Της Βάσιας Καττή
Στο κατώφλι μιας ιστορικής μετάβασης βρίσκεται το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, με χρονοδιάγραμμα για εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή εντός του β΄ εξαμήνου του 2025. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου του ΧΑΚ, Μαρίνος Χριστοδουλίδης, μιλά στο Economy Today για το σχετικό νομοσχέδιο, το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί, την τύχη του προσωπικού, τον ρόλο του κράτους και τις αλλαγές που φέρνει η νέα εποχή για τις επιχειρήσεις που θέλουν να αντλήσουν κεφάλαια μέσω του ΧΑΚ, υπογραμμίζοντας ότι η αποκρατικοποίηση είναι στρατηγική επιλογή ανάπτυξης και όχι λύση ανάγκης.
Ώρα αποφάσεων για το ΧΑΚ
Το έργο της αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ προωθείται προς υλοποίηση και όπως δηλώνει ο Πρόεδρος του Συμβουλίου του ΧΑΚ, Μαρίνος Χριστοδουλίδης, «στοχεύεται όπως το δεύτερο εξάμηνο του 2025 τρέξει η σχετική διαδικασία για την εξεύρεση του στρατηγικού επενδυτή». Το σχετικό νομοσχέδιο που καταρτίστηκε για τον σκοπό αυτό, βρίσκεται, πλέον, στα τελικά στάδια της νομοτεχνικής επεξεργασίας από τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης που προηγήθηκε. «Αναμένεται προσεχώς η ολοκλήρωσή του, για να εγκριθεί ακολούθως από το Υπουργικό Συμβούλιο και να υποβληθεί στη συνέχεια στη Βουλή των Αντιπροσώπων προς έγκριση», εξηγεί ο κ. Χριστοδουλίδης.
Η διαδικασία που θα ακολουθήσει προβλέπει προκήρυξη προσφοράς για εκδήλωση ενδιαφέροντος από αναγνωρισμένα χρηματιστήρια – στρατηγικούς επενδυτές ως προβλέπεται στο νομοσχέδιο, προς αγορά του πλειοψηφικού πακέτου του ΧΑΚ, με σκοπό να καταλήξει η διαδικασία αυτή στην τελική επιλογή του στρατηγικού επενδυτή – χρηματιστηρίου, που θα αναλάβει ακολούθως τη λειτουργία του ΧΑΚ. «Ως γίνεται συνεπώς αντιληπτό, ουσιαστική παράμετρος για να επιτευχθεί η στόχευση αυτή στο χρονοδιάγραμμα που αναφέρεται ανωτέρω, είναι να εγκριθεί χωρίς τυχόν καθυστερήσεις το νομοσχέδιο, ώστε να γίνει εφικτό να ακολουθήσουν και οι περαιτέρω διαδικασίες που απαιτούνται, για ολοκλήρωση της αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ», επισημαίνει.
Τι φέρνει ο ιδιώτης επενδυτής
Η στροφή στη λειτουργία με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια είναι στρατηγικής σημασίας, σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου του ΧΑΚ. «Χωρίς αμφιβολία και ως είναι διαχρονικά αποδεδειγμένο διεθνώς, η λειτουργία μίας επιχειρηματικής οντότητας στη βάση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, της παρέχει περισσότερη ευελιξία, αυξημένη ανταγωνιστικότητα και δυνατότητα για πιο χαμηλό κόστος λειτουργίας, συγκριτικά με αντίστοιχη διαχείρισή της υπό κρατικό έλεγχο» σημειώνει, υπογραμμίζοντας πως τα πλείστα χρηματιστήρια παγκοσμίως και οπωσδήποτε αυτά της Ε.Ε. λειτουργούν σε πλήρως ιδιωτική βάση, «με σκοπό να αξιοποιούν αποτελεσματικότερα επιχειρηματικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται, καθώς και για να μπορούν να προσαρμόζονται με επιτυχία στις διαρκώς και γρήγορα μεταβαλλόμενες και απαιτητικές νέες συνθήκες».
