Το πετρέλαιο κατέγραψε άλμα στις διεθνείς αγορές μετά τις αμερικανικές επιδρομές κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, προκαλώντας ανησυχίες για ενδεχόμενες διαταραχές στην ενεργειακή τροφοδοσία από τη Μέση Ανατολή.
Το Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς, εκτινάχθηκε έως και 5,7%, φτάνοντας τα 81,40 δολάρια το βαρέλι, πριν περιορίσει μέρος των κερδών του μέσα σε έντονη διαπραγμάτευση.
Brent (συμβόλαιο Αυγούστου): +1,8% στα 78,39 δολάρια το βαρέλι στις 11:05 ώρα Σιγκαπούρης.
Μέγιστη ενδοσυνεδριακή τιμή: 81,40 δολάρια, το υψηλότερο επίπεδο από τα μέσα Ιανουαρίου.
West Texas Intermediate (συμβόλαιο Αυγούστου): Άνοδος έως 6,2%, στα 78,40 δολάρια, τελικά στα 75,23 δολάρια.
Όγκος: Πάνω από 340.000 συμβόλαια Brent διακινήθηκαν τις πρώτες ώρες της συνεδρίασης.
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι αεροπορικές επιδρομές «εξάλειψαν πλήρως» τρεις στόχους και απείλησε με περαιτέρω στρατιωτικά πλήγματα εάν το Ιράν δεν συναινέσει στην ειρήνη. Η Τεχεράνη απάντησε προειδοποιώντας ότι οι επιθέσεις θα έχουν «αιώνιες συνέπειες».
Η κρίση ξεκίνησε πριν από περισσότερες από επτά ημέρες με ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν και έχει πυροδοτήσει αύξηση στις τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων, εκτίναξη των όγκων στα options και στροφή της καμπύλης των futures, αντανακλώντας ανησυχίες για περιορισμό των βραχυπρόθεσμων προμηθειών. Αν και η Μέση Ανατολή αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής αργού, δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις για διαταραχή στις ροές φυσικού πετρελαίου — ούτε καν για φορτία που διέρχονται από το Στενό του Ορμούζ.
Ο Μπομπ ΜακΝάλι, ιδρυτής της Rapidan Energy Advisers και πρώην σύμβουλος του Λευκού Οίκου, δήλωσε στο Bloomberg TV: «Οι traders αρχίζουν να πιστεύουν ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση. Έχουμε άνοδο 10 δολαρίων το βαρέλι από την αρχή του πολέμου – και πλέον λίγο παραπάνω. Η αγορά έχει απορροφήσει ένα εύλογο επίπεδο κινδύνου» είπε και πρόσθεσε: «Όλοι κρατούν την ανάσα τους, περιμένοντας να δουν αν το Ιράν ή το Ισραήλ θα μεταφέρουν τη σύγκρουση στην αγορά ενέργειας. Αν όχι, οι τιμές ίσως υποχωρήσουν».
Οι άνευ προηγουμένου αμερικανικές επιδρομές στόχευσαν να πλήξουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, χτυπώντας εγκαταστάσεις σε Φορντόου, Νατάνζ και Ισφαχάν. Στον ΟΗΕ, ο πρεσβευτής του Ιράν Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί προειδοποίησε ότι «ο χρόνος, η φύση και η έκταση» της ιρανικής απάντησης «θα αποφασιστούν από τις ένοπλες δυνάμεις».
Το μεγαλύτερο ρίσκο εντοπίζεται στο ενδεχόμενο κλεισίματος του Στενού του Ορμούζ — μιας στενής θαλάσσιας διόδου απ’ όπου διέρχεται το 20% της παγκόσμιας παραγωγής αργού. Το ιρανικό κοινοβούλιο έχει ήδη ζητήσει το κλείσιμο του στενού, σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση, όμως για να γίνει αυτό απαιτείται έγκριση από τον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Η Μούγιου Σου, ανώτερη αναλύτρια στην Kpler Ltd., δήλωσε: «Αν το Ιράν αποκλείσει το Στενό του Ορμούζ ακόμη και για μία ημέρα, η τιμή του πετρελαίου θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα 120 ή και 150 δολάρια».
Πιθανές εστίες ανάφλεξης και αντίποινα
Το Ιράν θα μπορούσε επίσης να στοχεύσει υποδομές πετρελαίου σε ανταγωνιστικές χώρες της περιοχής, όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα — όλα μέλη του OPEC+. Ήδη η Ριάντ και η Βαγδάτη εξέφρασαν ανησυχία μετά το αμερικανικό πλήγμα.
Παράλληλα, ενδέχεται να ενισχυθούν επιθέσεις στη Ερυθρά Θάλασσα, όπου οι Χούθι της Υεμένης έχουν ήδη προειδοποιήσει για αντίποινα. Εάν η κρίση κλιμακωθεί, είναι πιθανόν να στοχοποιηθούν και ιρανικές εγκαταστάσεις, όπως ο κόμβος εξαγωγών στην νήσο Χαργκ — εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου σε νέα άλματα, κάτι που η Ουάσιγκτον πιθανώς να επιδιώξει να αποφύγει.
Η στάση του OPEC+ και η εικόνα της αγοράς
Η προσοχή στρέφεται και στον OPEC+ (περιλαμβάνει και τη Ρωσία), ο οποίος πρόσφατα χαλάρωσε τους περιορισμούς στην παραγωγή με στόχο την επανάκτηση μεριδίου αγοράς. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ακόμη σημαντικά ανενεργά αποθέματα που μπορούν να επανενεργοποιηθούν.
Εν τω μεταξύ, τα καύσιμα κατέγραψαν επίσης άνοδο. Τα συμβόλαια diesel αυξήθηκαν έως και 7,8%, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 2024, ξεπερνώντας την άνοδο του αργού. Η διαφορά μεταξύ των δύο πλησιέστερων συμβολαίων του Brent (prompt spread) έφτασε προσωρινά τα 1,99 δολάρια ανά βαρέλι σε κατάσταση backwardation (σπάνιο φαινόμενο με υψηλότερες άμεσες τιμές), από 1,53 δολάρια την Παρασκευή, προτού υποχωρήσει εκ νέου.
Οι αναλυτές της RBC Capital Markets τόνισαν:
«Μπορεί να χρειαστούν μέρες ή και εβδομάδες για να γίνει σαφής η ιρανική απάντηση. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα συνιστούσαμε την αβασάνιστη εκτίμηση ότι “τα χειρότερα πέρασαν”».
Διαβάστε επίσης: Οι κυπριακές επιχειρήσεις στο «σταυροδρόμι» των δασμών, των κυρώσεων και της κλιματικής κρίσης