Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε την περασμένη Πέμπτη που ήταν η παγκόσμια ημέρα κατά της διαφθοράς ότι: «Η διαφθορά είναι εγκληματική, ανήθικη και συνιστά προδοσία της δημόσιας εμπιστοσύνης. Είναι ακόμη πιο καταστροφική σε περιόδους κρίσης όπως αυτήν που ο κόσμος βιώνει τώρα με την πανδημία». Η έκθεση στον ιό, σύμφωνα με τον Αντόνιο Γκουτέρες, δημιουργεί νέες ευκαιρίες για εκμετάλλευση και καθιστά πιο αδύναμη την εποπτεία και ανεπαρκή τη διαφάνεια, «απομακρύνοντας τα χρήματα από τους ανθρώπους την ώρα που αυτοί τα έχουν μεγάλη ανάγκη»
Δισεκατομμύρια δολάρια έχουν κινηθεί σε όλο τον κόσμο για να βοηθηθούν οι άνθρωποι που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία. Ωστόσο παράλληλα σύμφωνα με τον ΟΗΕ υπάρχουν «σημαντικές εκδηλώσεις διαφθοράς», επειδή η συμμόρφωση, η εποπτεία και η λογοδοσία έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα στο όνομα την απρόσκοπτης προσπάθειας αναχαίτισης της πανδημίας.
Η διαφθορά εν καιρώ πανδημίας, σε πλανητικό επίπεδο, λαμβάνει διάφορες μορφές. Σύμφωνα με άρθρο του World Economic Forum, πολίτες σε όλο τον κόσμο, αναλόγως με την δική τους οικεία εμπειρία περί διαφθοράς, «πιστεύουν» σε μύθους που τροφοδοτούν το φαινόμενο και καθιστούν την καταπολέμησή του ακόμη πιο δύσκολη.
Μύθος 1. Η μικρή διαφθορά έχει μικρό αντίκτυπο
Η διαφθορά δεν είναι μόνο ξέπλυμα χρήματος πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων όπως αναφέρεται στο εν λόγω άρθρο. Για πολλούς, είναι μέρος της καθημερινής ζωής: από το να πρέπει να πληρώνουμε δωροδοκίες κάθε είδους σε δημόσιες υπηρεσίες ή να δεχόμαστε και να προσφέρουμε δωροδοκίες σε αντάλλαγμα ψήφων. Τα εν λόγω φαινόμενα, είναι ιδιαιτέρως αυξημένα όπως καταγράφει το World Εconomic Forum, στον γειτονικό και πολύπαθο Λίβανο.
Η διαφθορά μικρής κλίμακας, σύμφωνα με στοιχεία και έρευνες, σημειώνει σταθερή αύξηση. Μεταξύ του 2008 και του 2009, οι άνθρωποι στο Αφγανιστάν πλήρωσαν δωρεές 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με περίπου έναν στους τέσσερις να πληρώνει τουλάχιστον μία δωροδοκία στην αστυνομία και τους τοπικούς αξιωματούχους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σύμφωνα με την Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα. Υπογραμμίζεται ότι σύμφωνα με την ίδια Υπηρεσία του ΟΗΕ, η συνεχής ζήτηση για δωροδοκίες μπορεί να ωθήσει τους ανθρώπους ακόμη περισσότερο στη φτώχεια.
Μύθος 2. Η διαφθορά συμβαίνει μόνο σε φτωχές χώρες
Είναι πιο διαδεδομένο σε πολλές χώρες «τα μεγάλα κεφάλαια να μπορούν να ρέουν ελεύθερα σε εκλογικές εκστρατείες, όπου οι κυβερνήσεις ακούνε μόνο τις φωνές των πλούσιων ή καλά συνδεδεμένων μαζί τους ατόμων», λέει η Transparency International.
Στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς 2019, ο οποίος χρησιμοποιεί κλίμακα από μηδέν έως 100 (πολύ διεφθαρμένη έως πολύ καθαρή), πάνω από τα δύο τρίτα των χωρών καταγράφουν επίπεδα κάτω από 50, με μέσο όρο μόλις το 43.
