Την αρχή έβαλε η πανδημία του κορωνοϊού εξοικειώνοντάς μας με όρους και τάσεις όπως τηλεργασία, υβριδικό μοντέλο απασχόλησης, η «μεγάλη παραίτηση» που οδήγησε στην «σιωπηλή παραίτηση» που κατέληξε στην «εκδικητική παραίτηση» και το burn out (εργασιακή εξουθένωση) λόγω του αυξημένου εργασιακού φόρτου και της αλλαγής ρότας ως προς την δεκτικότητα στην εξ’ αποστάσεως εργασία.
Την ίδια ώρα όμως στην αγορά εργασίας ξεκινούσε ήδη ένας ακόμα μεγαλύτερος μετασχηματισμός, με δυναμική να αλώσει το εργασιακό τοπίο με τρόπο που δεν έχουμε δει τα τελευταία εκατό χρόνια: Αλλάζει ριζικά ο τρόπος με τον οποίο χτίζονται οι εταιρείες. Εταιρείες όπως η JPMorgan, η Klarna και η Ford το βλέπουν ήδη υποστηρίζοντας ότι στο μέλλον θα υπάρχουν λιγότεροι εργαζόμενοι.
Αν μπορούσαμε να ορίσουμε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο που μπήκε η αρχή του «κακού», αυτό θα ήταν η 9η Νοεμβρίου 2022, η ημέρα δηλαδή που η Meta απέλυσε πάνω από 11.000 υπαλλήλους. Από εκεί και πέρα, κοιτώντας στην αγορά των ΗΠΑ, που αποτελεί παγκόσμιο κέντρο των τάσεων και εξελίξεων, σχεδόν κάθε εταιρεία τεχνολογίας ακολούθησε το ίδιο μονοπάτι. Και φυσικά σειρά πήραν έπειτα οι εργοδότες που δραστηριοποιούνται σε άλλους κλάδους.
Αρχικά, οι περικοπές αποδόθηκαν στις πολλές προσλήψεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, μετά από τόσο καιρό οι απολύσεις δεν έχουν ανακοπεί ενώ ταυτόχρονα μειώνονται οι προσλήψεις.
Πού οφείλεται αυτή η νέα εργασιακή πραγματικότητα; Στην Τεχνητή Νοημοσύνη, σύμφωνα με ανάλυση του Business Insider. Για πάνω από έναν αιώνα, αναφέρει, ολόκληρες στρατιές υπαλλήλων γραφείου ήταν ένα απαραίτητο κόστος που έπρεπε να επωμιστούν οι επιχειρήσεις. Ήταν το «τίμημα» για να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν σε μέγεθος και αξία.
Τους τελευταίους μήνες, αυτή η τάση αρχίζει να ανατρέπεται. Όπου κι αν κοιτάξει κανείς, η Τεχνητή Νοημοσύνη φαίνεται να βοηθά τις πιο ευέλικτες ομάδες να αναλαμβάνουν εργασίες, η διεκπεραίωση των οποίων παλαιότερα απαιτούσε περισσότερους ανθρώπους. Την ίδια ώρα τα εταιρικά στελέχη μιλούν για το μεγάλο εργατικό δυναμικό τους – που κάποτε ήταν το μεγαλύτερο ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα – σαν να είναι ένα ατυχές κατάλοιπο μιας περασμένης εποχής, σημειώνει.
«Αν οι σημερινοί κολοσσοί συρρικνώσουν τις τάξεις τους και οι αυριανές εταιρείες δεν χρειάζεται εξαρχής να μεγαλώσουν σε μέγεθος, μπορεί κάλλιστα να είμαστε μάρτυρες του τέλους ενός καθοριστικού χαρακτηριστικού της εταιρικής ζωής: του μεγάλου εργοδότη», παρατηρεί το Business Insider, εκτιμώντας ότι αυτός ο μετασχηματισμός θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα γενιά ευέλικτων εταιρειών που καινοτομούν ταχύτερα. Παράλληλα όμως αφήνουν τους εργαζόμενους σε έναν κόσμο με λιγότερες θέσεις εργασίας και περιορισμένες επαγγελματικές ευκαιρίες.
