Από τις αποφάσεις των Γάλλων ειδικών που ανέλαβαν πρόσφατα μετά από προσφορές ως συντονιστές για το τερματικό στο Βασιλικό θα εξαρτηθεί η έλευση του φυσικού αερίου, η οποία όπως όλα δείχνουν θα καθυστερήσει περαιτέρω αφού επίσημα πλέον τοποθετείται μετά την ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων μπαταριών για αποθήκευση ενέργειας, αλλά και νέων γεννητριών στο σταθμό Δεκέλειας.
Αυτό προκύπτει από τα όσα ανέφερε ο πρόεδρος της ΑΗΚ και αντιπρόεδρος της ΕΤΥΦΑ, Γιώργος Πέτρου στο κρατικό ραδιόφωνο την Παρασκευή το πρωί. Μάλιστα για πρώτη ίσως φορά το τελευταίο διάστημα ο κ. Πέτρου απέφυγε να προβεί σε εκτίμηση για το χρόνο έλευσης του φυσικού αερίου στην Κύπρο, της μόνης λύσης για σοβαρή μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος.
Από τα όσα ανέφερε, όμως, όλα δείχνουν πως δεν θα πρέπει να αναμένεται φυσικό αέριο ούτε το 2027 χωρίς να αποκλείεται καθυστέρηση μερικών χρόνων ακόμη εφόσον οι Γάλλοι ειδικοί προκρίνουν επανασχεδιασμό του έργου. Το σκηνικό, όπως άφησε να εννοηθεί ο κ. Πέτρου αναμένεται να ξεκαθαρίσει τις επόμενες δυο με τρεις εβδομάδες, διάστημα που ζήτησε ο project manager, ο υπεύθυνος του έργου για να εκφέρει άποψη για το πώς θα προχωρήσει το έργο.
«Υπάρχει ένας σχεδιασμός, η εταιρεία η οποία ανέλαβε μας έχει πει ότι για να μπορέσει να εκφέρει γνώμη πρέπει να μελετήσει το design που έχουμε, τα σχέδια δηλαδή, τα οποία δεν ήταν συμπληρωμένα μας έλεγαν κατά 95% .. θα τα μελετήσω κύριοι και αν τα βρω ότι είναι αποδεκτά θα σας πω πώς θα προχωρήσετε. Διαφορετικά ίσως χρειαστεί να επανασχεδιάσουμε ορισμένες εγκαταστάσεις», ανέφερε ο κ. Πέτρου συμπληρώνοντας πως όλα όσον αφορά το έργο από την έναρξη του «πήγαν κακήν κακώς». Σημειώνεται ότι η σύμβαση με του Γάλλους και συγκεκριμένα με την εταιρεία T.EN PMS Services Ltd (Technip Energies) υπογράφηκε μόλις τον περασμένο Μάιο «για την παροχή Υπηρεσιών Συντονιστή του Έργου (Project Management Services) για την Ολοκλήρωση του Τερματικού Εισαγωγής Φυσικού Αερίου στην Περιοχή Βασιλικού».
Στόχος τώρα η επάρκεια
Όπως αναφέρθηκε ο πρόεδρος της ΑΗΚ είπε πως της έλευσης του φυσικού αερίου όταν και εφόσον αποφασιστεί η διαδικασία για ολοκλήρωση των εργασιών στο τερματικό Βασιλικού, θα προηγηθεί η αποθήκευση και η αναβάθμιση του σταθμού της Δεκέλειας.
Συγκεκριμένα ερωτηθείς από την Ελένη Βρετού αν θα έχουμε πρώτα τη Δεκέλεια και μετά το φυσικό αέριο και επομένως να μην περιμένει κανείς τώρα φθηνότερο ρεύμα απάντησε καταφατικά. «Ναι, πολύ σωστά στόχος είναι τώρα η επάρκεια, δηλαδή να εξασφαλίσουμε ότι έχουμε ρεύμα συνεχώς. Μικρομειώσεις μπορεί να παρουσιαστούν, αλλά έχετε δίκιο η σοβαρή μείωση θα επέλθει μόνο με την άφιξη του φυσικού αερίου», είπε.
Αυτό το συμβούλιο, όμως όπως ανέφερε, «τόλμησε και πίεσε για να προχωρήσουν οι εγκαταστάσεις γεννητριών στη Δεκέλεια, αποθήκευσης στη Δεκέλεια, αποθήκευσης στη Μονή». Εντούτοις πρόσθεσε πως υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες οι οποίες δεν μπορούν να παρακαμφθούν λόγω των προσφορών.
Για την αποθήκευση ανέφερε πως στόχος είναι μέχρι τα μέσα του επόμενου καλοκαιριού να υπάρχει αποθήκευση στη Δεκέλεια. Όσον αφορά τις γεννήτριες, όμως, είπε πως η παράδοσή τους, εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά αναμένεται το 2027.
Όσον αφορά ειδικότερα την εγκατάσταση νέων γεννητριών της ΑΗΚ στη Δεκέλεια ο κ. Πέτρου είπε πως η διαδικασία προχωρά, αλλά και πως εκ των πραγμάτων λόγω των διαδικασιών/προσφορών αλλά και της αυξημένης ζήτησης για γεννήτριες εξαιτίας των data centers στην Αμερική, δεν πρέπει αναμένονται στην Κύπρο προτού περάσει ενάμισης χρόνος περίπου.
