«Δεν πρέπει να εμμένει στον περιοριστικό φακό της συμμόρφωσης η όλη διαδικασία του Reporting» τονίζει ο πρόεδρος του Δ.Σ. του CSR Cyprus (Κυπριακό Δίκτυο για την Εταιρική Βιωσιμότητα και Υπευθυνότητα), Δρ Μαρίνος Βουκής, σχετικά με την υποχρεωτική δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας από τις επιχειρήσεις. Σε συνέντευξή του στην ετήσια έκδοση για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 2025 του περιοδικού Economy Today, ο Δρ Βουκής αναφέρει τα οφέλη για τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στο Δίκτυο του CSR Cyprus και μιλά για τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζει το κυπριακό επιχειρείν στην υιοθέτηση των αρχών της ΕΚΕ και των κριτηρίων ESG. Μιλά, επίσης, για το έργο του Δικτύου, τις επερχόμενες τάσεις στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και τον ρόλο που αναμένεται να παίξει η τεχνολογία στην επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας. Τέλος, αποκαλύπτει τους στόχους και τις στρατηγικές προτεραιότητες του CSR Cyprus για τον επόμενο χρόνο.
Η εξέλιξη της ΕΚΕ
Φέτος συμπληρώθηκαν οκτώ χρόνια από την ίδρυση του CSR Cyprus. Πώς έχει αλλάξει το πεδίο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης από τότε μέχρι σήμερα;
H Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, όπως κάθε έννοια που δεν μένει στατική με το πέρασμα των χρόνων, έχει αναπόφευκτα εξελιχθεί. Αν παλαιότερα αναφερόμενοι στην ΕΚΕ εννοούσαμε, κατά κύριο λόγο, μεμονωμένες φιλανθρωπικές δράσεις ή χορηγίες από πλευράς επιχειρήσεων για κάλυψη κάποιων κοινωνικών αναγκών, πλέον μιλάμε για Εταιρική Βιωσιμότητα και Υπευθυνότητα (ΕΒΥ) και τη στρατηγική θέση που αυτή κατέχει ως πυλώνας της εταιρικής κουλτούρας.
Η Εταιρική Βιωσιμότητα και Υπευθυνότητα ερμηνεύεται ως όχημα, ως μέσο για την επίτευξη του βιώσιμου προορισμού των επιχειρήσεων. Άλλωστε, γι’ αυτό μιλούμε για μετάβαση από το «παραδοσιακό» CSR “Corporate Social Responsibility” στην εξέλιξη του όρου, ως “Corporate Sustainability and Responsibility”. Το Δίκτυό μας συμπλέει απόλυτα με αυτήν την εξέλιξη, και προς τον σκοπό αυτό αλλάξαμε το όνομα και τους σκοπούς μας, ήδη από το 2022.
Ο ρόλος του CSR Cyprus στην προώθηση της βιωσιμότητας
Πόσα μέλη αριθμεί το CSR Cyprus και από ποιους τομείς προέρχονται; Ποια τα οφέλη για μια επιχείρηση που εντάσσεται στο Δίκτυο;
Στην εκπνοή του 2024, είμαστε στην πολύ ευχάριστη θέση να απαριθμούμε 68 επιχειρήσεις-Μέλη στο CSR Cyprus. Φέτος, μάλιστα, είχαμε έναν αριθμό-ρεκόρ -για τα δικά μας δεδομένα- εισδοχής νέων Μελών, μιας και 13 υπεύθυνες επιχειρήσεις υπέβαλαν εντός της χρονιάς αίτηση για να ενταχθούν στο Δίκτυό μας. Τα Μέλη μας προέρχονται από διάφορους κλάδους, μεταξύ αυτών: εκπαίδευση, επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες, χονδρικό και λιανικό εμπόριο, μεταποίηση, ενημέρωση και επικοινωνία κ.ά.