Ο αντίκτυπος στην απασχόληση
Η τάση ξεκίνησε από την τεχνολογία, ένα κλάδο που κάποτε αναζητούσε τα ταλέντα σαν να ήταν χρυσός. Εταιρείες όπως η Microsoft, η Meta, η Google και η Salesforce συνήθιζαν να προχωρούν σε σημαντικές αυξήσεις στον αριθμό των εργαζομένων τους. Πλέον, σύμφωνα με το Live Data, όλες τους απασχολούν λιγότερους ανθρώπους από ό,τι το 2022 όταν έπιασαν ταβάνι. Και αυτό είναι πιθανώς μόνο η αρχή, σύμφωνα με τον CEO της, J. Scott Hamilton.
Για να εκτιμήσει την έκταση των περικοπών, η ομάδα του Hamilton ανέλυσε πρόσφατα την περίπτωση της Microsoftς, καταλήγοντας στην εκτίμηση ότι το μερίδιο των εργασιών που θα μπορούσαν, θεωρητικά, να γίνουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη θα περικόψει το 36% της εργασίας που εκτελείται σήμερα από τους εργαζόμενούς της, που με τη σειρά του σημαίνει περίπου 80.000 απολύσεις.
Η εκτίμηση ίσως αποδειχθεί πολύ απαισιόδοξη, δεδομένου ότι αφενός θα χρειαστεί πολύς χρόνος για μια εταιρεία ώστε να αναδιαμορφώσει την λειτουργία της γύρω από την διαθέσιμη τεχνολογία, αφετέρου ορισμένες εργασίες είναι απλά πολύ σημαντικές για να αφεθούν στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
Ίσως πάλι είναι και αρκετά συντηρητική δεδομένου ότι οι προβλέψεις της Live Data βασίζονται στο επίπεδο που είναι σήμερα η Τεχνητή Νοημοσύνη, παραβλέποντας την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται ο κλάδος.
Τι μπορεί όμως να φέρει αυτή η νέα εποχή των μικρότερων εταιρειών;
Εάν η Τεχνητή Νοημοσύνη κάνει φθηνότερη και ευκολότερη την ίδρυση εταιρειών, πιθανότατα θα δούμε περισσότερες- κάτι που αποδειχθεί σημαντικό για την υγεία της οικονομίας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Οι νέες επιχειρήσεις τείνουν να απασχολούν άτομα με λιγότερη εμπειρία και λιγότερα προσόντα, τα οποία οι μεγαλύτερες εταιρείες προσπερνούν. Είναι πιο πρόθυμες να δοκιμάσουν νέα πράγματα, κάτι που προωθεί την καινοτομία. Και δημιουργούν περισσότερο ανταγωνισμό για τους καθιερωμένους γίγαντες, κάτι που είναι καταλήγει καλό για τους καταναλωτές.
Οι μικρότερες εταιρείες ευνοούν επίσης την απόδοση των εργαζόμενων που απασχολούνται σε αυτές. Τις μεγάλες εταιρείες χαρακτηρίζουν συνήθως διαμάχες για την ιεραρχία, ανταγωνισμός, πιεστικά ωράρια και απαιτήσεις, η αίσθηση ότι είσαι απλώς ένα μικροσκοπικό ασήμαντο γρανάζι σε μια γιγάντια μηχανή. Οι μικρότερες επιχειρήσεις, αντίθετα, προσφέρουν ένα πιο ασφαλές και άνετο περιβάλλον για τον εργαζόμενο που καταλήγει να τον παρακινεί περισσότερο και να αυξάνει την αφοσίωσή του.
