Λιγότερο από δύο μήνες αφότου φυλακίζει τον βασικό πολιτικό του αντίπαλο, τον Εκρέμ Ιμάμογλου, και καταστέλλει μαζικές διαδηλώσεις με σιδηρά πυγμή, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται στη διεθνή σκηνή όχι ως απομονωμένος αυταρχικός ηγέτης, αλλά ως ρυθμιστής των πιο φλεγόντων γεωπολιτικών συγκρούσεων της εποχής: Ουκρανία, Συρία, Ιράν, Γάζα.
Κι αν κάποιος επιτρέπει αυτή την «επιστροφή», είναι ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος στην πρώτη μεγάλη περιοδεία της δεύτερης θητείας του χτίζει μεθοδικά έναν άξονα με Άγκυρα, Ριάντ και Ντόχα.
Ο άνθρωπος που παίζει σε όλα τα ταμπλό
Ο Τούρκος πρόεδρος φιλοξενεί σήμερα τις πρώτες απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας από την αρχή της εισβολής.
Παράλληλα, έχει αναλάβει ρόλο – κλειδί στη συμφωνία για τη μεταπολεμική Συρία, πείθοντας τον Τραμπ να άρει τις κυρώσεις κατά της χώρας και να «αγκαλιάσει» τον νέο ηγέτης της χώρας, τον πρώην τζιχαντιστή Αχμέντ αλ-Σαράα. Οι όροι της συμφωνίας: αμερικανική αναγνώριση, οικονομική βοήθεια, συμμετοχή στις «Συμφωνίες του Αβραάμ» — όλα με αντάλλαγμα την απομάκρυνση του Ιράν και των εξτρεμιστών από το συριακό έδαφος.
Η «χημεία» με Τραμπ
Οι δύο άνδρες έχουν ιστορικά καλή χημεία. «Ο Τραμπ βλέπει τον Ερντογάν σαν καθρέφτη του εαυτού του», γράφει το Carnegie. Τους ενώνει η αντιπάθεια για τους θεσμούς, το βαθύ κράτος, οι εμμονές με την ισχύ και τις μπίζνες, και η απέχθεια για τα φιλελεύθερα πρότυπα.
Αυτή η «συμφωνία ισχυρών ανδρών» αποδίδει καρπούς: ο Ερντογάν κερδίζει άρση κυρώσεων, ροή κεφαλαίων, γεωπολιτική αναβάθμιση. Ο Τραμπ εξασφαλίζει μια μεγάλη νίκη στη Μέση Ανατολή —και συμβόλαια δισεκατομμυρίων.
Η μεγάλη μπίζνα της Συρίας
Με την άρση των αμερικανικών κυρώσεων, η ανοικοδόμηση της Συρίας μπορεί να ξεκινήσει —και οι κυριότεροι ωφελημένοι είναι οι Τούρκοι εργολάβοι, με χρηματοδότηση από τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα ΗΑΕ.
Η Τουρκία αναλαμβάνει και την επιστροφή περίπου ενός εκατομμυρίου Σύρων προσφύγων, εκτονώνοντας εσωτερικές πιέσεις. Η ίδια η Συρία προσφέρεται πλέον ως ενεργειακός κόμβος και πιθανό πεδίο αμερικανικών επενδύσεων στον τομέα των υδρογονανθράκων.
Ο Αχμάντ αλ-Σαράα, πρώην ηγέτης του παρακλαδιού της Αλ Κάιντα στη Συρία, φωτογραφίστηκε στη Ριάντ δίπλα στον Τραμπ με το κοστούμι του, μιλώντας για «εμπιστοσύνη» και «καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Η μεταμόρφωσή του, σε μεγάλο βαθμό, είναι έργο του Ερντογάν, ο οποίος αξιοποίησε τις σχέσεις του με Κατάρ και τα σουνιτικά δίκτυα της περιοχής για να τον φέρει από την αφάνεια στο προσκήνιο. Στο περιθώριο, η Ουάσιγκτον διατηρεί στρατιωτικές βάσεις στη Συρία και επιφυλάξεις για την «εξαφάνιση» των χημικών όπλων.
Η απομόνωση του Ισραήλ
Μέσα σε όλα αυτά, η Ιερουσαλήμ μοιάζει να είναι ο μεγάλος χαμένος. Ο Τραμπ δεν συμβουλεύεται την ισραηλινή ηγεσία πριν τη συνάντηση με τον Σαράα και δηλώνει ότι η Συρία «θα αναγνωρίσει το Ισραήλ όταν έρθει η ώρα».
Ο Νετανιάχου αρνείται οποιαδήποτε παραχώρηση για την Παλαιστίνη, μπλοκάροντας τη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας στις Συμφωνίες του Αβραάμ. Η Ουάσιγκτον φαίνεται πρόθυμη να παρακάμψει το Ισραήλ χάριν μιας νέας, επικερδούς ισορροπίας με Άγκυρα και Ριάντ.
Οι Ευρωπαίοι
Και δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ που φροντίζουν να «αναβαθμίσουν» τον Ερντογάν. Η Ιταλία φρόντισε να τον βάλει από το «παράθυρο» στα πλούσια κονδύλια της Ε.Ε. για την αμυντική βιομηχανία και η Γερμανία, σε μία στροφή της έως τώρα θέσης της, σκέφτηκε να του πουλήσει Eurofighter. Μελόνι και Μερτς φαίνεται να γοητεύονται από την Τουρκία, παρά τις όποιες επίσημες ανακοινώσεις για τη στήριξή τους στην Ελλάδα.
Ο Ερντογάν, που φυλακίζει τον Ιμάμογλου και επιχειρεί συνταγματικές αλλαγές για να παραμείνει στην εξουσία, μετατρέπεται ξανά όχι απλά σε «αναγκαίο κακό», αλλά σε πολύτιμο σύμμαχο. Είναι νικητής στη Συρία, παίκτης- κλειδί στο ουκρανικό», εκλεκτός του Τραμπ και εταίρος των Ευρωπαίων.
Η περίπτωση Ερντογάν είναι η επιτομή του γεωπολιτικού τακτικισμού. Ένας αυταρχικός ηγέτης, με σχέσεις με τη Ρωσία, επιθετική ρητορική απέναντι σε συμμάχους του ΝΑΤΟ και εσωτερική καταπίεση, καταφέρνει να βρίσκεται στην καρδιά κάθε σημαντικής πρωτοβουλίας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Ο Τραμπ δεν τον κρίνει, τον ανταμείβει. Και η διεθνής σκηνή δείχνει —για άλλη μια φορά— ότι ο πιο «δύσκολος» συνομιλητής μπορεί να αποδειχθεί και ο πιο χρήσιμος.
Πηγή: naftemporiki.gr
Διαβάστε επίσης: ΠτΔ: Πέραν των 750 Κυπρίων του εξωτερικού ενδιαφέρονται για επαναπατρισμό