Ανεδαφικό θεωρούν αρμόδιοι φορείς το ενδεχόμενο υιοθέτησης άλλου νομίσματος στα κατεχόμενα μετά τη συνεχιζόμενη κατρακύλα της τουρκικής λίρας και τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των Τούρκων και Τουρκοκυπρίων πολιτικών. Παρά το ότι η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας αύξησε το βασικό της επιτόκιο στο 16,5% από το 13,5%, σε μία έκτακτη συνεδρίαση για αντιμετώπιση της ανελέητης υποχώρησης της λίρας τις τελευταίες εβδομάδες οι επενδυτές έχουν σφυροκοπήσει το νόμισμα εν μέσω ανησυχιών για την ικανότητα της κεντρικής τράπεζας να συγκρατήσει τον διψήφιο πληθωρισμό.
Ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι αναμένει να αναλάβει μεγαλύτερο έλεγχο επί της νομισματικής πολιτικής μετά τις εκλογές της 24ης Ιουνίου. Η οικονομία της Τουρκίας, όπως τόνισε στη «Σ» ο οικονομολόγος Πάμπος Παπαγεωργίου, είναι πολύ πιθανόν να μπει σε ύφεση. «Αυτό αναμένεται να συμβεί σύντομα, μέσω της αύξησης των επιτοκίων ή σε μερικούς μήνες ύστερα από ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών. Οι Τουρκοκύπριοι θα υποστούν διάβρωση του βιοτικού τους επιπέδου είτε με το σενάριο της ύφεσης είτε με το σενάριο του υπερπληθωρισμού. Το μόνο όφελος για εκείνους από αυτές τις εξελίξεις είναι ότι ο τουρισμός τους θα είναι πιο φτηνός για τους ξένους», επεσήμανε.
Όσον αφορά τις ελεύθερες περιοχές, η υποτίμηση της τουρκικής λίρας, σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργίου, θα περιορίσει σε κάποιο βαθμό τις αγορές στα σούπερμαρκετ και στα καταστήματα των ελεύθερων περιοχών.
«Αν μπορούσαν να αποφασίσουν, οι Τ/Κύπριοι θα χρησιμοποιούσαν είτε τη βρετανική στερλίνα, η οποία είναι ακόμα το νόμισμα των παράλληλων συναλλαγών, είτε το ευρώ, που τους συνδέει με την οικονομία των ελεύθερων περιοχών και κάνει πιο ομαλή τη μετάβαση σε μια ενιαία οικονομία μέσω της λύσης του Κυπριακού. Δεν έχουν όμως τη δυνατότητα να επιλέξουν εκείνο που τους συμφέρει, διότι η τουρκική κατοχή, σε ορισμένα τουλάχιστον θέματα, είναι και γι' αυτούς ιδιαίτερα επιβλαβής. Νομίζω ότι αν συνεχιστεί η διολίσθηση της τουρκικής λίρας, πολλές από τις συναλλαγές του ιδιωτικού τομέα στα κατεχόμενα θα γίνονται σε ξένο νόμισμα», είπε.
Πλήρως εξαρτώμενη από την Τουρκία
Απίθανο θεωρεί το ενδεχόμενο υιοθέτησης του ευρώ ή άλλου νομίσματος στα κατεχόμενα και ο βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού, οικονομολόγος Μάριος Μαυρίδης. «Η οικονομία των κατεχομένων είναι πλήρως εξαρτημένη από την Τουρκία και οποιοδήποτε νόμισμα, είτε λέγεται ευρώ είτε κάτι άλλο, θα εκπροσωπεί ένα κράτος το οποίο δεν είναι αναγνωρισμένο στη διεθνή κοινότητα. Εκτιμώ ότι σύντομα αυτή η αρνητική εικόνα θα διορθωθεί, καθώς δεν μπορεί να συνεχιστεί η κατρακύλα της τουρκικής λίρας με αυτούς τους ρυθμούς», υπογράμμισε.
«Πλήγμα η υιοθέτηση άλλου νομίσματος»
Από την πλευρά του ο Διδάκτωρ Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών Σώτος Κτωρής χαρακτήρισε εντελώς ανεδαφικό το ενδεχόμενο υιοθέτησης άλλου νομίσματος στα κατεχόμενα. «Αυτό το ενδεχόμενο αποτελεί ουτοπία, καθώς η οικονομία στα κατεχόμενα είναι πλήρως εξαρτημένη από την Τουρκία και αιμοδοτείται από το τουρκικό κράτος ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τον τουρισμό.