Ένας κόσμος μικρότερων εταιρειών θα μπορούσε όμως να στερήσει από τους εργαζόμενους κάτι ουσιαστικό: τις επαγγελματικές ευκαιρίες ανέλιξης που προσφέρουν οι μεγάλες εταιρείες. Οι μικρότερες εταιρείες δεν προσφέρουν τέτοιες ευκαιρίες, πράγμα που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι πιθανότατα θα χρειαστεί στο μέλλον να αλλάζουν εργοδότες πιο συχνά.
Οι μικρότερες εταιρείες είναι παράλληλα λιγότερο πιθανό να επενδύσουν σε εκπαίδευση κατά την εργασία – μια αλλαγή που θα επηρεάσει σημαντικά όσους βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους και ακριβώς τη στιγμή που η θέση τους αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο από την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Ένα μεγάλο ερώτημα αφορά επίσης τι σημαίνουν όλα αυτά για τους εργαζόμενους με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Εάν εμφανιστούν αρκετές νεοσύστατες επιχειρήσεις, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας για να αντισταθμίσουν όσες θέσεις εξαφανίζονται από τις μεγάλες εταιρείες. Αλλά αυτό θα απαιτούσε μια άνευ προηγουμένου άνθηση της επιχειρηματικότητας, αρκετά μεγάλη για να αντισταθμίσει τις περικοπές των κολοσσών και να απορροφήσει τους πτυχιούχους.
Η συνήθης διαβεβαίωση είναι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη, όπως κάθε επαναστατική τεχνολογία πριν από αυτήν, τελικά θα δημιουργήσει περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες θα καταστρέψει. Αυτό παραβλέπει μια σημαντική λεπτομέρεια, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Carl Benedikt Frey. Στα πρώτα στάδια της Βιομηχανικής Επανάστασης, οι περισσότερες καινοτομίες απλώς έκαναν την υπάρχουσα εργασία ταχύτερη και φθηνότερη.
Αυτό έκανε τους βιομηχάνων πολύ πλούσιους, αλλά για τον μέσο εργαζόμενο, οι μισθοί μόλις που μεταβλήθηκαν για τα πρώτα 80 περίπου χρόνια της βιομηχανοποίησης. Αρκετά αργότερα, με εφευρέσεις όπως η ηλεκτρική ενέργεια και το αυτοκίνητο που οδήγησαν σε εντελώς νέες βιομηχανίες, η οικονομική ανάπτυξη εκτοξεύτηκε και εμφανίστηκαν καλύτερες, υψηλόμισθες θέσεις εργασίας. Αν δεν είχε φτάσει ποτέ αυτό το δεύτερο κύμα, θα θυμόμασταν τη Βιομηχανική Επανάσταση πολύ διαφορετικά. «Τα περισσότερα κέρδη παραγωγικότητας μακροπρόθεσμα», τόνισε ο Frey, «προέρχονται από την πραγματοποίηση νέων και προηγουμένως αδιανόητων πραγμάτων».
Αυτή τη στιγμή, οι αμερικανικές εταιρείες φαίνεται να έχουν κολλήσει στην πρώτη φάση, σχολιάζει το Business Insider. Τόσα πολλά στελέχη επικεντρώνονται στη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης για να κάνουν την ίδια δουλειά με λιγότερους ανθρώπους, αντί να την εφαρμόζουν σε προβλήματα που δεν μπορούσαμε να λύσουμε πριν, προχωρώντας δηλαδή με το είδος των καινοτομιών που θα άνοιγαν νέους επιχειρηματικούς τομείς και θα δημιουργούσαν μεγαλύτερη ζήτηση για εργατικό δυναμικό, όχι λιγότερη.
«Ένας πραγματικός κίνδυνος είναι ότι θα έχουμε πιο μικρούς οργανισμούς, αλλά δεν θα δημιουργούν πραγματικά τόσα πολλά νέα πράγματα», σύμφωνα με τον Frey. «Αυτό θα είναι ένα ζοφερό μέλλον και ανησυχώ ότι κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση».
Πηγή: naftemporiki.gr
Διαβάστε επίσης: Καύσωνας: Απαγορευτικό και σήμερα για υπαίθριες εργασίες και ντελίβερι