Σύμφωνα με την οικολογική επιστήμη, προκειμένου να αποφευχθεί μια κλιματική καταστροφή, όσοι ευθύνονται σήμερα για τις μεγαλύτερες εκπομπές άνθρακα θα πρέπει να φτάσουν σε μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Ωστόσο, για να φτάσουμε στο επίπεδο εκπομπής μηδενικών ρύπων, θα απαιτηθούν σημαντικές δεσμεύσεις τόσο από τις κυβερνήσεις όσο και από τις επιχειρήσεις. Αυτό μπορεί να καταστεί δυνατό μόνο μέσω της επακριβούς περιγραφής και τεκμηρίωσης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που προκαλούν τις εκπομπές ρύπων και αντικατοπτρίζουν πλήρως την περιβαλλοντική ζημιά.
Τα τελευταία δύο χρόνια, τονίστηκε «η ανάγκη να γίνει πράσινο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ούτως ώστε οι οικονομικές αποφάσεις να λαμβάνουν υπόψη τις κλιματικές παραμέτρους». Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει απαίτηση για υποχρεωτική δημοσιοποίηση οικονομικών αναφορών σχετικών με το κλίμα, βάσει του πλαισίου του Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD). Σήμερα, οι λογιστικές υπηρεσίες βρίσκονται αντιμέτωπες με μια πρόκληση και μια ευκαιρία: Να αξιοποιήσουν την εμπειρία τους στη μέτρηση, τις αναφορές και τον έλεγχο, ενώ, παράλληλα, θα συνεργάζονται με κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και την ίδια την κοινωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Επίτευξη μετρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο με ακρίβεια και συνέπεια
Παρότι δεν υπάρχει ρητή αναφορά για την κλιματική αλλαγή στα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧA), το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB) έχει παράσχει καθοδήγηση τα τελευταία χρόνια σχετικά με τις απαιτήσεις γνωστοποίησης στοιχείων που σχετίζονται με αυτήν. Ταυτόχρονα, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος ως προς τη θέσπιση σαφών προτύπων για την υποβολή εκθέσεων για το κλίμα και την ευρύτερη βιωσιμότητα. Αυτό περιλαμβάνει την Οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Αναφορές Εταιρικής Βιωσιμότητας (Corporate Sustainability Reporting Directive - CSRD) και το Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Αειφορίας (ISSB) που ιδρύθηκε από το Ίδρυμα Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS) στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή του 2021 (COP26) στη Γλασκώβη.
Εντός του επόμενου έτους, αναμένεται ότι το ISSB θα εισαγάγει ένα ελάχιστο παγκόσμιο πλαίσιο που θα καθορίζει τα όρια και τα πρότυπα χρηματοοικονομικής αναφοράς που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα. Συνολικά, η υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας δεν αφορά μόνο τη διαφάνεια αλλά και τον μετασχηματισμό. Αυτό σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια, ο επιχειρηματικός κόσμος είναι πιθανό να δει μερικές από τις πιο σημαντικές καινοτομίες των τελευταίων δεκαετιών, στον τομέα της εταιρικής λογιστικής και των αναφορών.
Η εξελισσόμενη εναρμόνιση των προτύπων αναφορών για τα κλιματικά και τα ευρύτερα ζητήματα που συνδέονται με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (Environment, Social and Governance – ESG) έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, δεδομένης της έλλειψης σχετικών και χρήσιμων για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων πληροφοριών για το κλίμα – πληροφοριών που επιτρέπουν στα ενδιαφερόμενα μέρη να αξιολογούν τον περιβαλλοντικό κίνδυνο και ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε προσπάθειες προσαρμογής και μετριασμού. Αυτή η έλλειψη των απαραίτητων πληροφοριών θεωρείται όλο και περισσότερο ως εμπόδιο στη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία.
Θέτοντας την αναφορά των δεικτών ESG και βιωσιμότητας στην ατζέντα του διοικητικού συμβουλίου
Για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να βρεθούν ένα βήμα πιο μπροστά από τους ανταγωνιστές τους, τα διοικητικά τους συμβούλια θα πρέπει να κατανοήσουν πώς οι επενδυτικές τάσεις σε σχέση με τα ESG θέματα επηρεάζουν την πρόσβαση σε κεφάλαια και τις σχέσεις με τους επενδυτές. Πρέπει επίσης, να γνωρίζουν τις πρωτοβουλίες της αγοράς και των ρυθμιστικών αρχών που σχετίζονται με τα ESG ζητήματα. Τα διοικητικά συμβούλια θα πρέπει να παρακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις σχετικά με τις αναφορές βιωσιμότητας και να παρακολουθούν πώς βλέπουν οι πάροχοι δεδομένων ESG την εταιρεία τους. Επιπλέον, θα πρέπει να αξιολογήσουν ποιες ESG περιοχές αφορούν περισσότερο την εταιρεία τους. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να ενσωματωθούν στην ευρύτερη στρατηγική της εταιρείας και στη διαχείριση επιχειρηματικού κινδύνου.
Αναζητώντας μεθόδους διασφάλισης για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στις εκθέσεις βιωσιμότητας
Οι επιχειρήσεις προσπαθούν όλο και περισσότερο να συμβάλουν στη δημιουργία ευρύτερης ευημερίας, δημιουργώντας μακροπρόθεσμη αξία για πολλαπλά ενδιαφερόμενα μέρη. Αυτό απαιτεί επανεξέταση των εταιρικών αναφορών και ενδέχεται να οδηγήσει σε δύσκολα ερωτήματα για τους επικεφαλής των οικονομικών τμημάτων.
