Η εκτίμηση του ΔΝΤ είναι πως τα εσωτερικά εμπόδια στην Ευρωπαϊκή Ένωση ισοδυναμούν με δασμούς 44% στα αγαθά και 110% στις υπηρεσίες, γεγονός που αποτυπώνει το τεράστιο οικονομικό κόστος αυτού του κατακερματισμού.
Η υπερβολική πολυπλοκότητα των κανόνων, η ανεπαρκής οικειοποίηση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς από τα κράτη μέλη και ο κίνδυνος που διατρέχει η αγορά από τον εθνικό κατακερματισμό του θεσμικού πλαισίου αποτελούν βασικές δυσκολίες για την ολοκλήρωσή της.
Η Ευρώπη σε ένα σταυροδρόμι: είναι καιρός να ολοκληρωθεί η Ενιαία Αγορά. Όμως οι δυσκολίες παραμένουν ισχυρές παρά τα σημαντικά οφέλη. Αυτό ήταν το περιεχόμενο της ομιλίας του Frank Elderson, μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ και Αντιπροέδρου του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, στο Νομικό Συνέδριο του SRB 2025
Οι δυσκολίες της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης
Η ενοποίηση της Ενιαίας Αγοράς υπήρξε και εξακολουθεί να είναι κεντρικός πυλώνας για την ευημερία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την εποχή της «Λευκής Βίβλου» του Ζακ Ντελόρ, που σχεδιάστηκε το 1985 για να ξεπεραστεί η ευρωσκλήρυνση, η κρίση ανταγωνιστικότητας και οι πολιτικές εντάσεις της εποχής, η Ενιαία Αγορά κατόρθωσε να αποφέρει σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη στους ευρωπαίους πολίτες αναφέρει ο αξιωματούχος της ΕΚΤ . Σήμερα, ωστόσο, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες, ενδεχομένως ακόμη πιο σύνθετες προκλήσεις σημείωσε ο Frank Elderson.
1. Υπερβολική πολυπλοκότητα του κανονιστικού πλαισίου
Η πολυπλοκότητα των κανόνων αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην αποτελεσματική λειτουργία της Ενιαίας Αγοράς. Οι ευρωπαϊκοί κανόνες συχνά προκύπτουν από την ανάγκη εξισορρόπησης διαφορετικών εθνικών συμφερόντων, ρυθμιστικών παραδόσεων και πολιτικών προτεραιοτήτων. Το αποτέλεσμα είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο νομικό πλαίσιο με πολλές εξαιρέσεις, αποκλίσεις και ειδικές ρυθμίσεις που δυσκολεύουν τις επιχειρήσεις να λειτουργήσουν διασυνοριακά.
Η υπερβολική πολυπλοκότητα δεν οφείλεται απαραίτητα στην ύπαρξη κανόνων, αλλά στη μη εναρμονισμένη εφαρμογή τους. Όπως τονίζεται εύστοχα, δεν απαιτείται μείωση των κανόνων, αλλά εναρμόνισή τους. Εναρμονισμένοι κανόνες προσφέρουν σαφήνεια, προβλεψιμότητα και διευκολύνουν την ανάπτυξη των επιχειρήσεων εντός της ΕΕ. Αντιθέτως, 27 διαφορετικά ρυθμιστικά καθεστώτα συντηρούν τον κατακερματισμό, αυξάνουν το κόστος συμμόρφωσης και μειώνουν την ανταγωνιστικότητα, ιδίως σε τομείς υψηλής σημασίας όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και η τραπεζική εποπτεία.
2. Έλλειψη οικειοποίησης από τα κράτη μέλη
Ενιαία Αγορά είναι κοινή αρμοδιότητα μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών. Όμως πολλές φορές τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν την ενιαία αγορά περισσότερο ως εξωτερική επιβολή παρά ως συλλογικό εγχείρημα που υπηρετεί το κοινό συμφέρον. Οι εθνικές κυβερνήσεις επιδιώκουν να προστατεύσουν εσωτερικά συμφέροντα και πολιτικές ευαισθησίες, γεγονός που οδηγεί σε διαφορετικές ρυθμιστικές επιλογές σε τομείς όπως η προστασία των καταναλωτών, η υγεία και η ασφάλεια.
Η μεταφορά των ευρωπαϊκών οδηγιών στο εθνικό δίκαιο συχνά συνοδεύεται από καθυστερήσεις, εσφαλμένες ερμηνείες ή και υπερβολική αυστηροποίηση — το φαινόμενο του λεγόμενου «χρυσού υπερθεματισμού», που θα ήταν ίσως ορθότερο να ονομαστεί «μολυβδούχος υπερρύθμιση», καθώς βαραίνει δυσανάλογα τις επιχειρήσεις. Αυτή η απόκλιση υπονομεύει την ουσία της Ενιαίας Αγοράς, καθώς οδηγεί σε διαφοροποιημένες προδιαγραφές και πρακτικές που καθιστούν δυσχερή τη διασυνοριακή επιχειρηματική δραστηριότητα.
3. Κίνδυνος εθνικού κατακερματισμού
Ίσως η πιο σοβαρή μακροπρόθεσμη απειλή είναι η εδραίωση ενός φαύλου κύκλου εθνικού κατακερματισμού. Αν κάθε κράτος υιοθετεί διαφορετικές πολιτικές για τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες του, τότε η ενιαία αγορά αποδυναμώνεται δομικά. Το πρόβλημα γίνεται ιδιαίτερα εμφανές στον τομέα των υπηρεσιών, που αποτελούν περίπου το 75% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Παρά την οικονομική βαρύτητά τους, τα εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο υπηρεσιών παραμένουν υψηλά – σχεδόν ίδιο επίπεδο με πριν 20 χρόνια – ενώ το ενδοενωσιακό εμπόριο υπηρεσιών δεν ξεπερνά σημαντικά εκείνο με τρίτες χώρες. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα εσωτερικά εμπόδια ισοδυναμούν με δασμούς 44% στα αγαθά και 110% στις υπηρεσίες, γεγονός που αποτυπώνει το τεράστιο οικονομικό κόστος αυτού του κατακερματισμού.
Η εδραίωση αυτού του κατακερματισμού υπονομεύει επίσης τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, ιδιαίτερα σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον. Αντί να αποτελεί ισχυρό και ενιαίο οικονομικό μπλοκ, η ΕΕ κινδυνεύει να λειτουργεί ως 27 παράλληλες αγορές με εσωτερικά εμπόδια, χάνοντας σε κλίμακα, ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητα απέναντι σε εξωτερικές πιέσεις.
Το τραπεζικό σύστημα στην ΕΕ παραμένει κατακερματισμένο
Παρά την ύπαρξη της τραπεζικής ένωσης, η αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών δεν είναι πλήρως ολοκληρωμένη. Οι τράπεζες λειτουργούν κυρίως σε εθνικό επίπεδο.
Οι διασυνοριακές τραπεζικές συγχωνεύσεις και εξαγορές είναι λίγες και υπάρχουν ακόμη πολλά ρυθμιστικά, νομικά και φορολογικά εμπόδια στις διασυνοριακές τραπεζικές δραστηριότητες.
Οι πολίτες δυσκολεύονται να χρησιμοποιούν τραπεζικές υπηρεσίες άλλου κράτους-μέλους. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δυσκολεύονται να αποκτήσουν διασυνοριακή χρηματοδότηση.Η διασυνοριακή πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα για ιδιώτες (όπως δάνεια, επενδυτικά προϊόντα, ασφάλειες) είναι ακόμα περιορισμένη.
Η Ένωση των Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union) στοχεύει στη διευκόλυνση των διασυνοριακών τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Γίνεται λοιπόν προσπάθεια ενοποίησης της αγοράς κεφαλαίων ώστε να διευκολυνθούν οι διασυνοριακές χρηματοδοτήσεις και επενδύσεις.
Τα οφέλη από την τραπεζική ενοποίηση
Τα οφέλη από την ενοποίηση αναζητούνται στην καλύτερη χρηματοδότηση της οικονομίας καθώς διευκολύνεται ηροή κεφαλαίων προς τις επιχειρήσεις, ειδικά τις μικρομεσαίες, που δυσκολεύονται να βρουν χρηματοδότηση στις εθνικές αγορές.
Οι επιχειρήσεις αποκτούν πρόσβαση σε ευρύτερη και φθηνότερη χρηματοδότηση σε όλη την Ευρώπη αναφέρει ο Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Συγχρόνως βελτιώνεται η ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς η ενοποίηση οδηγεί σε μεγαλύτερη διαφοροποίηση κινδύνου.
Ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα με τη δημιουργία ευρύτερης αγοράς που ενισχύει τον ανταγωνισμό και προσφέρει καλύτερες τιμές και υπηρεσίες για καταναλωτές και επιχειρήσεις.
Η ολοκλήρωση των κεφαλαιαγορών και των τραπεζικών αγορών θεωρείται αναγκαίο συμπλήρωμα για την ομαλή λειτουργία του ευρώ ενώ ενισχύει το ύψος των επενδύσεων και της ανάπτυξης δίνοντας περισσότερες επιλογές στους αποταμιευτές και κίνητρα για μακροπρόθεσμες επενδύσεις.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Κατήφεια στη Wall Street – Οι δηλώσεις Πάουελ έκοψαν τη φόρα στους δείκτες