Η πλειοψηφία των φοιτητών στα κατεχόμενα είναι Τούρκοι πολίτες οι οποίοι χρησιμοποιούν ως κύριο νόμισμα την τουρκική λίρα, όπως επίσης και οι περισσότεροι τουρίστες προέρχονται από την Τουρκία. Άρα, σε περίπτωση υιοθέτησης άλλου νομίσματος, θα ήταν ένα ισχυρότατο πλήγμα για την οικονομία των κατεχομένων», είπε. Σε ό,τι αφορά τον αντίκτυπο που έχει αυτή η κατάσταση στις ελεύθερες περιοχές, ο Σώτος Κτωρής ανέφερε πως ήδη έχει φανεί μείωση στην κατανάλωση των αγορών των Τουρκοκυπρίων στις ελεύθερες περιοχές. «Αυτή η μείωση, ωστόσο, θα έχει ανεπαίσθητο αντίκτυπο στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας», τόνισε.
Μείωση στις αγορές Τουρκοκυπρίων
Με βάση πάντως τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που δημοσιεύει η JCC Payments Ltd, το πρώτο τετράμηνο του 2018 οι αγορές των Τουρκοκυπρίων στις ελεύθερες περιοχές ανήλθαν στα €6.732.627, αριθμός μειωμένος σε σχέση με πέρυσι. Οι αγορές γίνονται κυρίως σε υπεραγορές, πολυκαταστήματα και σε καταστήματα DIY. Τον μήνα, Απρίλιο με βάση τα στοιχεία της JCC, ανήλθαν στο €1.531.381. Να σημειωθεί ότι διαχρονικά οι T/κ ξοδεύουν περισσότερο για ψώνια στις ελεύθερες περιοχές, παρά οι Ε/κ στις κατεχόμενες περιοχές.
Μέτρα στα κατεχόμενα
Επισημαίνεται ότι ο «πρωθυπουργός» των κατεχομένων Τουφάν Ερχιουρμάν ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα την επιδότηση του γάλακτος για να μην αυξηθεί η τιμή του και την αποτροπή περαιτέρω αύξησης 41 κουρούς (υποδιαίρεση της ΤΛ, 1 ΤΛ=100 κουρούς). Ο κ. Ερχιουρμάν είχε δηλώσει ότι μελετούσαν μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της νομισματικής κρίσης με την πτώση της ΤΛ. «Η μείωση των αποθεμάτων στο "ταμείο σταθεροποίησης τιμών" οδήγησε σε αύξηση 41 κουρούς στο πετρέλαιο, όμως προέβησαν σε "νομικές" ρυθμίσεις και η αύξηση αποτράπηκε», ανέφερε ο κ. Ερχιουρμάν.
Ο «πρωθυπουργός» σημειώνει ως μιαν από τις διαφορές του ψευδοκράτους με την Τουρκία τις συνέπειες της πτώσης της ΤΛ, που είναι η ευρεία χρήση της αγγλικής στερλίνας στα κατεχόμενα και η εξάρτησή τους από τις εισαγωγές. Η «κεντρική τράπεζα» αλλά και το «υπουργείο δημοσιονομικών» έχουν πολύ περιορισμένα εργαλεία στα χέρια τους για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση σε σχέση με την Τουρκία, πρόσθεσε.
Ο Τουφάν Ερχιουρμάν είπε ότι στην ατζέντα της «κυβέρνησης» είναι να επιταχυνθούν οι δομικές μεταρρυθμίσεις και να εξετάσουν γρήγορα τις περιπτώσεις εξαίρεσης και απαλλαγής από τον φόρο και να προχωρήσουν με τον αγώνα ενάντια στην παραοικονομία. «Οι δυνατότητές μας είναι περιορισμένες και τα προβλήματά μας μεγάλα», ωστόσο - είπε - η «κυβέρνηση» δεν έχει πρόθεση σε τέτοιες δύσκολες εποχές να είναι απλώς θεατής. Θα συνεχίσουν, ανέφερε, τις συσκέψεις με ειδικούς και την επικοινωνία και διαβούλευση με την Τουρκία.
Η τουρκική λίρα έχασε το 21% της αξίας της
Να σημειωθεί ότι από την αρχή του έτους, η τουρκική λίρα έχει χάσει τουλάχιστον το 21% της αξίας της. Ο Ταγίπ Ερντογάν, που αυτοαποκαλείται «εχθρός των επιτοκίων, αν εκλεγεί στις 24 Ιουνίου, θα επιδιώξει να αυξήσει τον έλεγχό του επί της νομισματικής πολιτικής της χώρας.
Οι οίκοι αξιολόγησης πάντως έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για τη νομισματική πολιτική, με τον αναλυτή της S&P Global, Frank Gill, να δηλώνει στο Reuters πως τα οικονομικά της κυβέρνησης θα μπορούσαν να επιδεινωθούν ταχύτατα αν οι Αρχές δεν καταφέρουν να αποσοβήσουν τις πιέσεις που δέχονται η λίρα και το κρατικό κόστος δανεισμού.
Οι επενδυτές τέλος θέλουν να δουν αποφασιστικές αυξήσεις επιτοκίων προκειμένου να χαλιναγωγηθεί ο διψήφιος πληθωρισμός. Σημειώνεται πως η απόδοση του 10ετούς τουρκικού ομολόγου διαμορφώνεται στο 14,95%.