης πρόσθεσε ότι, είναι φανερό πως στην Κύπρο υπάρχει αύξηση του πλούτου, αλλά δυσανάλογη κατανομή του.
Οι αριθμοί της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου
Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), στο πρόσφατο οικονομικό δελτίο που δημοσίευσε, σημειώνει ότι ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε στο 1,6% το πρώτο εξάμηνο του 2025 σε σύγκριση με 2,3% την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΚΤΚ, ο πληθωρισμός στην Κύπρο προβλέπεται να υποχωρήσει περαιτέρω στο 1,5% το 2025 σε σύγκριση με 2,3% το 2024
Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών, κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2025, κατέγραψε περαιτέρω ετήσια άνοδο 4,7% σε σύγκριση με αύξηση 3,8% την αντίστοιχη περσινή περίοδο του 2024, συνεχίζοντας έτσι να βρίσκεται σε υψηλά και επίμονα επίπεδα.
«Αυτή η εξέλιξη οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη σθεναρή ζήτηση για υπηρεσίες που σχετίζονται κυρίως με τον τουρισμό και τα καφεστιατόρια, τόσο από ντόπιους όσο και από ξένους», αναφέρεται στο οικονομικό δελτίο της ΚΤΚ.
Χωρίς φρένο οι αυξήσεις στις τιμές ακινήτων
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, οι τιμές κατοικιών κατέγραψαν ετήσια αύξηση 4,8% στο πρώτο τρίμηνο του 2025, σε σύγκριση με 4,5% στο τέταρτο τρίμηνο του 2024.
Επιβραδυνόμενη αύξηση, της τάξης του 3,5% καταγράφηκε στον δείκτη τιμών διαμερισμάτων και επιταχυνόμενη αύξηση, ύψους 5,6% στον δείκτη τιμών οικιών.
Όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία της ΚΤΚ, για πρώτη φορά από το 2008, ο Δείκτης Τιμών διαμερισμάτων κατέγραψε μικρότερη ετήσια αύξηση από την αύξηση του Δείκτη Τιμών οικιών.
Σε ό,τι αφορά το κόστος κατασκευής, ο Δείκτης Τιμών κατασκευαστικών υλικών (δημοσιεύεται από τη Στατιστική Υπηρεσία) σημείωσε αύξηση 1,2% σε ετήσια βάση τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025.
Αυξήσεις σε τρόφιμα και εστιατόρια, μειώσεις σε ένδυση και μεταφορές
Ο Δείκτης Τιμών, όπως δημοσίευσε η Στατιστική Υπηρεσία, στο πρώτο εξάμηνο του έτους (Ιανουάριος – Ιούνιος 2025) αυξήθηκε κατά 2,74% στην κατηγορία «τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά», σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024.
Η κατηγορία «εστιατόρια και ξενοδοχεία» παρουσίασε αύξηση 4,73%, η κατηγορία «αναψυχή και πολιτισμός» αυξήθηκε 3,27% και η «εκπαίδευση» 3,73%.
Μείωση σημείωσε η κατηγορία «ένδυση και υπόδηση» (-5,56%), η κατηγορία «μεταφορές» (-1,18%) και η κατηγορία «επίπλωση, οικιακός εξοπλισμός και προϊόντα καθαρισμού» (-0,68%).
ΚΤΚ: Ανθεκτική η κυπριακή οικονομία, επιβάλλεται επαγρύπνηση
Η ΚΤΚ επισημαίνει ότι, η κυπριακή οικονομία συνεχίζει να επιδεικνύει ανθεκτικότητα παρά τη συνεχιζόμενη αυξημένη αβεβαιότητα που επικρατεί στο διεθνές γεωπολιτικό και εμπορικό περιβάλλον, με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) να καταγράφει ετήσια αύξηση 3% το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Καταγράφηκε δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,6% του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2025, σε σύγκριση με πλεόνασμα 1,7% του ΑΕΠ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024. Λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής ανάπτυξης και του σχετικά υψηλού πρωτογενούς πλεονάσματος, καταγράφηκε μείωση στον δείκτη δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ τον Μάρτιο του 2025 σε σχέση με τα αντίστοιχα περυσινά επίπεδα, φθάνοντας στο 61,5% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ιουνίου 2025 της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2025 αναμένεται να ανέλθει στο 3,1%.