Με την εγγραφή της στο Δίκτυο, μια επιχείρηση επωφελείται από μια σειρά προνομίων, ανάμεσα στα οποία η πρόσβαση σε εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις χωρίς κόστος, η παροχή πληροφόρησης για τις τελευταίες εξελίξεις σε θέματα βιωσιμότητας, ευκαιρίες ενεργού δικτύωσης με άλλες ηγέτιδες επιχειρήσεις και η προβολή, μέσα από τα δικά μας κανάλια, των δικών της δράσεων Εταιρικής Βιωσιμότητας και Υπευθυνότητας.
Πρόκληση το ESG για το επιχειρείν
Πλέον οι εταιρείες καλούνται να υιοθετήσουν τα κριτήρια ESG, ενσωματώνοντας σχετικές πρακτικές και δημοσιεύοντας τις επιδόσεις τους σε εκθέσεις βιωσιμότητας. Πώς αξιολογείτε το ενδιαφέρον αλλά και τις επιδόσεις των κυπριακών επιχειρήσεων στα θέματα που άπτονται της εταιρικής υπευθυνότητας;
Η δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας είναι υποχρεωτική για μεγάλες επιχειρήσεις που εμπίπτουν στην οδηγία NFRD, ενώ τα επόμενα χρόνια θα καταστεί υποχρεωτική και για τις υπόλοιπες μεγάλες επιχειρήσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα αγγίξει και τις μικρομεσαίες. Όσες είναι εισηγμένες, θα κληθούν από το 2026 να λογοδοτούν. Παρ’ όλα αυτά, άλλες μικρομεσαίες, αν και δεν θα υπέχουν υποχρέωση, θα κληθούν να συγκεντρώνουν και να δίνουν ESG στοιχεία σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις, μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας των οποίων ίσως αποτελούν μέρος.
Ως CSR Cyprus, τονίζουμε με κάθε δυνατή ευκαιρία τα οφέλη που θα έχουν όσες επιχειρήσεις είναι κατάλληλα και έγκαιρα εκπαιδευμένες, ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της λογοδοσίας, υποχρεωτικής ή εθελοντικής. Γι’ αυτό, άλλωστε, το 2024 συμβάλαμε σε συνεργασία με το CSR Hellas στην ελληνική μετάφραση του προσχεδίου του εθελοντικού Προτύπου “VSME” που ετοίμασε η EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group). Μετά την ολοκλήρωση δημόσιας διαβούλευσης, το Πρότυπο αναμένεται να οριστικοποιηθεί και θα αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προσαρμοσμένο αναλογικά στις δυνατότητές τους.
Τονίζουμε, επίσης, πως η όλη διαδικασία του Reporting δεν πρέπει να εμμένει στον περιοριστικό φακό της συμμόρφωσης. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για κάθε οργανισμό, ώστε να καθορίσει τη στρατηγική βιωσιμότητάς του, να επανεξετάσει την εσωτερική δομή της λειτουργίας του, την ηθική που πρεσβεύει και τους τρόπους με τους οποίους επικοινωνεί προς τα ενδιαφερόμενα μέρη του ό,τι κάνει.
Κατά την άποψή σας, ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι κυπριακές επιχειρήσεις στην υιοθέτηση των αρχών της ΕΚΕ και των κριτηρίων ESG και σε ποιες πτυχές διαπιστώνετε πως δίνουν περισσότερη έμφαση;
H υιοθέτηση κριτηρίων ESG συνεπάγεται, αναπόφευκτα, άμεσο και έμμεσο κόστος για τις επιχειρήσεις. Πέρα από μια αρχική αξιολόγηση για το πού βρίσκεται, μια επιχείρηση οφείλει ακολούθως να επενδύσει σε εκπαίδευση του προσωπικού της, αλλά και όλων των μερών της εφοδιαστικής της αλυσίδας. Παράλληλα, θα απαιτηθούν δαπάνες για τεχνολογική υποδομή (λ.χ. σε κάποιο σύστημα / πλατφόρμα) που θα συλλέγει και θα καταγράφει δεδομένα ESG αλλά και για πιστοποιήσεις, διασφαλίσεις κ.ο.κ.