«Στόχευση μέσω της αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ, είναι όπως το χρηματιστήριο που θα αναλάβει ως στρατηγικός επενδυτής στο ΧΑΚ, με την τεχνογνωσία, εμπειρίες, τεχνολογία και αυξημένες δυνατότητες που θα διαθέτει, να μπορεί να διευρύνει περαιτέρω το επενδυτικό προϊόν και τις προοπτικές ανάπτυξης της χρηματιστηριακής αγοράς. Συμπερασματικά, η κατεύθυνση που ακολουθείται για την ιδιωτικοποίηση του ΧΑΚ συνιστά την καθολικά ακολουθούμενη πρακτική σ’ όλες τις αναπτυγμένες οικονομίες».
Όσον αφορά την επενδυτική απήχηση της πρότασης, ο κ. Χριστοδουλίδης δηλώνει ότι «ναι, υπήρξε προκαταρκτικό ενδιαφέρον από αριθμό χρηματιστηρίων, ωστόσο θα αναμένεται αυτό ή/και οποιοδήποτε πρόσθετο ενδιαφέρον παρουσιαστεί, να μετουσιωθεί σε πραγματικό ενδιαφέρον με την υποβολή προσφορών για την απόκτηση του χρηματιστηρίου, όταν το δημόσιο θα προκηρύξει τη σχετική εκδήλωση ενδιαφέροντος».
Μελέτη εμπειρογνωμόνων έδειξε τον δρόμο
Η διαδικασία αποκρατικοποίησης καθορίστηκε λαμβάνοντας υπόψη προσφερόμενες εναλλακτικές επιλογές για το ΧΑΚ, ως αυτές προέκυψαν μέσα από μελέτη εμπειρογνωμόνων που είχαν οριστεί από το Υπουργείο Οικονομικών, οι οποίοι εξέτασαν τις διεθνώς κατάλληλες επιλογές και τις ενδεικνυόμενες για την περίπτωση του χρηματιστηρίου μας, επισημαίνει ο κ. Χριστοδουλίδης. «Με την ολοκλήρωση της προσπάθειας που καταβάλλεται, προσβλέπουμε να καταλήξουμε σ’ ένα θετικό αποτέλεσμα για να αναπτυχθεί περαιτέρω στην Κύπρο το χρηματιστήριο, που συνιστά ένα πολύ ουσιαστικό και πρωταρχικό εργαλείο οικονομικής και εταιρικής ανάπτυξης».
Δεν μένει ακάλυπτο το προσωπικό
Ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα σε κάθε αποκρατικοποίηση είναι το εργασιακό μέλλον των υπαλλήλων. Στην περίπτωση του ΧΑΚ, «έχουν γίνει προβλέψεις στο νομοσχέδιο που ετοιμάστηκε με προσφερόμενες εναλλακτικές επιλογές, μέσω των οποίων μπορεί να διασφαλιστεί το υφιστάμενο καθεστώς εργασίας τους». Συγκεκριμένα, εξηγεί ο κ. Χριστοδουλίδης, «θα δοθεί η επιλογή για μεταφορά όσων επιλέξουν, μέσω του Υπουργείου Οικονομικών, στο δημόσιο και να ακολουθήσει η παρεπόμενη κατανομή τους σε υπηρεσιακές ανάγκες που θα προκύπτουν, είτε εναλλακτικά ως εφαρμόζεται και σ’ αριθμό άλλων Οργανισμών, θα προσφερθεί πρόσθετα η αξιοποίηση εκ μέρους τους, ενός σχεδίου εθελούσιας αφυπηρέτησης ως προβλέπεται στο νομοσχέδιο. Χωρίς αμφιβολία, το προσωπικό του ΧΑΚ διαθέτει συσσωρευμένες εμπειρίες και τεχνογνωσία που μπορούν να αξιοποιηθούν θετικά στο μέλλον, αναλόγως των αναγκών που θα διαπιστωθούν».