Χώρες της Δύσης και της ΕΕ είχαν την υψηλότερη βαθμολογία, ενώ οι χώρες της υποσαχάριας Αφρικής τη χαμηλότερη.
Αλλά ακόμη και στις ανεπτυγμένες χώρες με τις υψηλότερες βαθμολογίες στην εν λόγω κλίμακα, όπως ο Καναδάς (77), δεν είναι απαλλαγμένες από τη διαφθορά. Είναι ενδεικτικό ότι από το 2012 μέχρι το 2019 για τον Καναδά συγκεκριμένα, καταγράφεται μείωση κατά επτά θέσεις, κυρίως λόγω υποθέσεων δωροδοκίας που αφορούν θέματα σχετικά με τη Λιβύη.
Μύθος 3. Δε γίνεται τίποτα για από τους παγκόσμιους οργανισμούς για τη διαφθορά
Οι πολυμερείς παγκόσμιοι οργανισμοί κάνουν πολλά για να ενθαρρύνουν τις βέλτιστες πρακτικές.
Η εκστρατεία του ΟΗΕ RECOVER with INTEGRITY καλεί τις χώρες να μειώσουν τους κινδύνους κακοδιαχείρισης και διαφθοράς κατά τη διάρκεια της πανδημίας και να ευθυγραμμίσουν τα εθνικά τους πλαίσια κατά της διαφθοράς με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της διαφθοράς.
Επίσης η Πρωτοβουλία Συνεργασίας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ λειτουργεί ως η κορυφαία επιχειρηματική φωνή για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διαφάνεια.
Η Delia Ferreira Rubio, πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας, καλεί τις κυβερνήσεις να «αντιμετωπίσουν επειγόντως τον διεφθαρμένο ρόλο των μεγάλων κεφαλαίων στη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και την άσκοπη επιρροή που ασκεί στα πολιτικά μας συστήματα»
Ωστόσο όπως καλά γνωρίζουμε στην Κύπρο, οι προθέσεις ή ακόμη και οι πρακτικές που υιοθετούν οι μεγάλοι παγκόσμιοι οργανισμοί για αντιμετώπιση της διαφθοράς, δεν αρκούν. Είναι πανθομολογούμενο στη δική μας τουλάχιστον χώρα, ότι η διαλεύκανση τρεχουσών υποθέσεων διαφθοράς, είναι επιτακτική προκειμένου να γίνουν βήματα προόδου σε αυτό το επίπεδο. Η ουσία δηλαδή, βρίσκεται πέρα απ’ τη θεωρία και στις άμεσες πρέξεις.
Μύθος 4. Η διαφθορά δεν επηρεάζει την ανισότητα
«Η πανδημία COVID-19 κινδυνεύει να εντείνει τις ανισότητες, εκτός εάν ενισχύσουμε την πρώτη γραμμή άμυνας του παγκόσμιου συστήματος κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες», λέει η Transparency International.
50 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το World Economic Forum, φεύγουν από την Αφρική κάθε χρόνο. Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της ζωής στις αφρικανικές χώρες που το έχουν μεγάλη ανάγκη. Αντ 'αυτού, διοχετεύονται στο εξωτερικό, συχνά με τη βοήθεια τραπεζών, δικηγόρων και λογιστών, σύμφωνα με τον οργανισμό.
Σημαντικός τροφοδότης δε του φαύλου κύκλου της διαφθοράς, και της ανισότητας είναι η πρόκληση έλλειψης εμπιστοσύνης.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής και Κυβερνητικής του πανεπιστιμίου του Μέριλαντ Eric Uslaner «Η διαφθορά όχι μόνο ευδοκιμεί υπό συνθήκες υψηλής ανισότητας και χαμηλής εμπιστοσύνης, αλλά με τη σειρά της οδηγεί σε μεγαλύτερη ανισότητα (και συνεπώς λιγότερη εμπιστοσύνη)»
ΠΗΓΗ: World Economic Forum