Τα παραπάνω όμως δεν πρέπει να λειτουργούν αποθαρρυντικά, αλλά να αξιολογούνται ως επενδύσεις που μειώνουν το ρίσκο, αποδίδουν βιώσιμη αξία στον εκάστοτε οργανισμό και ενισχύουν τη φήμη του, διανοίγοντας δρόμους προς την πρόσβασή του σε βιώσιμες αγορές και χρηματοδοτήσεις, ενώ παράλληλα αποκτά πλεονέκτημα στην προσέλκυση πιο ποιοτικού ανθρώπινου δυναμικού, όπως σημειώνεται σε έγκριτες διεθνείς ακαδημαϊκές μελέτες.
Τάσεις και ο ρόλος της τεχνολογίας
Ποιες τάσεις στην ΕΚΕ πιστεύετε ότι θα επικρατήσουν τα επόμενα χρόνια;
Τα επόμενα χρόνια οι κανονιστικές υποχρεώσεις θα είναι, αναμφίβολα, η κυριότερη αφορμή για την υιοθέτηση πρακτικών με άξονα την εταιρική υπευθυνότητα. Αν θέλουμε να εστιάσουμε σε τάσεις, θα λέγαμε ότι αυτές θα σχετίζονται με την προαγωγή της ισότητας και της συμπερίληψης στον εργασιακό χώρο, την ανάπτυξη πρωτοβουλιών με περιβαλλοντικό χαρακτήρα, όπως και τη στροφή προς την κυκλικότητα, την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, την καλλιέργεια κουλτούρας ανοικτότητας και τη μείωση ή εξάλειψη του φαινομένου του “greenwashing” (πράσινης παραπληροφόρησης).
Τι ρόλο διαδραματίζει η τεχνολογία στη μελλοντική ανάπτυξη της ΕΚΕ; Πώς ενθαρρύνετε την καινοτομία σε αυτό το πεδίο μέσα από το Δίκτυο;
Είναι γεγονός ότι η Tεχνητή Nοημοσύνη αλλάζει άρδην τον τρόπο με τον οποίο από εδώ και πέρα θα σκεφτόμαστε, θα δημιουργούμε, θα εργαζόμαστε και θα παράγουμε υπηρεσίες, προϊόντα ή νέα γνώση. Θεωρούμε πως, αν αξιοποιηθεί στρατηγικά, με τρόπους ώστε να διευκολύνει ή να αυτοματοποιήσει ορισμένες επιχειρηματικές λειτουργίες, μπορεί να δημιουργήσει νέες συνθήκες ανάπτυξης και κερδοφορίας.
Το πιο σημαντικό, θα έλεγα, είναι να δημιουργηθεί η κουλτούρα και οι προϋποθέσεις σε κάθε οργανισμό, ώστε να προωθείται η καινοτομία, η προσαρμοστικότητα και η αέναη ανάπτυξη.
Ως CSR Cyprus, είμαστε σαφέστατα υπέρ της ηθικής χρήσης οποιασδήποτε καινοτομικής μεθόδου η οποία συμβάλλει στη βιωσιμότητα. Πολλές από τις επιχειρήσεις-Μέλη μας είναι πρωτοπόρες στους τομείς της τεχνολογίας και της χρήσης δεδομένων, οπότε μέσα από τις ίδιες αντλούμε με τη σειρά μας τεχνογνωσία. Η ουσία, άλλωστε, του ίδιου του Δικτύου μας εδώ εντοπίζεται: στις δυνατότητες, μέσα από ανταλλαγή τεχνογνωσίας, να γινόμαστε όλοι καλύτεροι.