Στο μεσοδιάστημα, είπε, γίνονται γρήγορες κινήσεις για την αποθήκευση, όχι μόνο από την ΑΗΚ αλλά και από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) που βγαίνει σε προσφορές για τις δικές του μπαταρίες που όπως υποστήριξε ο κ. Πέτρου θα βοηθήσουν όλο το σύστημα. Προσφορές που άνοιξαν την Παρασκευή με ανάδοχο την ΑΗΚ.
Ερωτήματα από ΣΑΗ για αποθήκευση
Για την προγραμματισμένη αποθήκευση,πάντως, επίσης την Παρασκευή υπήρξε παρέμβαση του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΣΑΗ) με την οποία θέτει σειρά ερωτημάτων. Συγκεκριμένα με ανακοίνωσή του ο Σύνδεσμος τονίζει την ανάγκη για τεκμηρίωση και διαφάνεια γύρω από το θέμα αναφέροντας πως «το τελευταίο διάστημα προβάλλεται στην κοινή γνώμη η εικόνα ότι το Κεντρικό Σύστημα Αποθήκευσης Ενέργειας, το οποίο προγραμματίζεται να υλοποιηθεί από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), αποτελεί μία εξ ορισμού ωφέλιμη επένδυση, απαραίτητη για τη μείωση των περικοπών πράσινης ενέργειας και τη μείωση του κόστους ρεύματος. Παρουσιάζεται, μάλιστα, ως μία αναμφισβήτητη «ευκαιρία» που δεν επιδέχεται ερωτηματικά ή ενστάσεις». Με τον Σύνδεσμο, όμως, να αμφισβητεί τα όσα αναφέρονται και να θέτει πληθώρα ερωτημάτων για το έργο.
Το έργο, αναφέρει ο Σύνδεσμος επικαλούμενος δημόσιες δηλώσεις, εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό κόστος περίπου €60 εκατομμυρίων. «Από αυτά, τα μισά αναμένεται να καλυφθούν μέσω του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης της Ε.Ε. Το υπόλοιπο ποσό, δηλαδή περί τα €30 εκατομμύρια, δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί πώς θα χρηματοδοτηθεί», συνεχίζει. Τα ερωτήματα που θέτει ο Σύνδεσμος αφορούν και τον τρόπο λειτουργίας του Κεντρικού Συστήματος Αποθήκευσης, «το οποίο όπως τονίζεται δεν θα συμμετέχει στη αγορά».
Στο πλαίσιο αυτό ο ΣΑΗ ερωτά και τα εξής:
- Από πού θα προμηθεύεται την ενέργεια για φόρτιση;
- Ποιος θα καλύπτει το σχετικό κόστος;
- Ποια κριτήρια θα διέπουν την αποφόρτιση;
- Πώς και σε ποιους θα κατανέμεται το όφελος ή η επιβάρυνση;
Την ίδια ώρα ο ΣΑΗ υποστηρίζει πως η παρέκκλιση που έχει λάβει η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία επιτρέπει στο ΔΣΜΚ να έχει ιδιοκτησία Κεντρικού Συστήματος Αποθήκευσης, δεν αφορά την εμπορική αξιοποίηση της αποθηκευμένης ενέργειας και πως το Κεντρικό Σύστημα Αποθήκευσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για λόγους ευστάθειας του δικτύου, όπως για παράδειγμα η εξισορρόπηση συχνότητας σε περιπτώσεις αιφνίδιων μεταβολών. «Η μείωση των περικοπών ΑΠΕ μπορεί να προκύψει μόνο έμμεσα, εάν μέσω του Κεντρικού Συστήματος Αποθήκευσης μειωθεί η ανάγκη διατήρησης υψηλής συμβατικής ισχύος στο σύστημα, και έτσι δημιουργηθεί «χώρος» για περισσότερη απορρόφηση πράσινης ενέργειας.
Ως εκ τούτου, η παρουσίαση του Κεντρικού Συστήματος Αποθήκευσης του ΔΣΜΚ ως «εργαλείου μείωσης περικοπών» ή ως μέσου για «μείωση κόστους στον καταναλωτή» αποτελεί προϊόν παραπληροφόρησης, δημιουργεί λανθασμένες εντυπώσεις στην κοινή γνώμη και δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο και τον σκοπό της παρέκκλισης», συνεχίζει.
Παράλληλα, όπως αναφέρει, δεκάδες ιδιωτικά έργα αποθήκευσης ενέργειας στην Κύπρο παραμένουν σε καθεστώς αναμονής, παρά το γεγονός ότι έχουν λάβει τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις. «Σε αρκετές περιπτώσεις, εκκρεμεί η έκδοση τελικών όρων σύνδεσης, διαδικασία που εποπτεύεται από τον ΔΣΜΚ. Τον ίδιο δηλαδή φορέα που υλοποιεί πλέον και το κρατικό έργο αποθήκευσης. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί ερωτήματα ως προς την ίση μεταχείριση, τον ανταγωνισμό και τη διατήρηση συνθηκών διαφανούς και αδιάβλητης πρόσβασης στην αγορά», συμπληρώνει.