Του Ξένιου Μεσαρίτη
Σε ισχύ από 2 Ιουνίου μπαίνει η νέα οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, με έμφαση στην απλοποίηση για τους πολίτες αλλά με σταθερή προσήλωση στην αυστηρή συμμόρφωση, διαμυνείουν οι επόπτες του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η νέα οδηγία AML δημοσιεύτηκε χθες στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και αντικαθιστά την προηγούμενη έκδοση του 2019 ενώ τίθεται σε εφαρμογή από τις 2 Ιουνίου του 2025.
Στόχος παραμένει η διαφύλαξη της χώρας
Μεταξύ των βασικών αλλαγών που έχουν γίνει ήδη στην Κεντρική Τράπεζα που διαφαίνεται ότι λαμβάνεται πλέον ακόμη πιο σοβαρά η αντιμετώπιση των ζητημάτων AML είναι η αναβάθμιση του σχετικού Τμήματος σε Διεύθυνση Πρόληψης Νομιμοποίησης Εσόδων ενώ η νέα οδηγία εκτείνεται πλέον πέραν από τα πιστωτικά ιδρύματα σε όλους τους εποπτευόμενους της Κεντρικής Τράπεζας, καλύπτοντας το σύνολο των υπόχρεων οντοτήτων της ΚΤΚ.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Διεύθυνσης, κ. Κλεάνθη Ιωαννίδη, ο οποίος μίλησε χθες ενώπιον δημοσιογράφων, στόχος είναι ένα σύστημα που δεν επιτρέπει να χρησιμοποιηθεί το χρηματοπιστωτικό περιβάλλον ως εργαλείο παράνομων δραστηριοτήτων, διαφυλάσσοντας τη φήμη της χώρας και την οικονομική της σταθερότητα.
«Ένα σύστημα καθαρό δεν είναι τόσο ευάλωτο», ανέφερε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας πως η διαφάνεια προστατεύει όχι μόνο τις επιχειρήσεις αλλά και τους ίδιους τους πολίτες.
Απλούστερες διαδικασίες για τους χαμηλού ρίσκου
Η βασική αρχή της νέας οδηγίας είναι η προσέγγιση βάσει κινδύνου, ευθυγραμμισμένη πλήρως με τις συστάσεις της FATF του διεθνούς οργανισμού που έχει εκδώσει την «βίβλο» του AML αλλά και τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι υπόχρεες οντότητες καλούνται να αξιολογούν τον βαθμό κινδύνου κάθε πελάτη ή συναλλαγής και να εφαρμόζουν ανάλογα μέτρα επιμέλειας.
Αυτό μεταφράζεται σε απλούστερες διαδικασίες για τους πολίτες και επιχειρήσεις χαμηλού ρίσκου, όπως οι συνταξιούχοι, με αποδοχή φωτοαντιγράφων αντί πρωτοτύπων πιστοποιητικών είτε λογαριασμών και δυνατότητα χρήσης ήδη υφιστάμενων πληροφοριών. Ειδική μέριμνα δίνεται σε άτομα με προβλήματα υγείας ή κινητικότητας, με ευελιξία στη συλλογή εγγράφων και εκπροσώπηση από συγγενείς ή φροντιστές.
Παράλληλα, η οδηγία προβλέπει χρήση εναλλακτικών αποδεικτικών στοιχείων για την επιβεβαίωση διευθύνσεων (όπως κρατικά έγγραφα ή ηλεκτρονικοί λογαριασμοί), αλλά και αποδοχή εγγράφων σε ψηφιακή μορφή, φέρνοντας το σύστημα πιο κοντά στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Καλύτερη κατανομή πόρων των εποπτευόμενων
Ο κ. Ιωαννίδης τόνισε ότι οι αλλαγές που ανακοινώθηκαν «προέκυψαν από την επαφή της Κεντρικής Τράπεζας με οργανισμούς και ομάδες και είναι μέτρα που θα επιφέρουν την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και καλύτερη κατανομή των πόρων των υπόχρεων οντοτήτων». «Η αυστηρότητα παραμένει αναλλοίωτη» υπογράμμισε.
Αν και διευκολύνεται η καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων, η οδηγία παραμένει αυστηρή ως προς το περιεχόμενο και τη συμμόρφωση. Οι μηχανισμοί ελέγχου ενισχύονται, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην κουλτούρα συμμόρφωσης σε διοικητικό επίπεδο. Οι Διοικητικοί Σύμβουλοι φέρουν προσωπική ευθύνη για την εφαρμογή των κανονισμών, ενώ οι λειτουργοί συμμόρφωσης αποκτούν θεσμική δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με τα Διοικητικά Συμβούλια.
Η ΚΤΚ καθιστά σαφές πως η συμμόρφωση δεν είναι απλώς γραφειοκρατική υποχρέωση, αλλά θέμα εταιρικής και κοινωνικής ευθύνης. Η οδηγία λειτουργεί ενισχυτικά ενόψει της σταδιακής ανάληψης εποπτείας από την AMLA, που από την 1η Ιανουαρίου 2028 θα έχει απευθείας αρμοδιότητα στις πιο ευάλωτες στον κίνδυνο οντότητες της ΕΕ.
Λιγότερη ταλαιπωρία και ουσιαστικότερος έλεγχος
Η νέα οδηγία της ΚΤΚ εκπέμπει ένα καθαρό μήνυμα: λιγότερη ταλαιπωρία για τους νομοταγείς, περισσότερος έλεγχος εκεί που υπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Πρόκειται για μια προσπάθεια εξισορρόπησης μεταξύ αποδοτικότητας, κοινωνικής ευαισθησίας και θεσμικής αυστηρότητας, «μια κίνηση απαραίτητη για μια Κύπρο που θέλει να παραμείνει αξιόπιστη, σύγχρονη και διαφανής στον διεθνή χρηματοοικονομικό χάρτη».