8 χρόνια CSR Cyprus
Μιλήστε μας για το δικό σας έργο. Μέσα από ποιες δράσεις και συνεργασίες προωθείτε καλές πρακτικές;
Είμαστε περήφανοι που το CSR Cyprus έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του κυπριακού επιχειρηματικού οικοσυστήματος ως το κορυφαίο δίκτυο που εκπαιδεύει και καθοδηγεί για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και κερδοφορίας. Εδώ και 8 χρόνια αποτελούμε τον εθνικό εταίρο του CSR Europe, του ευρωπαϊκού επιχειρηματικού δικτύου βιωσιμότητας, που συσπειρώνει πανευρωπαϊκά επιχειρήσεις και άλλους εθνικούς εταίρους. Επίσης, είμαστε Μέλος της ΟΕΒ από το 2017, με την οποία συνεργαζόμαστε στενά και μοιραζόμαστε τις ίδιες αρχές που οφείλουν να διέπουν το καλώς νοούμενο και υγιές επιχειρείν.
Σε ό,τι αφορά δημόσιους φορείς, η Υπηρεσία Συνεργατικών Εταιρειών και Κοινωνικών Επιχειρήσεων, αρμόδια κρατική Αρχή για την προώθηση της ΕΚΕ, είναι σημαντικός μας εταίρος. Το 2025 θα διοργανώσουμε μαζί για τρίτη φορά τα Βραβεία Καλών Πρακτικών Εταιρικής Βιωσιμότητας και Υπευθυνότητας, που στόχο έχουν να αναδείξουν πρωτοβουλίες που υλοποιούν οι επιχειρήσεις, οι οποίες προάγουν την περιβαλλοντική και κοινωνική αειφορία. Στον θεσμό μπορεί να συμμετάσχει οποιαδήποτε επιχείρηση ανεξαρτήτως μεγέθους ή κλάδου δραστηριοποίησης, χωρίς κόστος. Περισσότερες πληροφορίες θα αναρτηθούν το προσεχές διάστημα στην ιστοσελίδα μας, ενώ οι βραβευθέντες θα ανακοινωθούν σε ειδική εκδήλωση το καλοκαίρι του 2025. Φέτος στηρίξαμε επίσης πολύ ενεργά την ενημερωτική και εκπαιδευτική εκστρατεία της Υπηρεσίας για εγγραφή των επιχειρήσεων στο κρατικό μητρώο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που δύο από τις πρώτες επιχειρήσεις που ενεγράφησαν αποτελούν και Μέλη του Δικτύου μας.
Παράλληλα, μέσα από το Μνημόνιο Συνεργασίας που υπογράψαμε με το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος, υλοποιήσαμε το 2023-2024, σε διάφορες πόλεις της χώρας, σειρά εργαστηριακών ημερίδων επικεντρωμένων στην ανάπτυξη πράσινων δεξιοτήτων, οι οποίες ήταν ανοικτές για το κοινό και αγκαλιάστηκαν από σημαντική μερίδα του κυπριακού επιχειρείν.
Οι ενέργειές μας για καλλιέργεια κουλτούρας γύρω από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης ανέκαθεν έβρισκαν σταθερό υποστηρικτή τη Διεύθυνση Βιώσιμης Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών.
Το επόμενο διάστημα, σε μια προσπάθεια να ενημερώσουμε και να περιορίσουμε, κατά το δυνατόν, το φαινόμενο του “greenwashing” από τις κυπριακές επιχειρήσεις, προγραμματίζουμε μαζί με τη Διεύθυνση εκπαιδευτικές δράσεις.
Κι επειδή ακριβώς πριμοδοτούμε την έννοια της συνεργασίας, που αποτελεί και τον 17ο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης, είμαστε ανοικτοί σε ενεργές συμπράξεις με άλλους ΜΚΟ και φορείς, ώστε να υλοποιούμε δράσεις με κοινωνικό αντίκτυπο.
«Γεμάτο» δράσεις το 2025
Ποιοι οι στόχοι και οι στρατηγικές προτεραιότητες του CSR Cyprus για τον επόμενο χρόνο;
Όπως και το 2024, έτσι και το 2025 θα αποτελέσει για εμάς μια χρονιά γεμάτη από δράσεις και πρωτοβουλίες. Αναφερθήκαμε προηγουμένως στη διεξαγωγή των τέταρτων Βραβείων Καλών Πρακτικών Εταιρικής Βιωσιμότητας και Υπευθυνότητας, που θα «τρέξουν» όλο το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς.
Σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, που αποτελεί τον σημαντικότερο ίσως πυλώνα δράσεών μας, πέραν των εργαστηρίων για το “greenwashing”, προγραμματίζουμε εντατικές εκπαιδεύσεις αποκλειστικά για τα Μέλη μας και άλλες που θα είναι ανοικτές για το ευρύ κοινό. Επαναπρογραμματίζουμε, έπειτα από απαίτηση πολλών Μελών μας, το ιδιαίτερα δημοφιλές σεμινάριο “Chief Sustainability Officer (CSO) Professional” που οδηγεί στην ομώνυμη πιστοποίηση από το Institute of Leadership του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και άλλα προγράμματα με αντικείμενο τις εκθέσεις βιωσιμότητας.
Το καλοκαίρι του 2025 θα υλοποιήσουμε επίσης το δεύτερο εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα στο εξωτερικό, όπου οι συμμετέχοντες θα έχουν μια μοναδική ευκαιρία να επισκεφθούν πρωτοπόρες και βιώσιμες επιχειρήσεις, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις τους μέσα από καλές πρακτικές και παρουσιάσεις εμπειρογνωμόνων. Η εμπειρία μας από την πρώτη διοργάνωση, όταν το καλοκαίρι του 2024 ταξιδέψαμε στη Σουηδία, μάς δίδαξε ότι, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της κλιματικής αλλαγής, απαιτείται στρατηγικός σχεδιασμός και συνεργασία του κράτους με τις επιχειρήσεις και τα κοινωνικά σύνολα, αλλά και κουλτούρα ανοικτών συμπράξεων από τους απλούς πολίτες.
Όπως κάθε χρόνο, θα οργανώσουμε ή/και θα θέσουμε υπό την αιγίδα μας, επίσης εντός του 2025, τα μεγαλύτερα παγκύπρια συνέδρια Εταιρικής Βιωσιμότητας και Υπευθυνότητας, σε συνεργασία με την ΙΜΗ και την Boussias Cyprus, τα οποία συσπειρώνουν εκατοντάδες στελέχη από την Κύπρο και το εξωτερικό.
CSR Cy Talks
Η ενίσχυση της παρουσίας των Μελών μας, ως πρεσβευτών του ίδιού μας του Δικτύου, αποτελεί έναν ακόμα στρατηγικό μας στόχο. Ξεκινάμε την πρωτοβουλία “CSR Cy Talks”, όπου μέσα από σύντομα βίντεο τα οποία προβάλλονται στα ΜΚΔ, δίνουμε σε κάθε Μέλος μας βήμα για την παρουσίαση των πρωτοβουλιών του. Αντίστοιχα, η καινούργια ιστοσελίδα μας θα φιλοξενεί τα νέα των Μελών μας, ώστε να λειτουργήσει ως μια ανοικτή διαδραστική πλατφόρμα όπου θα διαχέεται πληροφόρηση με άξονα δράσεις που συμβάλλουν στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Το Δίκτυο μεγαλώνει και ωριμάζει παράλληλα με τα Μέλη του. Όλα τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και το προσωπικό του εργαζόμαστε με ζήλο, έχοντας κοινό παρονομαστή να συνεχίσουμε να επιστρέφουμε στα Μέλη μας την αξία που τα ίδια μας προσδίδουν. Ευελπιστούμε ότι η παρουσία μας στο κυπριακό επιχειρηματικό οικοσύστημα και η φωνή που μεταφέρουμε συμβάλλει στην κατεύθυνση των αλλαγών που όλοι επιδιώκουμε. Το 2030 είναι μόνο μερικά βήματα μακριά και όλα τα δεδομένα δείχνουν πως μόνο με κοινή αντίληψη, όραμα και συνεργασίες ο κόσμος που μας φιλοξενεί θα είναι βιώσιμος.
Διαβάστε επίσης: Αυταπόδεικτη για την ΟΕΒ η σημασία της κοινωνικής βιωσιμότητας