«Η παγκόσμια αβεβαιότητα παραμένει αυξημένη, γεγονός που επιβάλλει επαγρύπνηση. Οι διεθνείς δείκτες αβεβαιότητας έχουν ανέλθει σε επίπεδα συγκρίσιμα ή και υψηλότερα από εκείνα που καταγράφηκαν στη διάρκεια της πανδημίας. Στην περίπτωση της Κύπρου, παρότι η άμεση έκθεση μέσω εμπορίου αγαθών με τις ΗΠΑ είναι περιορισμένη, ενδέχεται να υπάρξουν έμμεσες επιπτώσεις στις υπηρεσίες και στην επενδυτική δραστηριότητα μέσω της εξωτερικής ζήτησης. Αυτό ενισχύει την ανάγκη συνεχούς εγρήγορσης, τόσο σε επίπεδο δημοσιονομικής πολιτικής όσο και στον χρηματοοικονομικό τομέα», υπογραμμίζει ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, Χριστόδουλος Πατσαλίδης, στο οικονομικό δελτίο.
Θετικές εκτιμήσεις από ΔΝΤ και Κομισιόν
Η θετική πορεία της κυπριακής οικονομίας αποτυπώνεται και στην πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), καθώς και την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το ΔΝΤ σημειώνει τις ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις της Κύπρου αλλά την ίδια ώρα προειδοποιεί για ενδείξεις «υπερθέρμανσης».
Σύμφωνα με την Εαρινή Δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Κύπρος δεν θεωρείται πλέον χώρα με μακροοικονομικές ανισορροπίες καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με το εξωτερικό και το ιδιωτικό χρέος περιορίζονται, χάρη και στην ισχυρή ανάπτυξη.
Την ίδια ώρα, ΔΝΤ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταγράφουν τις αδυναμίες και προκλήσεις της κυπριακής οικονομίας και προβαίνουν σε συστάσεις.
Ανάγκη ψηφιοποίησης της κρατικής μηχανής
Το ΔΝΤ προειδοποιεί για το υψηλό κόστος του κρατικού μισθολογίου, υπογραμμίζοντας ότι κινείται πιο πάνω από τους μέσους όρους της Ευρώπης.
Οι οικονομολόγοι Γιάννης Τελώνης και Μάριος Κληρίδης, κληθέντες από το Economy Today να σχολιάσουν, συμφωνούν ότι το υψηλό κόστος του κρατικού μισθολογίου αποτελεί μία από τις βασικές διαρθρωτικές προκλήσεις για την κυπριακή οικονομία.
Τόσο ο Γιάννης Τελώνης όσο και ο Μάριος Κληρίδης υποστηρίζουν ότι η ψηφιοποίηση της κρατικής μηχανής είναι απολύτως απαραίτητη για να ενισχυθεί η αποδοτικότητα και να βελτιωθεί η σχέση κόστους-οφέλους που έχει το Δημόσιο με τους πολίτες. Αναλυτικότερα, μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού, το κράτος θα είναι σε θέση να προσφέρει ποιοτικότερες και αποτελεσματικότερες υπηρεσίες προς τους πολίτες, εξοικονομώντας πόρους και μειώνοντας τη γραφειοκρατία.
«Πρέπει σίγουρα να δούμε αναδιαμόρφωση του κρατικού μισθολογίου και ο δημόσιος τομέας να προετοιμαστεί και να ενταχθεί στην κοινωνία της πληροφορικής. Θα έχουμε τεράστιες εξοικονομήσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά, ο Γιάννης Τελώνης.
Συντάξεις και φροντίδα στους ηλικιωμένους
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της, επισημαίνει ότι στην Κύπρο, είναι περιορισμένη η πρόσβαση σε υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας υγείας για ηλικιωμένους, με τις δημόσιες δαπάνες στον τομέα αυτό να είναι οι χαμηλότερες στην Ε.Ε..
Ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης, σχολιάζοντας τη μακροχρόνια φροντίδα, ανέφερε ότι, στην Κύπρο το ύψος των συντάξεων είναι χαμηλό και χωρίς αποταμιεύσεις, οι συνταξιούχοι δεν μπορούν να έχουν αξιοπρεπή διαβίωση.
Η Επιτροπή, ανάμεσα στις συστάσεις, καλεί την Κύπρο να θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο και επαρκώς χρηματοδοτούμενο μοντέλο υπηρεσιών φροντίδας στους ηλικιωμένους.
Ο Γιάννης Τελώνης υπέδειξε ότι, καθώς ο πληθυσμός στην Κύπρο γηράσκει, θα πρέπει να δημιουργηθούν υπηρεσίες υγείας για τους ηλικιωμένους, που να μην επιβαρύνουν ωστόσο το σύστημα υγείας.
«Να βρούμε τρόπο για να λειτουργήσουν υπηρεσίες για τους ηλικιωμένους που να είναι αποδοτικές και να μην είναι μέρος του ΓεΣΥ», ανέφερε συγκεκριμένα.