Το ερώτημα είναι: πώς; Στόχος είναι να προετοιμαστούν αναφορές, οι οποίες θα είναι σαφείς και διαφανείς, θα βασίζονται σε δεδομένα υψηλής ποιότητας και θα έχουν παραχθεί μέσα από αξιόπιστες διαδικασίες και έγκυρα συστήματα. Πέραν της επιδίωξης της υπεροχής των οικονομικών αναφορών, η εστίαση από τις επιχειρήσεις στη μακροπρόθεσμη αξία σημαίνει πως αυξάνεται η ζήτηση για μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των εκθέσεων για θέματα ESG και βιωσιμότητας.
Καθώς αποκαλύπτονται περισσότερες πληροφορίες για τους δείκτες ESG και βιωσιμότητας, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναμένουν την αντιμετώπιση περισσότερων ερωτημάτων. Αυτά μπορεί να αφορούν το βάθος και την αξιοπιστία των γνωστοποιήσεών τους, την έκθεση σε κίνδυνο και την ανθεκτικότητα, καθώς και τις ανησυχίες σχετικά με το λεγόμενο «greenwashing». Οι εταιρείες μπορεί να θελήσουν ή να τους ζητηθεί να παρέχουν επαλήθευση σχετικά με τις αναφορές τους για να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη των ενδιαφερομένων μερών.
Η ανεξάρτητη διασφάλιση σχετικά με τις αναφορές και τις γνωστοποιήσεις για το κλίμα μπορεί να αυξήσει την αξιοπιστία των αναφορών, την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων και την εμπιστοσύνη στις αγορές. Αυτή η διαδικασία μπορεί να εξασφαλίσει μια ισχυρή διαδρομή ελέγχου που σχετίζεται με το κλίμα και τις ευρύτερες αναφορές ESG, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης και του ελέγχου των αναφορών, των μοντέλων και των γνωστοποιήσεων της διοίκησης. Το CSRD, για παράδειγμα, θα απαιτεί από πολλές εταιρείες να αναζητούν «περιορισμένη διασφάλιση» σχετικά με τις αναφερόμενες πληροφορίες βιωσιμότητας, είτε από τον νόμιμο ελεγκτή τους είτε από ανεξάρτητο πάροχο ελεγκτικών υπηρεσιών.
Ενσωματώνοντας τη χρηματοοικονομική λειτουργία
Μια εταιρεία μπορεί να δημιουργεί αξία για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μόνο όταν αξιοποιεί τις δεξιότητες και τη συμβολή ολόκληρου του οργανισμού, υπό το κοινό όραμα της ηγεσίας. Η χρηματοοικονομική λειτουργία μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια εμπλέκοντας, κατανοώντας και συνδέοντας τις απαιτήσεις των ενδιαφερόμενων μερών (ιδιαίτερα αυτές των επενδυτών) και μεταφράζοντας τις σε σχετικές και ουσιώδεις μετρήσεις και γνωστοποιήσεις.
Οι αναφορές πρέπει να είναι αξιόπιστες, έγκυρες και σχετικές με τα ενδιαφερόμενα μέρη, αλλά και να συνδέουν με σαφή τρόπο τις χρηματοοικονομικές και μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες. Οι οικονομικοί διευθυντές μπορούν να ενισχύσουν την πειθαρχία στις διαδικασίες και τους ελέγχους των μη χρηματοοικονομικών αναφορών, με βάση την εμπειρία και τις γνώσεις τους σε κορυφαίες πρακτικές, ούτως ώστε να υποστηρίξουν τις αναφορές για ESG θέματα και βιωσιμότητας.
Θέτοντας τη χρηματοοικονομική λειτουργία στο επίκεντρο της βιωσιμότητας
Η επιτυχία των μη χρηματοοικονομικών αναφορών είναι πιθανό να εξαρτηθεί από το πόσο σχετικές είναι για τα ενδιαφερόμενα μέρη, αλλά και πόσο αξιόπιστες και έγκυρες είναι. Είναι σημαντικό για τη χρηματοοικονομική λειτουργία να διασφαλιστεί ότι οι χρηματοοικονομικές και οι μη χρηματοοικονομικές αναφορές έρχονται πιο κοντά μεταξύ τους, αντί να απομακρύνονται, δίνοντας έτσι στα ενδιαφερόμενα μέρη μεγαλύτερη διαφάνεια και πληροφόρηση, που μεταφράζεται σε σχετικές και ουσιαστικές μετρήσεις και γνωστοποιήσεις.
Αυτό που χρειάζονται οι επιχειρήσεις είναι μια συνεκτική καταγραφή των επιδόσεών τους, τόσο στις χρηματοοικονομικές όσο και στις μη χρηματοοικονομικές αναφορές. Για παράδειγμα, γιατί είναι σχετικό το επιχειρηματικό μοντέλο και ποιες επιδόσεις έχουν επιτευχθεί; Πώς αμείβεται η διοίκηση; Ποιος είναι ο αντίκτυπος της εταιρείας στο περιβάλλον; Με αυτόν τον τρόπο, οι επενδυτές θα μπορούν, όχι μόνο να κατανοήσουν τη σημερινή οικονομική τους απόδοση, αλλά και να αντιληφθούν τη μακροπρόθεσμη αξία της εταιρείας.
Από την Κωνσταντίνα Χαραλαμπίδου, Ανώτερη Διευθύντρια Χρηματοοικονομικών Λογιστικών Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της ΕΥ Κύπρου.