Μείωση κόστους και προσέλκυση νέων εταιρειών
Ερωτηθείς πώς σκοπεύουν να διασφαλίσουν ότι η ιδιωτικοποίηση δεν θα οδηγήσει σε αύξηση του κόστους για τις εταιρείες που είναι εισηγμένες στο ΧΑΚ, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου απαντά: «Μέσω της ιδιωτικοποίησης, στοχεύεται να διευρυνθεί η επενδυτική βάση, να μεγαλώσει ο αριθμός των εισηγμένων εταιρειών και ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του ΧΑΚ με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, να μειωθεί κατά το δυνατό και το κόστος εισαγωγής και παραμονής εταιρειών στο ΧΑΚ και των επενδύσεων σ’ αυτό. Στόχος που τίθεται είναι να εξυπηρετηθεί περαιτέρω το επιχειρείν της Κύπρου, ώστε να μπορεί να αντλεί τα απαραίτητα κεφάλαια μέσω του ΧΑΚ για την ανάπτυξή του και ταυτόχρονα για να προσελκύονται στις επιχειρήσεις πρόσθετοι επενδυτές από την Κύπρο και το εξωτερικό, θεσμικοί και ιδιώτες, με σκοπό να εισρέουν νέα κεφάλαια μέσω των επενδύσεων στις εισηγμένες αξίες εταιρειών του ΧΑΚ».
Ραχοκοκαλιά της οικονομίας οι μικρομεσαίοι
Το ΧΑΚ δεν ξεχνά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας. «Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν για εμάς ένα διαρκή στόχο, ώστε να μπορέσουμε να προσελκύσουμε έναν ικανοποιητικό αριθμό τους για να εισαχθούν στο ΧΑΚ, ώστε αυτές να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα της αγοράς. Έχουμε συστήσει ειδικές αγορές και προϊόντα που απευθύνονται σε τέτοιες εταιρείες, υλοποιήσαμε πλάνο με ενημερωτική εκστρατεία για σχετική πληροφόρησή τους, εγκρίθηκε κατόπιν παραστάσεών μας συγκεκριμένο κίνητρο για έκδοση εταιρικών ομολόγων - μαζί με ελκυστική φορολογική ρύθμιση - και ταυτόχρονα προωθήσαμε εισηγήσεις μας προς την Κυβέρνηση για να δοθούν φορολογικά κίνητρα που θα καλύψουν και τέτοιες εταιρείες για να εισαχθούν στο ΧΑΚ».
Η ΝΕΑ Αγορά του ΧΑΚ (Νεοαναπτυσσόμενων Εταιρειών Αγορά) έχει ήδη προσελκύσει αρκετές μικρομεσαίες επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη και η φιλοδοξία είναι αυτή η δυναμική να ενισχυθεί περαιτέρω με το νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς, «διότι τέτοιες εταιρείες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας και συνεπώς θα πρέπει να στηριχθούν και αναπτυχθούν μέσω της αγοράς μας».
Ο ρόλος του κράτους στη νέα εποχή του ΧΑΚ
Ερωτηθείς πώς θα διαμορφωθεί ο ρόλος του κράτους μετά την ιδιωτικοποίηση, ο κ. Χριστοδουλίδης απαντά: «Έχει γίνει σχετική πρόβλεψη στο νομοσχέδιο, εάν το Κράτος τελικά το επιθυμεί, όπως το δημόσιο διατηρήσει ένα μειοψηφικό ποσοστό στο κεφάλαιο του χρηματιστηρίου. Αυτό κρίθηκε ως σημαντικό, ώστε το δημόσιο να σταθεί αρωγός στο χρηματιστήριο του εξωτερικού που τελικά θα επιλεγεί και θα επενδύσει και αναλάβει το ΧΑΚ, για να μπορέσει να αναπτύξει αποδοτικότερα τις εργασίες του και να προσδώσει μία νέα διάσταση στο ΧΑΚ, σε ακόμη πιο αποτελεσματική βάση». Παράλληλα, ο ίδιος εξηγεί ότι, «βάσει της ευρύτερης Νομοθεσίας, ούτως, ή άλλως θα έχουν ρυθμιστικό ή και εποπτικό ρόλο στο ΧΑΚ οι Εποπτικές Αρχές, όπως είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η Κεντρική Τράπεζα, βάσει και των προβλεπόμενων ευρωπαϊκών ρυθμίσεων».