Οι μεταρρυθμίσεις που συστήνει το ΔΝΤ
Στην έκθεσή του για την Κύπρο, το ΔΝΤ τονίζει πως οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες για τη στήριξη της μελλοντικής ανάπτυξης της Κύπρου, καθώς η χώρα μεταβαίνει σ’ ένα μοντέλο ανάπτυξης επικεντρωμένο στις επενδύσεις.
Καθώς η απασχόληση είναι σε υψηλά επίπεδο, το Ταμείο αναφέρει ότι η μελλοντική ανάπτυξη θα πρέπει να προέλθει μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας και ενίσχυση του επενδυτικού περιβάλλοντος.
Προτρέπει τις αρχές να επισπεύσουν τις μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη, να ενισχύσουν τα δικαιώματα πιστωτών και τις διαδικασίες αφερεγγυότητας και να επιταχύνουν την απονομή δικαιοσύνης.
Την ίδια ώρα, καλεί σε πολιτικές για την αντιμετώπιση του ελλείμματος δεξιοτήτων και την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων και των μακροχρόνια ανέργων.
Στον ενεργειακό τομέα, τονίζει την ανάγκη για ταχεία πρόοδο στην ολοκλήρωση του τερματικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και της διασύνδεσης της ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να μειωθεί το κόστος, να ενισχυθεί η ασφάλεια εφοδιασμού και να επιτευχθούν οι στόχοι της Ε.Ε. για το κλίμα.
Τέλος, το ΔΝΤ θεωρεί κρίσιμη τη διατήρηση ισχυρού πλαισίου κατά του ξεπλύματος χρήματος (AML) για την προστασία της φήμης και της ασφάλειας του χρηματοοικονομικού συστήματος της Κύπρου.
Οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για βιώσιμη ανάπτυξη
Η Επιτροπή συνιστά στην Κύπρο να ενισχύσει τις αμυντικές της δαπάνες, τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και τη συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων.
Συστήνεται η ενίσχυση της πρόσβασης σε εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία, η προώθηση της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης, η διευκόλυνση συμμετοχής στις κεφαλαιαγορές και η ανάπτυξη μη τραπεζικών πηγών χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει την ανάγκη απλοποίησης των κανονισμών και τη μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων, ιδίως όσον αφορά τη διαδικασία αδειοδότησης επενδύσεων και την ίδρυση νέων επιχειρήσεων.
Προτείνεται επίσης η βελτίωση της διακυβέρνησης των κρατικών επιχειρήσεων, με υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών σε θέματα διοικητικών συμβουλίων, ιδιοκτησίας και αποδοτικότητας.
Στις προτεραιότητες συγκαταλέγεται και η μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, μέσω της ανάπτυξης διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες, της αύξησης της χρηματοδότησης για ενεργειακή αποδοτικότητα και της προώθησης βιώσιμων μεταφορών. Παράλληλα, επισημαίνεται η ανάγκη αναβάθμισης του ηλεκτρικού δικτύου και των υποδομών αποθήκευσης ενέργειας, ώστε να ενισχυθεί η διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
Η Κύπρος καλείται επίσης να ενισχύσει τις επενδύσεις σε υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης αποβλήτων, να προωθήσει βιώσιμες πρακτικές χρήσης νερού και να ενδυναμώσει τις πολιτικές πρόληψης παραγωγής αποβλήτων και διαλογής στην πηγή. Παράλληλα, η Επιτροπή συνιστά τη βελτίωση της εφαρμογής των πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, μέσα από την αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου.
Όσον αφορά την αγορά εργασίας, η Επιτροπή μέσω της έκθεσής της, ζητεί από την Κύπρο να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τη δυσαρμονία μεταξύ προσφερόμενων και ζητούμενων δεξιοτήτων, με έμφαση στην ενίσχυση της συμμετοχής των νέων στην αγορά εργασίας και στην επαγγελματική εκπαίδευση. Υπογραμμίζει δε, την ανάγκη προώθησης της διά βίου μάθησης, την ενίσχυση πράσινων και ψηφιακών δεξιοτήτων καθώς και την αύξηση της συμμετοχής στα προγράμματα STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά).
Σε σχέση με την προσβασιμότητα στις υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας, όπως προαναφέρθηκε, η Κύπρος καλείται να θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο και επαρκώς χρηματοδοτούμενο μοντέλο.
Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει επιτάχυνση της υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των Ταμείων Συνοχής, με στόχο την απορρόφηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων και τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας τής κυπριακής οικονομίας, μέχρι τα τέλη του 2026.
- Διαβάστε επίσης: Η Κύπρος στο ραντάρ των ψηφιακών νομάδων