Ωστόσο, υπογραμμίζει πως είναι ζωτικής σημασίας η συνεχής στήριξη από την Πολιτεία: «Είναι εκ των ων ουκ άνευ απαραίτητο ως ισχύει διεθνώς, οι θεσμοί της Πολιτείας να στηρίζουν διαρκώς τη χρηματιστηριακή αγορά και να συνδράμουν συνεχώς στην ανάπτυξή της, ώστε μέσω αυτής να αναπτύσσεται η οικονομία και οι επιχειρήσεις της. Παρακολουθούμε όλοι τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι κεφαλαιαγορές στις αναπτυγμένες οικονομίες, την ιδιαίτερη σημασία που προσδίδεται σ’ αυτές από τις Κυβερνήσεις και τα οικοσυστήματα των χωρών τους, καθώς και την προσπάθεια που καταβάλλεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση για περαιτέρω συμβολή των κεφαλαιαγορών στην οικονομική ανάπτυξη της Ένωσης, μέσω και του πλάνου που τιτλοφορείται ‘’Savings and Investment Union’’ που υιοθέτησε η Ε.Ε., καθώς και την ευαισθησία που επιδεικνύουν οι αγορές σε σημαντικά οικονομικά και γεωπολιτικά γεγονότα που προκύπτουν και τις επηρεάζουν», συμπληρώνει.
Στρατηγική επιλογή ανάπτυξης - όχι λύση ανάγκης
Τι θα λέγατε σε όσους θεωρούν ότι η αποκρατικοποίηση είναι μια λύση ανάγκης και όχι μια στρατηγική επιλογή ανάπτυξης; «Η αποκρατικοποίηση είναι ένα μεγάλο έργο και καινοτόμο για την Κύπρο, με πολύπλευρες πτυχές. Είναι γεγονός ότι στον τομέα αυτό στην Κύπρο δεν υπάρχουν σημαντικές αντίστοιχες εμπειρίες. Για την περίπτωση του ΧΑΚ, η στόχευση αυτή είναι οπωσδήποτε μία στρατηγική επιλογή ανάπτυξης και όχι λύση ανάγκης. Αν και το χρηματιστήριο ως γνωστό διεξήλθε την τελευταία 20ετία μέσα από σημαντικές οικονομικές, τραπεζικές και υγειονομικές κρίσεις που επηρέασαν τον Οργανισμό, καθώς ειδικότερα και τις εισηγμένες σ’ αυτό εταιρείες και τις επενδύσεις, εντούτοις δεν παύει το ΧΑΚ να συνιστά ένα σημαντικότατο αναπτυξιακό μοχλό και εργαλείο εταιρικής και οικονομικής ανάπτυξης. Είναι σημαντικό η Πολιτεία σε σταθερή βάση (Κυβερνήσεις, οργανωμένα σύνολα και κόμματα, η Βουλή, ο επιχειρηματικός κόσμος, κ.τλ.), να στηρίζουν το χρηματιστήριο και να αντιληφθούμε όλοι ότι με την ανάπτυξη του ΧΑΚ επωφελείται η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και της οικονομίας μας ευρύτερα».
Διαβάστε επίσης: Υπουργός Μεταφορών: Σύντομα τα νέα σχέδια επιχορήγησης ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων